निर्णय नं. ४०८५ - लिलाम बदर, दर्ता बदर

निर्णय नं. ४०८५    ने.का.प. २०४७      अङ्क २

 

संयुक्त इजलास

माननीय न्यायाधीश श्री पृथ्वीबहादुर सिंह

माननीय न्यायाधीश श्री महेशरामभक्त माथेमा

सम्वत् २०४५ सालको दे.पु.नं. ९८३

फैसला भएको मिति: २०४७।१।२३।१ मा

पुनरावेदक/वादी: जि.वारा हर्दिया गा.पं.वा.नं. ४ बस्ने बाबुलाल राउत अहिर

विरुद्ध

प्रत्यर्थी/प्रतिवादी: ना.अं.अ. मा ना.सु. पदमा बहाल रहेको भरतप्रसाद ढकालसमेत

मुद्दा : लिलाम बदर, दर्ता बदर

(१)    जिल्ला अदालतबाट लिलाम सम्बन्धी कार्य सम्पन्न भई तामेलीमा रहेको काम कार्यवाही उपर वादीले नागरिक अधिकार ऐन, २०१२ बमोजिम लिलाम बदरको दावी लिई अञ्चल अदालतमा मुद्दा दायर गरेकोमा दण्ड सजायँको ६१ नं. ले कुनै बाधा पुर्‍याएको मान्न नमिल्ने ।

(प्रकरण नं. ९)

पुनरावेदक/वादी तर्फबाट     : विद्वान अधिवक्ता श्री श्यामप्रसाद खरेल

प्रत्यर्थी तर्फबाट      : विद्वान अधिवक्ता श्री लक्ष्मणमणी रिसाल

अवलम्बित नजीर : ने.का.प. २०३५, पृ. २०५, नि.नं. १२०२, मा स.अ. पूर्ण इजलासबाट प्रतिपादित           सिद्धान्त

फैसला

न्या.पृथ्वीबहादुर सिंह

१.     म.क्षे.अ. को फैसला उपर पुनरावेदनको अनुमति प्राप्त गरी पेश हुन आएको प्रस्तुत मुद्दाको संक्षिप्त व्यहोरा यस प्रकार छ ।

२.    विपक्षी धु्रवलाल राउत अहिर संगको ०४१ साल दे.नं. ६४२ को बिगो मुद्दामा ०३९।१२।१५ गतेको फैसला बमोजिम बिगो कोर्टफी समेत जम्मा रु. १६,४८४।२९ मा मिति २०४०।६।२५ गते लिलाम टाँसको तारेख मुकररमा प्रतिवादी मेरा नाउँको जिल्ला बारा गा.पं. वार्ड नं. ४ कि.नं. १११ को ज.वि. १–३–० डाँक हुँदा वादीले लिलाम सकार गरेको थाहा पाई बेरीतको लिलाम बदर गरिपाउँ भनी निवेदन दिंदा कानुन बमोजिम गर्नु भन्ने मिति ०४०।७।१६।४ मा तोक लागेकोले फिराद गर्न आएको छु । मेरो नाउँको ३५ दिने म्याद तामेल कसले गरेको टाँस कुन मितिमा गरेको हो पनि थाहा छैन । जायजात तायदात पनि भएको छैन । अञ्चल तथा जिल्ला अदालत नियमावली, ०३४ को नियम ६८ को कार्यविधि अपनाएको छैन अतः बेरीतको लिलाम र पर्चा बदर गरी सो नाताबाट विपक्षी धुपलालको नाउँमा भएको जग्गा दर्ता समेत बदर गरिपाउँ भन्ने समेत फिराद दावी ।

३.    वादी दावी बमोजिम लिलाम बदर हुनु पर्ने छैन । फैसला कार्यान्वयनको सिलसिलामा बेरीत भएकोमा अ.बं. १ नं. अनुसार उजूर गर्न पाउने व्यवस्था छँदै प्रस्तुत फिराद गरेको कानुन प्रतिकूल हुँदा खारेज गरिपाउँ भन्ने समेत ना.सु. भरतप्रसादको र नजीरको प्रतिकूलको दावीबाट अलग फुर्सत पाउँ भन्ने समेत धुपलाल राउतको प्रतिउत्तर ।

४.    बेरीतको लिलाम बदर गरिपाउँ भनी जग्गा पजनीको १७ नं. अनुसार गरेको कानुन अनुरुप भएको मान्न मिलेन । वादीको फिराद लाग्न नसक्ने हुँदा खारेज हुने ठहर्छ भन्ने समेत मिति ०४३।१।१२।६ को नारायणी अञ्चल अदालतको फैसला ।

५.    नारायणी अञ्चल अदालतको खारेजी फैसला नमिलेकोले सो फैसला बदर गरी दावी बमोजिम गरिपाउँ भन्ने समेत वादी तर्फबाट म.क्षे.अ. मा परेको पुनरावेदनपत्र ।

६.    वादीले लिलाम सम्बन्धी कार्यवाही बेरीतको हुँदा बदर गरिपाउँ भनी द.सं.को ६१ नं. अनुसार निवेदन गरेकोमा कानुन बमोजिम गर्नु भन्ने मिति २०४०।७।१६ मा भएको आदेश वादीको चित्त नबुझेको भए पुनरावेदन सुन्ने अदालतमा अ.बं. १७ नं. बमोजिम निवेदन दिन सक्ने द.सं. को ६१ नं. मा प्रष्ट व्यवस्था भएकोमा नागरिक अधिकार ऐन, २०१२ को दफा ९, १७ तथा ज.प. को १७ नं. को आधार लिई दायर गरिएको नालेश द.सं. को ६१ नं. अनुरुप दायर भएको नदेखिएकोले ना.अं.अ. ले वादीको फिराद खारेज गर्ने गरेको फैसला मिलेकै भई मनासिब ठहर्छ भन्ने समेत म.क्षे.अ. को मिति २०४४।१२।८ को फैसला ।

७.    म.क्षे.अ. को फैसला उपर वादीको पुनरावेदनको लागि अनुमतिको निवेदन परेकोमा म.क्षे.अ. को फैसलामा द.सं. को ६१ नं. को व्याख्यात्मक त्रुटि देखिँदा पुनरावेदनको अनुमति प्रदान गरिएको छ भन्ने समेत यस अदालत संयुक्त इजलासको मिति २०४५।३।१० को आदेश ।

८.    नियम बमोजिम दैनिक पेशी सूचीमा चढी पेश हुन आएको प्रस्तुत मुद्दाको मिसिल संलग्न कागज प्रमाण हेरी पुनरावेदक वादीका तर्फबाट रहनु भएका विद्वान अधिवक्ता श्री श्यामप्रसाद खरेल तथा प्रत्यर्थी प्रतिवादी धुपलालप्रसाद यादवको तर्फबाट रहनु भएका विद्वान अधिवक्ता श्री लक्ष्मणमणी रिसालले प्रस्तुत गर्नु भएको बहस जिकिर समेत सुनियो ।

९.    निर्णयतर्फ विचार गर्दा यसमा २०४१ सालको लेनदेन मुद्दामा मिति २०३९।१२।१५ गतेको फैसला बमोजिम यस मुद्दाका प्रतिवादी धुपलाल राउत अहिरले वादी बाबुलाल राउत अहिर उपर बिगो भरी भराउको दर्खास्त दिएकोमा बारा जिल्ला अदालतबाट यी वादी बाबुलाल राउत अहिरको जिल्ला बारा हर्दिया गा.पं. वा.नं. ४ कि.नं. १११ को जग्गा बिगहा १–३–० मिति २०४०।६।२५ मा लिलाम भई धुपलाल राउत अहिरले सकार गरेको उक्त लिलाम बेरीतको हुँदा बदर गरिपाउँ भनी बाबुलाल राउत अहिरले निवेदन दिएकोमा कानुन बमोजिम गर्नु भनी उक्त बारा जिल्ला अदालतबाट मिति २०४०।७।१६ मा तोक आदेश भएको देखिन्छ भने मिति २०४०।७।९ मा उक्त जग्गा फुकुवा गरी दायरीबाट लगत कट्टा गरी दिनु भनी तहसीलदारले पर्चा खडा गरेको पाइन्छ । जसबाट तहसीलदार समेतलाई विपक्षी बनाई यी वादीले नागरिक अधिकार ऐन, २०१२ को दफा १७ बमोजिम नारायणी अञ्चल अदालतमा मुद्दा दायर गरेको देखिन्छ । नागरिक अधिकार ऐन, २०१२ को दफा १७ हेर्दा यस ऐनद्वारा प्रदत्त आफ्नो कुनै अधिकारमा कसैले आघात गर्ने शंका लागेकोमा अञ्चल अदालतमा उजूर दिन सक्ने व्यवस्था रहेको देखिन्छ । त्यस्तै लिलाम गर्ने कार्य सम्पन्न भई तामेलीमा राख्ने आदेश समेत सम्पन्न भइसकेपछि अ.बं. १७ नं. अन्तर्गत परेको निवेदनबाट केही कारवाही गर्न नमिल्ने भनी (ने.का.प. २०३५, पृ. २०५ नि.नं. १२०२) मा स.अ.पूर्ण इजलासबाट सिद्धान्त समेत प्रतिपादित भइसकेको यस स्थितिमा बारा जिल्ला अदालतबाट उक्त लिलाम सम्बन्धी कार्य सम्पन्न भई तामेलीमा रहेको काम कार्यवाही उपर वादी बाबुलाल राउत अहिरले नागरिक अधिकार ऐन, २०१२ बमोजिम लिलाम बदरको दावी लिई नारायणी अञ्चल अदालतमा मुद्दा दायर गरेकोमा दण्ड सजायँको ६१ नं. ले कुनै बाधा पुर्‍याएको मान्न मिलेन । अतः वादी दावीमा कानुन बमोजिम निर्णय गर्नु पर्नेमा वादीको फिराद खारेज गर्ने गरेको नारायणी अञ्चल अदालतको फैसला सदर गर्ने गरेको म.क्षे.अ. को फैसला मिलेको नदेखिँदा कानुन बमोजिम फैसला गर्न दुवै पक्षलाई तारेख तोकी मिसिल नारायणी अञ्चल अदालतमा पठाई दिनु ।

 

उक्त रायमा म सहमत छु ।

 

न्या.महेशरामभक्त माथेमा

 

 

इति सम्वत् २०४७ साल बैशाख २३ गते रोज १ शुभम् ।