निर्णय नं. १७६४ - उत्प्रेषण

निर्णय नं. १७६४     ने.का.प. २०४० अङ्क ९

 

डिभिजनबेञ्च

माननीय न्यायाधीश श्री धनेन्द्र्रबहादुर सिंह

माननीय न्यायाधीश श्री हरगोविन्द सिंह प्रधान

सम्वत् २०३९ सालको रिट नं. ८५३

आदेश भएको मिति : २०४०।९।२२।६ मा

निवेदक : का.जि.चिकंमुगल का.न.पं.वडा नं.२० बस्ने चन्द्रदास धोवी

विरूद्ध

विपक्षी : जग्गा नाप जाँच ऐन, ०१९ को संशोधन सहितको दफा ११(ख) बमोजिम गठित समितिका अध्यक्ष प्र.जि.अ.श्री योगेन्द्रनाथ ओझासमेत

विषय : उत्प्रेषण

(१)                तेरो मेरो हकको प्रश्न उपस्थित भएकोमा ऐनको दफा ६ को उपदफा (७) बमोजिम हक बेहकमा अदालतमा जानु भनी सुनाउनुपर्नेमा प्रत्यर्थी जग्गा नाप जाँच ऐनको दफा ११(ख) अन्तर्गत गठित समितिले नै प्रमाणको मूल्याङ्कन गरी गरेको निर्णय त्रुटियुक्त देखिने ।

(प्रकरण नं. ११)

निवेदकतर्फबाट : विद्वान व.अधिवक्ता श्री दिनेशमान प्रधान विद्वान स.अ.श्री इन्द्रराज पाण्डे

विपक्षीतर्फबाट       : विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ता श्री बासुदेवप्रसाद ढुड्डाना

आदेश

न्या.हरगोविन्द सिंह प्रधान

१.     मिति ०३९।४।१५।६ को जग्गा नाप जाँच ऐनको दफा ११(ख) बमोजिम गठित समितिको निर्णय बदर गराई पाउँ भनी नेपालको संविधानको धारा ७१ अन्तर्गत पर्नआएको रिट निवेदनको संक्षिप्त तथ्य र निवेदन जिकिर यसप्रकार रहेछ ।

२.    काठमाडौं नगरपालिका गोश्वाराको मिति ०१२।७।२२ को फैसलाले मर्मत र स्याहार संभार गरी सतल घर मेरा बाबु रामदास धोवीको भोग भइरहेको घर हो र ०३९ साल सम्म भोग मेरै हुनाले सो घर सत्तल मेरो हो भन्ने प्रष्टै भएकोमा जग्गा नाप जाँच ऐन बमोजिम नापीका अद्यावधी कार्य हुँदा कसैको उजूरी नपरी का.न.पं.वार्ड नं.६ हाल २० बस्ने श्री गणेशमान रंजितकारलाई लेखी म निवेदकलाई बोधार्थ दिई उक्त कि.नं.३२२ को घर चन्द्रदास धोबीको नभई कृष्णभजन मण्डली हुँदा कृष्णभजन मण्डलीका नाउँमा दर्ता गरिपाउँ भन्ने दावी अनुसार ना.अ.ज्यू. मा पेश हुँदा छोडपत्र अनुसार श्रीकृष्णको गूठी जनाई चन्द्रदास धोबीको नाउँमा दर्ता गरी दिने भन्ने आदेश भएको र सो अनुरूप स्ववासी घर जग्गाको अस्थायी प्रमाणपत्र समेत पाइसकेकोमा पछि वडासमितिको पत्र बमोजिम उक्त कि.नं.३२२ को सत्तल तपाईको निजी नभई श्रीकृष्ण देवताको सत्तल भएकोले पूर्जा रोक्का गरिपाउँ भनी निवेदन दिएकाले कुनै ठोस प्रमाण भए उपस्थित हुनआउनु नआए उक्त दर्ता बदर हुने तर्फ कारवाही हुने छ भनी पत्र प्राप्त भएपछि हक बेहकमा निर्णय गर्ने अधिकार नापी कार्यालयलाई नभएकोले सो दर्ता बदर गर्ने कार्य नहोस भनी प्रतिवाद परेकोमा मिति ०३९।४।१५ मा दफा ११(ख) बमोजिम गठित समितिले कि.नं.३२२ को श्री कृष्णको गूठी जनाई चन्द्रदास धोबीका नाउँमा दर्ता भएको उक्त घर जग्गा श्रीकृष्णको सत्तल सार्वजनिक जनाई दिई चन्द्रदास धोबीका नाउँमा भएको दर्ता बदर गरी दिने भनी निर्णय भयो ।

३.    उक्त निर्णय जग्गा नाप जाँच ऐनको दफा ६ र ७ को विपरीत हुनुको साथै दफा ११(ख) बमोजिम गठित समितिले हक बेहकमा नसुनाई दर्ता बदर गर्न पाउने होइन सो दर्ता बदर गर्ने गरेको निर्णय त्रुटिपूर्ण हुँदा बदर गरिपाउँ भन्ने समेतको रिट निवेदन जिकिर रहेछ ।

४.    यसमा विपक्षीहरूबाट लिखितजवाफ मगाई आएपछि वा अवधि नाघेपछि पेश गर्नुभन्ने समेतको सिङलबेञ्चको आदेश रहेछ ।

५.    चन्द्रदास धोवीले पेश गरेको फैसलामा पनि सत्तल भन्ने उल्लेख भएकोले गठित समितिमा पेश गर्दा उक्त सत्तल चन्द्रदास धोवीको एकलौटी हक नभएकोले उक्त कि.नं.श्रीकृष्ण सत्तल सार्वजनिक जनाई दिने निर्णय भएको हो भन्ने समेतको जग्गा नाप जाँच ऐन, २०१९ को दफा ११(ख) अनुसार गठित समितिको लिखितजवाफ रहेछ ।

६.    श्रीकृष्ण भजन मण्डलीको सत्तललाई सोवासी दर्ता गराएको सार्वजनिक समेतका सबूत प्रमाण बुझी सो नापी दर्ता बदर गरी श्रीकृष्णकै भजन मण्डल कायम गरी सुधार गरेको समितिको निर्णय उक्त कानुन अनुरूप क्षेत्राधिकार भित्रकै हुँदा रिट खारेज गरिपाउँ भने समेतको बेलभक्त रंजित र लक्ष्मणलाल गोरखालीको लिखितजवाफ रहेछ ।

७.    समितिको निर्णय पूर्णतया कानुनबमोजिमको हुँदा बदर हुनुपर्ने होइन रिट खारेज गरिपाउँ भन्ने समेतको वार्ड अध्यक्ष निरोधराज पाण्डे र हसना शाक्य, अशोक श्रेष्ठको लिखितजवाफ रहेछ।

८.    रिट निवेदकतर्फबाट रहनुभएका विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ता श्री दिनेशमान प्रधानले श्रीकृष्णको गूठी जनाई रिट निवेदकका नाउँमा दर्ता भएकोलाई बदर गरी श्रीकृष्ण सत्तल सार्वजनिक जनाई दिने गरी हक बेहक हुने गरी निर्णय गर्ने अधिकार जग्गा नाप जाँच ऐन अन्तर्गत गठित समितिलाई अधिकार छैन । त्रुटिपूर्ण निर्णय गरेको हुँदा बदरभागी छ भन्ने समेत र प्रत्यर्थी कार्यालयतर्फबाट बहस गर्न उपस्थित विद्वान सरकारी अधिवक्ता श्री इन्द्रराज पाण्डेले सहरी क्षेत्रको घर सम्बन्धमा हेरी निर्णय गर्ने अधिकार गठित समितिलाई भएको हुँदा सो निर्णयमा त्रुटि छैन भन्ने समेत र प्रत्यर्थी लक्ष्मणलाल गोरखालीको तर्फबाट रहनुभएका विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ता श्री बासुदेवप्रसाद ढुड्डानाले गठित समितिले श्रीकृष्ण भजन मण्डलीको सत्तललाई सोवासी दर्ता गराएको बदर गरी श्रीकृष्णकै भजन मण्डल कायम गरी सुधार गर्न समितिलाई अधिकार भएकै हुँदा सो निर्णय बदर हुनुपर्ने अवस्था छैन रिट खारेज हुनुपर्छ भन्नेसमेत बहस गर्नुभयो ।

९.    प्रस्तुत विषयमा निवेदकका माग अनुसारको आदेश जारी हुनुपर्ने हो होइन सो कुराको निर्णय दिनुपर्ने हुनआएको छ ।

१०.    यसमा निर्णयतर्फ हेर्दा ३ नं. नापी गोश्वाराबाट पेश हुनआएको का.न.पं.वडा नं.२० को कि.नं.३२२ को श्रीकृष्णको गूठी जनाई चन्द्रदास धोवीका नाउँमा दर्ता भएको उक्त घर जग्गा श्रीकृष्ण सत्तल सार्वजनिक जनाई दिई चन्द्रदास धोवीका नाउँमा दर्ता बदर गरी दिने भनी प्र.जि.अ.काठमाडौंको अध्यक्षतामा गठित समितिबाट मिति ०३९।४।१५ मा निर्णय गरेको देखिन्छ।

११.    विवादित घर सत्तल मैले नै एकलौटी उपभोग गरी आएको एकलौटी श्रीकृष्णको गूठी सत्तल हो भन्ने एक पक्ष र सार्वजनिक श्रीकृष्ण भजन मण्डलीको सत्तल भन्ने अर्को पक्ष भई विवादित सत्तलमा स्पष्ट रूपमा तेरो मेरोको प्रश्न उपस्थित भएको देखिन्छ । त्यस्तो तेरो मेरोको प्रश्न उपस्थित भएकोमा सबूत प्रमाणको मूल्याड्ढन गरी हक बेहकको निर्णय गर्न पाउने अधिकार गठित समितिलाई सो जग्गा नाप जाँच ऐन, २०१९ को दफा ६ को उपदफा (५) ले प्रदान गरेको देखिँदैन । यस्तो तेरो मेरो हकको प्रश्न उपस्थित भएकोमा उक्त ऐनको दफा ६ को उपदफा (७) बमोजिम हक बेहकमा अदालतमा जानु भनी सुनाउनुपर्नेमा प्रत्यर्थी जग्गा नाप जाँच ऐनको दफा ११(ख) अन्तर्गत गठित समितिले नै प्रमाणको मूल्याड्ढन गरी गरेको मिति ०३९।४।१५ को निर्णय त्रुटियुक्त देखिन आयो ।

१२.   अतः उपरोक्त उल्लेख भएअनुसार प्रत्यर्थी जग्गा नाप जाँच ऐन अन्तर्गत गठित समितिले गरेको मिति ०३९।४।१५ को त्रुटिपूर्ण निर्णय उत्प्रेषणको आदेशद्वारा बदर हुने ठहर्छ । कानुन बमोजिम गर्नु भनी प्रत्यर्थी समितिका नाउँमा परमादेशको आदेश जारी गरिएको छ । जानकारी निमित्त यो आदेशको प्रतिलिपि प्रत्यर्थी समितिमा पठाउन माहान्यायाधिवक्ताको कार्यालयमा पठाई फाइल नियमबमोजिम गरी बुझाई दिनु ।

 

उक्त रायमा मेरो सहमति छ ।

 

न्या.धनेन्द्र्रबहादुर सिंह

 

इतिसम्वत् २०४० साल पौष २२ गते रोज ६ शुभम् ।

 

