निर्णय नं. १६२३ - डाँका
निर्णय नं. १६२३ ने.का.प. २०४० अङ्क २
डिभिजनबेञ्च
माननीय न्यायाधीश श्री बासुदेव शर्मा
माननीय न्यायाधीश श्री हरगोविन्द सिंह प्रधान
सम्वत् २०३८ सालको फौ.पु.नं. ४०८,४०९,४१० र ४११
फैसला भएको मिति : ०४०।२।२३।२ मा
पुनरावेदक/प्रतिवादी : विदेश भारत मूल घर भई हाल जिल्ला कार्यालय कारागार शाखा भद्रगोलमा बन्दी रहेको शेष जैनुल समेत
विरूद्ध
विपक्षी/वादी : श्री ५ को सरकार
मुद्दा : डाँका
(१) जाहेरी दरखास्त र पहिलो प्रहरी प्रतिवेदनमा समेत प्रतिवादीहरूको नाम उल्लेख गर्न नसकेकोले सफाई पाउने ठहर्छ ।
(प्रकरण नं. ३०)
पुनरावेदक/प्रतिवादीतर्फबाट : विद्वान अधिवक्ता राधेश्याम अधिकारी
विपक्षी/वादीतर्फबाट : विद्वान सरकारी अधिवक्ता श्री कामानन्द देव (साविक पेज नं. ५०)
फैसला
न्या.बासुदेव शर्मा
१. मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतले ०३४।१२।१०।५ मा गरेको फैसला उपर चित्त नबुझी पुनरावेदक प्रतिवादीको पर्नआएको पुनरावेदनमा डिभिजनबेञ्चबाट ०३८।११।१० मा अनुमति प्राप्त भएको प्रस्तुत मुद्दाको संक्षिप्त विवरण यस प्रकार छ ।
२. मुद्दाको संक्षिप्त तथ्य २०२९।१।१८ गतेका दिन हामीहरू बेलुकाको भात खाई निदाई रहेका अवस्थामा जम्मा बिगो रू.३४,५४७।८९ तथा बन्दुक सुनचाँदीका गहना समेत लुगा, कपडा, भाँडा बर्तन चिनेका र नचिनेका मानिसहरूले डाँका गरी लगेको उक्त धनमाल दामासाहीको दरले बिगो भराई सजाय समेत गरिपाउँ भन्ने समेत व्यहोराको २०२९।१।२४ को घरिछन महत कोईरीको जाहेरी दरखास्त ।
३. २०२९।१।१८ गते सवेरै गौर बजारमा गई ऐ.२० गते घर गएको हो मैले डाँका गरेको होइन भन्ने व्यहोराको प्रहरीमा ठाडो कागज । हरकठुबा बजारमा कपडा समेत खरीद गरी हसुवा खुर्पी गर्न बसेको बेला झिंगुर भन्ने रामनस समेतले सस्तो दिएन भनी झगडा गरेर गएको हुँदा सोही इवीबाट झुठ्ठा पोलेका हुन भन्ने समेत व्यहोरोको अदालतमा रामबहादुर लोहारको बयान ।
४. वारदातका दिन म आफ्नै घरमा छु जाहेरवालाको घरमा नमी महतो कोइरी समेतले डकैती गरे भन्ने सुनेँ । अकलु महतो र रामबहादुरलाई चिनेँ निजहरूले डाँका गर्न गए नगएको मलाई थाहा छैन भन्ने समेतको प्रहरीमा ठाडो कागज । उक्त दिन रात म गाउँको तुलसी रायको घरमा पूजामा गएको थिएँ नैमी बाहेक अरूलाई चिनेको छैन मैले डाँका गरेको होइन । प्याज बिक्री गर्न भाउ नमिलेकोले म उपर झुठ्ठा उजूर गरेको हो भन्ने अदालतमा चनुराय यादवको बयान ।
५. वारदातको राति जाहेरवालाको घरमा डाँका परेको होहल्ला सुनी आउँदा डाँकुहरू भागी गाउँतर्फ गएपछि घटनास्थलमा आउँदा डाँकुहरूले फायर गरेको छर्रा लागी म बेहोस भएकोले अरू थाहा भएन, होस आएपछि रामचन्द्र वारदातका दिन जाहेरवालाको घरमा गफ गरेको थिएँ अरू मानिसहरू पनि थिए म र गाउँको रामचन्द्र महतो लछुमन महतो डाँकुको डरले भागी गयौं डाकु मध्ये नियमी पतलु, रामबहादुर आँगनमा भएकोले लालटिनको उज्यालोबाट देखेँ अरूलाई चिनिन भन्ने लगत महतो, वारदातका दिन रात जाहेरवालाको घरमा थिएँ डाँकुहरू आएर अन्य गाउँले र चन्द्रिका सिं समेत भाग्यौं नैमी महतोले बन्दुक, रामबहादुरले भाला लिएको देखेँ अरूलाई चिन्दिन भन्ने रामनन्द महतो, वारदातको राति जाहेरवालाको घरमा डाँकुहरू मध्ये मुनी सहनी, चनुराय मुनीलालले गडासा लिई, चनुले लाठी लिई उत्तर तर्फ कुनामा उभिएको निजले बोलेको लाइटको उज्यालोबाट चिनेको हँु अरूलाई चिन्दिन भन्ने लछुमन महतो, वारदातको रात म आफ्नो घरमा छु २०।२५ जना कोही बन्दुक फायर गरी गएको देखे के कति धनमाल लगेको थाहा छैन भन्ने समेत व्यहोराको अधिकांश सरजमीनका व्यक्तिहरू देखे, चिनेको भनेका र कसैले शंका लाग्छ भन्ने समेत व्यहोराको मुचुल्का भएको छ ।
६. जाहेरवालाले मौकामा देखे चिनेको भनेका रामलाल भन्ने झिंगुर शाहा समेतका ७ जना र अन्य नचिनेका २०।२५ जना डाँकुहरू भई जाहेरीमा लेखिएको धनमा डाँका गरी लगे पक्राउ भएका अभियुक्तहरू मध्येका (साविक पेज नं. ५१) रामबहादुर, चनुरायले डाँका गरेको होइन भनी इन्कार रहेको ।
७. अन्य अभियुक्तहरू फरार भइरहेका, प्रतिवादी महलमा लेखिएका झिंगुर सा तेली समेतका १० जनालाई सरजमीनका मानिसहरूले वारदातको अवस्थामा कसैले देखे पहिचान गरेका छौं भनी किटानी समेत हुँदा राम किसु, समेत चारजना व्यक्तिहरू डाँकाहरूले फायर गरेको बन्दुकको छर्रा लागी घाइते समेत भएको र जाहेरवालाले दावी गरे बमोजिमको धनमाल डाँका गरी लगेको भन्ने देखिन आएको हुँदा १० जना प्रतिवादीहरू उपर चोरीको ६ नं.र सोही ऐनको १४ नं.को देहाय ४ बमोजिम सजाय गरी दावी बमोजिम बिगो भराई सम्बन्धित कागजात र मानिस यसै साथ पेश गरेका छौं भन्ने समेत व्यहोराको प्रहरी प्रतिवेदन ।
८. जाहेरवालाको घरमा डाँका गर्नुपर्छ घरीछन समेतले सल्लाह गरी मलाई रू.१०। ज्याला दिई घरीछन, सुकदेव, विर्छु, अभिन, मुद्दा र दायर, विलास, मुनि रामजन्य, नेभीलाल समेत अरू नाउँ नजानेका २०।२५ जना भई डकैती गरेपछि बाबुलालको घरमा डाँका गर्नुपर्छ रामनसले घरीछनलाई बोलाई लगे र पछि डाँका गर्दा मुठभेट भई रामनसले फायर गर्दा कसलाई लाग्यो थाहा छैन मैले अपराध गरेको दुई ठाउँमा हो सबै ठाउँमा अपराध गरेको छैन भन्ने समेत व्यहोराको प्रहरीमा ठाडो कागज र म त्यस दिन सिलगढीमै छु सातवर्ष सम्म पनि घरको खबर नआएकोले जेष्ठ २५ गते घर आएको छु कसले डाँका गरे थाहा छैन । त्यस दिन वैरगनियामा बसेको छु । मलाई केही थाहा छैन भन्ने समेत बुधन सहनीको अदालतको बयान ।
९. जाहेरवालाको घरमा डकैती गरेको हो बन्दुक र धनमाल कन्हाले लियो । मेरो भागमा रू.१००। पाएको भन्ने प्रहरीमा ठाडो कागज गरी उक्त दिन नसराजपुतबाट खसी लिई घरबाट बिहान हिडी पिप्रा बजारमा पुगी सो बिक्री गरी नचिनेका मानिहरूको घरमा गई वास बसेको हुँ मैले आजसम्म डाँका गरेको छैन भन्ने समेत व्यहोराको अदालतमा शेष जैनुलले गरेको बयान ।
१०. जाहेरीवालाको घरमा डाँका गर्न जाउ भनी म समेतका व्यक्तिहरूको सल्लाह भई बृक्ष सहनी विलास, भीमल, बुधन, रामजन्य, मुनीराम, सुकदेव घरीछन, दाउर बृक्षवार, अभिन मुसलमान, जैनुल गुल्ली, कवारी समेत बसी रहेका रहेछन । डाँका गर्न गए, जाहेरवालाको २ नाले बन्दुक समेत डकैत गरी मुनी सहनीले लिए, कसैलाई भाग दिए, मलाई रू.२०। मात्र दिए अरू धनमालको कसले लिए भन्न सक्दिन भन्ने समेत व्यहोराको अदालतमा बयान गरी असार महीनामा झिंगुरले बोलाई लगेकोले म र मुनी मलाहा बृदा सहनी बुधन समेत १५।२० जना भई डाँका गरेको हो सो फायर गरेबाट मानिस मारे भन्ने सुनी सो डाँकाको मालसामान मलाई केही दिएन । आजले २ महीना जति भयो मुनी, बृक्ष बुधन बृक्ष, जिम्दार, विलास, समेत सहमत गरी धौवीर्मायंमा डाँका गरेको हो । मलाई रू.५०। दियो भन्ने समेत व्यहोराको प्रहरीमा लुला भन्ने संसुदिन मियाँले गरेको ठाडो कागज ।
११. ०२९ साल बैसाखमा मुनसहनी, बृक्ष, नारायण, संसोदिन, शेषजैनुल, बाबुलाल, रामजन्य, बुधन, झिंगुर भन्ने मुखल, भोला समेतका मानिस भई घरीछनको घरमा डाँका गर्न जाँदा म चाहीं घर पछाडि (साविक पेज नं. ५२) बसीरहे अरू डाँका गरी भाग्न लाग्दा मुनीले बन्दुक लिएको अरूले मालसामान, मैले केही लिइन । मुनी बृक्ष संसोदिन, शेषजैलुन गुल्ली, कवारी मलाजम, नुनिया, सुकदेव, घरीछन अभिन शाह, मुस्तकी, रामजस समेतको सल्लाह भई जाहेरवालाको घर भित्र पसी म बाहिर ढोकामा बसी मानिस हेरी मेरो गाउँको मुनी, बुक्ष, बुधन, जिमिदार, विलास समेतका मानिसहरूले डाँका गरेको हो भन्ने समेत व्यहोराको प्रहरीमा ठाडो कागज गरी मंगलवारको दिन गलहा टोलमा पक्रेको सो पक्रनु अगाडि २ दिन अघि घरबाट निस्के सो रात कहाँ बसे थाहा छैन। सोमवार विपीरिमा बजारमा सुते भोलिपल्ट बिहान मलाई प्रहरीले पक्राउ गरेका हुन । म घर छाउने काम खोज्दै अन्यत्र गएको हँु । मैले जाहेरवालाको घरमा डाँका गरेको छैन, भाग हिस्सा समेत पाएको छैन भन्ने समेत व्यहोराको अदालतमा कमल सहनीले गरेको बयान ।
१२. ०३०।१।१८ का दिन कान्हा, नारायण, संसोदिन, शेषजैलुन, समेत र नचिनेका मानिसहरूको सल्लाह भई जाहेरवालाको घरमा डाँका गर्न गएको हो सो मालसामान माग्दा मलाई केही दिएनन् ०२९।३।३ गते डाँका गर्न जाउ भनी मुनी समेतका मानिसहरूले भनी सल्लाह गरी जाहेरवालाको घरमा पसी बन्दूक लिई डाँका गरी आउन लाग्दाका अवस्था फायर गर्दा जाहेरवालाको छोरालाई बन्दुक लागेको थियो सो डाँका गरेको मालसामान केही पनि दिएन । रामबृक्ष समेतका मानिसहरू भई डाँका गरेका हुन सो डाँका गरेको मालबाट मलाई रू.२५। मात्र दिएका हुन भन्ने समेत व्यहोराको प्रहरीमा ठाडो कागज गरी ०२९।१।१८, ०२९।३।३ गतेको दिन म आफैं घर हजारीयामा छु। घरीछन, बाबुलाल समेतको घरमा डाँका गर्न गएको र मुनीले रूपैयाँ दिई बन्दुक खरीद गरी ल्याई दिएको र रू.२५। ठगीको घरमा डाँकामा भाग पाएको छैन वृक्षले मलाई किन पोल मैले डाँका गरेको छैन भन्ने समेत व्यहोराको अदालतमा राम विलासले गरेको बयान । वारदातमा सामेल भएको भन्ने प्रहरीमा ठाडो कागज गरी डाँका गरेको छैन घरमा नै वारदातको दिन बसेको भन्ने समेत अदालतमा बाबुलालले गरेको बयान ।
१३. जाहेरवालाको घरमा डाँका गर्न जाउ भनेकोमा मेरो मञ्जूर भएबाट गएको हो मुनी मलाहा समेत अरू नचिनेका मानिस भई डाँका गर्न गएपछि डाँका गरी भागी रामजसले फायर गरेको हो भन्ने प्रहरीमा ठाडो कागज र ०२९।१।१८ र ०२९।३।३ का दिन म आफ्नो घरमा छु डाँका गर्न गएको छैन भन्ने समेत व्यहोराको अदालतमा नारायण सहनीको बयान ।
१४. मुनि मलाहा समेतको सल्लाह भई जाहेरवालाको घरमा डाँका गर्न लाग्दा झिंगुरले फायर गर्दा जाहेर वालाको छोरालाई लागी मरे भन्ने सुन्दछु मैले कुनै मालसामान पाएको छैन भन्ने समेत व्यहोराको प्रहरीमा ठाडो कागज र वारदातको समयमा म घरमा नभई दरभड्डा बजारमा भएको हुँदा डाँका गरेको छैन भन्ने समेत व्यहोराको अदालतमा रामजसले गरेको बयान ।
१५. घरीछन तेली समेतको सल्लाह भई घरीछन महत कोइरीको घरमा डाँका गर्न गएको बन्दुक मुनसहनीले लग्यो मेरो भागमा धोती र कमिज दिएको रूपैयाँ दिएनन् । बाबुलालको घरमा रामजस समेत भई डकैती गरेकोमा मालसामान ल्याउन पाइन रामजसले फायर गर्दा मानिस घाइते भएको । ठगारायको घरमा डकैती गरेको (साविक पेज नं. ५३) छैन भन्ने समेत व्यहोराको प्रहरीमा ठाडो कागज र मुनसहनी समेत भई डाँका गर्न जाउ भनेकोले सहमति भई डाँका गर्न गएको हो सो बाहेक कहिं पनि डाँका गर्न गएको छैन भन्ने समेत अदालतमा बृक्ष सहनीले अदालतमा गरेको बयान ।
१६. जाहेरवालाको घरमा डाँका परेको भन्ने दरखास्त लेखाईलाई समर्थन गरी मौकामा सरजमीनमा लेखिएका वारदातमा ४ जवान व्यक्ति समेत घाइते भएको समेत देखिँदा त्यसबखत खुल्न आएका प्रतिवादी रामजस समेत १० जना उपर कारवाही चलाएकोमा १० जवान प्रतिवादी मध्ये विमल कोइरी मुनीलालको हकमा सजायको माग गरी प्रहरी प्रतिवेदन पेश गरेको हुँदा स.मु.स.नि.२०१८ को नियम ८(४) अनुसार कागज गराउन नमिल्ने भएबाट निजलाई सम्बन्धित अदालतमा प्रस्तुत गरिने र सि.नं.१ देखि ९ सम्म कन्हा भन्ने बृक्ष सहनी समेत ९जना अभियुक्तहरू जाहेरवालाको घरमा डाँका गरेमा प्रहरीमा सावित भई सि.नं.१० देखी २१ सम्म घरीछन तेली समेतका व्यक्तिहरूलाई पोल गरेकोले निज उपर चोरीको १४(४) बमोजिम प्रस्तुत गरिएको छ । अभियुक्त मध्यका कान्हा भन्ने बृक्ष सहनी समेतलाई वादी श्री ५ को सरकार भएको डाँका मुद्दा र लक्ष्मी तेलीको डाँका मुद्दामा फरार भएको देखिनाले उक्त मुद्दाहरूमा कारवाई गर्न हुने र ९ जवान समेतलाई यसै प्रतिवेदन साथ दाखिल गरेको भन्ने समेत व्यहोराको ०२९।४।१ को प्रहरी प्रतिवेदन ।
१७. म मामाको घरमा ४ दिन अघिदेखि २० गतेसम्म बसी ऐ.२१ गते घरमा आएकोहुँ । ०२९।१।१८ गते जाहेरवालाको घरमा डाँका गरेको छैन भन्ने समेत व्यहोराको वालदेव महतोको बयान ।
१८. मिति ०२९।१।१८ गतेका दिन डाँका गरेको छैन घरमै छु भन्ने समेत व्यहोराको लखन महतो, दाउर, मुनीया, मुगल, जम्बा महतो, गुल्डी कवरी सुनीसहनी उदय राय घरीछन सहनीको छुट्टाछुट्टै बयान ।
१९. ०२९।१।१८ गते डाँका गरेका छैन र घरमा पनि छैन भन्ने समेत व्यहोराको भोला सहनी, सकुर मियाँ, रामचन्द्र राय, झिंगुर भन्ने रामजस, विमल महत, विलास शाह, रमन्न महतोको छुट्टाछुट्टै बयान । जाहेरवाला घरीछनको घरमा प्र.रामजस भन्ने झिंगुर साह तेली प्र.मुनीलाल सहनी मलाहा प्र.मुखल सहनी मलाहा, प्र.कान्छा भन्ने बृक्ष सहनी मलाहा, प्र.बुधन सहनी मलाह, प्र.बाबुलाल सहनी मलाहा, प्र.रामजय सहनी मलाहा, प्र.नारायण सहनी मलाहा, प्र.रामविलास सहनी मलाहा, प्र.लुला भन्ने समसूदिन शेषजैनुला प्र.घरीछन शाह तेली प्र.दाउर मुनीया, प्र.विलास साह बनियाले डाँका गरेको ठहरेकोले चोरीको १४ नं.को दफा ४ बमोजिम बिगोको डेडा जरिवाना रू.५१,८२१।८४ र म्यादी कैद बर्ष छका दरले प्रत्येकलाई सजाय र जरिवाना गरिएको छ र अन्य प्रतिवादीहरू मन्नु महतो काइरी समेतले जाहेरवालाको घरमा डाँका गरेको ठहर्दैन भनी अ.बं.१८६ नं.बमोजिम मिति ०३१।४।१८।६ मा रौतहट जिल्ला अदालतले गरेको फैसला ।
२०. शुरू इन्साफमा चित्त नबुझ्ने भन्ने जवान ६ को क्षे.अदालतमा परेको पुनरावेदन जिकिर ।
२१. प्रतिवादी मध्ये घरीछन साहु तेलीले अदालतमा (साविक पेज नं. ५४) बयान गर्दा डाँका गरेमा इन्कारी रहेको अभियुक्त मध्ये रामविलास समेतले प्रहरी कार्यालयमा कागजी बयान गर्दा निज घरीछन साहू समेत भई डाँका गरेको म हो भनी लेखी दिएको र प्रतिवादी संसुदिनले प्रहरी कार्यालयमा सावित भई घरीछन साहू समेतले डाँका गरेको हो भनी तथ्ययुक्त बयान अदालतमा गरेको देखिनाले त्यसरी पोल गरेको कारण प्रतिवादीले तथ्य साथ खण्डन गर्नसकेको नदेखिएबाट प्रतिवादी मुखल सहनीको हकमा प्रतिवादी कमलनारायण रामनाथ झिंगुरले डाँका गरेको हो भनी तथ्य साथ लेखिदिएको जाहेरवालाको दर्खास्तमा निज प्रतिवादी समेत डाँका गर्न आएको भनी किटानी लेखी दिएको आफूलाई पोल्नु पर्ने तथ्ययुक्त कारण निज प्रतिवादीले बताउन सकेको नदेखिएबाट पुनरावेदक प्रतिवादी राम विलासको हकमा प्रतिवादी मध्ये बाबुलालले जाहेरवालाको घरमा डाँका गरेको हो भन्ने कागज बयान गरी दिएको निज प्रतिवादीले अदालतमा बयान गर्दा वारदातको दिन हजारी भन्ने ठाउँमा थिए भनी ईन्कारी रहेकोमा आफूलाई पोल्नु पर्ने कारण समेत लेख्न नदेखेबाट पुनरावेदक प्रतिवादी शेषजैनुल मियाँको हकमा निज प्रतिवादी बृक्षले निजलाई डाँका गरेका भनी तथ्य साथ बयान लेखिदिएकोबाट पुनरावेदक प्रतिवादी प्रहरी कार्यालयमा डाँका गरेमा सावित भएको प्रतिवादी बुथनसहनी प्रहरी कार्यालयमा डाँका गरेकोमा सावित भएको र आफूलाई पोल्ने तथ्ययुक्त कारण लेखाउन नसकेकोबाट प्रतिवादी नारायण सहनीको हकमा निज प्रहरी कार्यालयमा डाँका गरेमा सावित भएको अभियुक्त मध्ये कान्हा भन्ने बृक्षले डाँका गरेको भनी सावित भई निज प्रतिवादीले पनि डाँका गरेको भनी प्रहरी कार्यालय तथा अदालतमा समेत किटानी लेखिदिएको आफूलाई पोल्नु पर्ने तथ्ययुक्त कारण देखाउन नसकेबाट प्रतिवादी मुनीलाल सहनीको हकमा जाहेरवालाको दर्खास्तमा निजले डाँकाको वारदातमा गडासा लिएको भनी किटानी उजूर परी निज प्रहरी कार्यालयमा डाँका गरेकोमा सावित भएको अभियुक्त मध्ये कमल सहनी समेतले आफू डाँका गरेमा प्रहरी कार्यालयमा सावित भई निज प्रतिवादीले डाँका गरेको भनी तथ्ययुक्त बयान लेखिदिएको लक्ष्मणको बकसपत्र हुँदा जाहेरवालाको घरमा डाँकाहरू मध्ये मुनीलाल सहनीले गडासा लिएको भनी तथ्ययुक्त पोल गरेकोले समेत प्रतिवादीहरूले सफाई पाउनु पर्ने भन्ने विद्वान वकिलको बहससँग सहमत हुन सकिएन शुरू अदालतको फैसलामा उल्लेख भएको बुँदा प्रमाणले समेत पुनरावेदन जिकिर तथा वैतनिक सरकारी वकिलको बहससँग सहमत हुन नसकेकोले शुरू अदालतले प्रतिवादीहरूलाई दोषी ठहर्याएको इन्साफ मनासिव छ भनी मिति ०३४।१२।१०।५ को मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको फैसला ।
२२. उक्त मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको इन्साफमा चित्त बुझेन भन्ने पुनरावेदक प्रतिवादीहरू शेषजैनुल, मुनीलाल सहनी, बुधनसहनी, मलाहा, रामविलास सहनी मलाहा, घरीछन साहतेलीको यस अदालतमा पर्नआएको छुट्टाछुट्टै पुनरावेदन ।
२३. नि.नं.८६३ को पुनरावेदक प्रतिवादी शेषजैनुल विपक्षी वादी श्री ५ को सरकार भएको डाँका मुद्दाको जाहेरी दरखास्तमा यी निवेदकको नाम किटिएको देखिँदैन प्रहरीमा भएको निजको साविती बयानलाई अन्य प्रमाणहरूले समर्थन गरेको नदेखिँदा निवेदकलाई डाँका गरेमा दोषी ठहराई गरेको इन्साफ शुरूको सदर गर्ने गरेको मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको निर्णयमा सार्वजनिक महत्वको विषयमा प्रत्यक्षतः गम्भीर कानुनी त्रुटि देखिँदा न्याय प्रशासन सुधार ऐन, २०३१ को दफा १३(५) (साविक पेज नं. ५५) को खण्ड (ख) बमोजिम पुनरावेदनको अनुमति दिइएको छ भनी यस अदालतको डिभिजनबेञ्चको मिति ०३८।११।१०।१ को आदेश ।
नि.नं.८६३ मा पुनरावेदनको अनुमति दिने आदेश भएको र नि.नं.१०३२ नि.नं.१४२९ र नि.नं.१४२८ को डाँका मुद्दा पनि सोही मुद्दासँग लगाउको हुँदा न्याय प्रशासन सुधार ऐन, २०३१ को दफा १३(५) को खण्ड (ख) बमोजिम पुनरावेदनको अनुमति दिइएको छ भनी यस अदालत डिभिजनबेञ्चको मिति ०३८।११।१०।१ को आदेश ।
२४. यस अदालतबाट झिकाई आएका थुनुवा पुनरावेदक प्रतिवादी घरीछन साहतेली १, पुनरावेदक प्रतिवादी शेषजैनुल १, प्रतिवादी मुनीलाल सहनीलाई रोहवरमा राखी पुनरावेदक प्रतिवादी रामविलास सहनी मलाहा १ र पुनरावेदक प्रतिवादीहरू रामविलास, बुधनसहनी र शेष जैनुलको तर्फबाट विद्वान अधिवक्ता राधेश्याम अधिकारी र वादी श्री ५ को सरकारतर्फबाट खटिई उपस्थित हुनुभएका विद्वान सरकारी अधिवक्ता कामानन्ददेवको बहस समेत सुनियो ।
२५. प्रस्तुत डाँका मुद्दामा मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतले गरेको इन्साफ मिले नमिलेको के रहेछ निर्णय दिनुपरेको छ ।
२६. यसमा मिति ०२९।१।१८ गते जम्मा बिगो रू.३४,५४७।८९ को मालसामान तथा बन्दुक समेत चिनेका र नचिनेका मानिसहरूले डाँका गरी लगेकोले बिगो भराई सजाय समेत गरिपाउँ भन्ने व्यहोराको घरिछन् महतो कोईरीको जाहेरीदरखास्तमा उल्लेख गरेको पाइन्छ ।
२७. शुरू अदालतले प्रतिवादीहरूलाई दोषी ठहर्याएको इन्साफ मनासिव छ भनी मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतले फैसला गरेको देखिन्छ ।
२८. पुनरावेदक प्रतिवादी शेषजैनुल विपक्षी श्री ५ को सरकार भएको डाँका मुद्दाको जाहेरी दरखास्तमा यी निवेदकको नाम नकिटिएको निजको प्रहरीमा साविती बयान भएकोलाई अन्य प्रमाणहरूले समर्थन नगरेकोले निवेदकलाई डाँका गरेमा दोषी ठहराई गरेको शुरूको इन्साफ सदर गरेको मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको निर्णयमा सार्वजनिक विषयमा प्रत्यक्षतः गम्भीर कानुनी त्रुटि देखिँदा न्यायप्रशासन सुधार ऐन, २०३१ को दफा १३(५)(ख) बमोजिम यस अदालतको डिभिजनबेञ्बाट पुनरावेदनको अनुमति प्राप्त भएको साथै नि.नं.१०३२ नि.नं.१४२९ र नि.नं.१४२८ को डाँका मुद्दा पनि यसै लगाउको हुँदा पुनरावेदनको अनुमति प्राप्त भएको देखिन्छ ।
२९. प्रस्तुत डाँका मुद्दाको मिसिल अध्ययन गर्दा जाहेरी दरखास्तमा पुनरावेदक प्रतिवादीहरू शेषजैनुल–१ रामविलास–१ बुधनसहनी–१ घरीछन साहतेली–१ र यस अदालतमा पुनरावेदन नगर्ने प्रतिवादी नारायण सहनीको नाम किटानी साथ उल्लेख भएको छैन संलग्न फा.नं.२ को सरजमीनका व्यक्तिहरूले पनि जाहेरवालाको घरमा डाँका गरेको हो भनी उक्त प्रतिवादीहरूको नाम उल्लेख गर्नसकेको छैन । मिति ०२९।२।१३।६ को पहिलो प्रहरी प्रतिवेदनमा पुनरावेदक प्रतिवादीहरू शेषजैनुल, रामविलास, बुधनसहनी, नारायण सहनी र घरीछन साह तेलीले जाहेरवालाको घरमा डाँका गरेको भनी नाम उल्लेख भएको देखिँदैन । मिति ०२९।३।१६।५ मा बुधन (साविक पेज नं. ५६) सहनी मलाहा, शेषजैनुल, संसुदिन मियाँ, कमल सहनी, रामविलास सहनी, नारायण मलाहा समेतले जि.प्र.ई.का गौरको स.इ.र स.स.अ.समक्ष गरेको कागज र मिति ०२९।४।१ मा बुधनसहनी, नारायण सहनी, रामविलास सहनी, शेषजैनुल, घरीछन साहतेली, कमल सहनी, बृक्ष सहनी समेत जवान ९ ले डाँका गरेको हुँदा निजहरूको नाउँ उल्लेख गरी दोश्रो प्रहरी प्रतिवेदन रौतहट जिल्ला अदालतमा पेश भएको देखिन्छ ।
३०. तसर्थ जाहेरी दरखास्त र पहिलो प्रहरी प्रतिवेदनमा समेत निज प्रतिवादीहरूको नाम उल्लेख गर्न नसकेकोले निज पुनरावेदक प्रतिवादीहरू शेषजैनुल–१ बुधसहनी–१ घरीछन साह तेली–१ रामविलास सहनी–१ र पुनरावेदन नगर्ने प्रतिवादी नारायण सहनी–१ ले सफाई पाउने ठहर्छ ।
३१. पुनरावेदक प्रतिवादी मुनीलालको हकमा जाहेरी दरखास्तमा मुनीलाल सहनी मलाहले गडासा लिएको भनी किटानी जाहेरी भएको र १३१४ नं.को २ नाले टोटावाल बन्दुक प्रतिवादी मध्येका मुनीलाल सहनीका साथबाट बरामद भएको पु.प्रतिवादी मुनीलालको हकमा र पुनरावेदन पर्न नआएका प्रतिवादी भुखल सहनी मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतले शरुको इन्साफ सदर गर्न गरेको इन्साफ सदर ठहर्छ । अरू तपसीलबमोजिम गरी नियमबमोजिम मिसिल बुझाई दिनु ।
तपसील
देहायको प्रतिवादीहरूले माथि इन्साफ खण्डमा लेखे बमोजिम पुनरावेदक प्रतिवादीहरूले सफाई पाउने ठहरेकोले मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतले कैद र जरिवाना गर्ने गरेको लगत काटी दिनु भनी रौटहट जिल्ला अदालतमा लेखी पठाउन का.जि.अ.त.मा लगत दिनु.....१
पुनरावेदक प्रतिवादीहरू कैद जरिवाना रू.
१.घरीछन साहु तेली के ।७।६।– रु.५१८२।१९
२.शेषजैनुल के ।७।६।– रु.५१८२।१९
३.रामविलास सहनी मलाह के ।७।६।– रु.५१८२।१९
४.बुधनसहनी मलाह के ।७।६।– रु.५१८२।१९
५.नारायण सहनी मलाह के ।७।६।– रु.५१८२।१९
देहायका प्रतिवादीहरूके माथि इन्साफ खण्डमा लेखे बमोजिम पुनरावेदक प्रतिवादीहरूले सफाई पाउने ठहरेकोले रौतहट जिल्ला अदालतले कैद र जरिवाना गर्ने गरेको सो गर्नु परेन, लगत काटी दिनु भनी रौतहट जिल्ला अदालतमा लेखी पठाउन का.जि.अ.त.मा लगत दिनु.२
पुनरावेदक प्रतिवादीहरू कैद जरिवाना
१.घरीछन साहु तेली के ६। रु.५१८२१।८४
२.शेषजैनुमल के ६। रु.५१८२१।८४
३.रामविलास सहनी मलाह के ६। रु.५१८२१।८४
४.बुधनसहनी मलाह के ६। रु.५१८२१।८४
५.नारायण सहनी मलाह के ६। रु.५१८२१।८४
ऐ.ऐ.के पुनरावेदक प्रतिवादी मुनीलाल सहनीले यस अदालतमा दोश्रो पुनरावेदन गरे बापत अ.बं.२०३ नं.सयकडा ५। का दरले हुने थप कैद र थप जरिवाना –।३।१८ दिन जरिवाना रु. २५९१।९ पैसा २ दाम जरिवाना गर्नु भनी रौतहट जि. अदालतमा लेखी पठाउनु भनी का.जि.अ.त.मा लगत दिनु..२
उक्त रायमा म सहमत छु ।
न्या.हरगोविन्द सिंह प्रधान
इतिसम्वत् २०४० साल जेष्ठ २३ गते रोज २ शुभम् । (साविक पेज नं. ५७)