निर्णय नं. ७१४८ - उत्प्रेषण समेत
निर्णय नं. ७१४८ ने.का.प.२०५९ अङ्क ११/१२
पूर्ण इजलास
माननीय न्यायाधीश श्री हरिश्चन्द्रप्रसाद उपाध्याय
माननीय न्यायाधीश श्री भैरवप्रसाद लम्साल
माननीय न्यायाधीश श्री चन्द्रप्रसाद पराजुली
माननीय न्यायाधीश श्री मीनवहादुर रायमाझी
माननीय न्यायाधीश श्री रामप्रसाद श्रेष्ठ
सम्बत २०५८ सालको रि.पू.इ.नं. ..५०
आदेश मितिः २०५९।१२।१३।५
बिषय :– उत्प्रेषण समेत ।
निवेदकः जिल्ला सर्लाही वसन्तपुर गा.वि.स. वडा नं. ४ घर भई जिल्ला आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्र सिन्धुलीमाढीको श्रेणीविहीन औषधी कुटुवा पदवाट गैरकानूनी रुपवाट अवकाश गरिएको हरिचन्द्र साह
विरुद्ध
विपक्षीः श्री लोकसेवा आयोग, जनकपुर अंचल कार्यालय जलेश्वर समेत
§ निजामती सेवा नियमावली, २०५० को नियम २५(२) बमोजिम निर्धारीत प्रक्रिया र शर्तको पालना नगरी नियुक्ति गरेको अवस्थामा त्यसरी नियुक्त भएका कर्मचारीलाई हटाउन सकिने व्यवस्था गरेको देखिएपनि सो नियमावलीमा प्रयुक्त ........ ‘‘त्यसरी नियुक्त भएको कर्मचारीको परीक्षणकाल भित्र लेखि आएमा निजलाई अवधिभित्र हटाउनुपर्ने छ‘‘ भनी नियुक्ति अनियमित ठहर भएको खण्डमा परीक्षणकाल भित्र मात्र हटाउन सकिने अन्यथा नियुक्ति सदर हुन जाने अवस्था देखिन आउने ।
§ प्रत्यायोजित अधिकार प्रयोग गरी पदपूर्ति गरिएको प्रक्रिया अनियमित भएको अवस्था देखिन आएमा त्यस्तो पदमा नियुक्त व्यक्तिलाई परीक्षणकाल भित्र नै हटाउनु पर्ने वाध्यात्मक कानूनी व्यवस्था रहे भएकोमा निवेदकलाई परीक्षणकाल पूरा भए पछि सेवावाट अवकास दिएको देखिंदा सो अवकास दिने गरी दिएको बिपक्षी आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्रको मिति २०५६।११।२४ को पत्र र तत् सम्बन्धी भए गरेको निर्णय र काम कार्यवाही कानून अनुरुप भएको नदेखिंदा उत्प्रेषणको आदेशद्वारा वदर हुने ।
(प्र.नं. १४ र १६)
निवेदक तर्फबाटः विद्वान अविधक्ता श्री शंभु थापा
विपक्षी तर्फबाटः सह–न्यायाधिवक्ता श्री राजनारायण पाठक
अवलम्वित नजिरः
आदेश
न्या.हरिश्चन्द्रप्रसाद उपाध्यायः नेपाल अधिराज्यको संविधान, २०४७ को धारा ८८(२) अन्तर्गत संयुक्त इजलासको सर्वोच्च अदालत नियमावली, २०४९ को नियम ३(१)(ख) वमोजिम पूर्ण इजलासमा पेश गर्नु भन्ने आदेशानुसार पेश हुन आएको प्रस्तुत रिट निवेदन सहितको व्यहोरा एवं ठहर यसप्रकार छ :–
२. आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्र सिन्धुलीमाढीवाट श्रेणी विहीन औषधी कुटुवा पद संख्या १ को स्थायी पूर्तिको लागि प्रकाशित सूचना अनुसार म निवदेक अन्तर्वार्तामा उत्तिर्ण भई एक वर्षको परीक्षणकालमा रहने गरी मिति २०५५।८।२९ को पत्रवाट नियुक्ति भएको र मिति २०५६।८।२९ को पत्रवाट परीक्षणकाल समेत पूरा गरी सेवामा स्थायी भएको छु । २०५६ मार्गदेखिको मासिक तलव नदिएकोले सो पाउँ भनी निवेदन गरेकोमा तलव भत्ता दिन इन्कार गरियो । लोकसेवा आयोग जनकपुर अंचल कार्यालय जलेश्वरको च.नं.१७२ मिति २०५६।६।११ को पत्र अनुसार पदपूर्ति सम्बन्धी कार्य अनियमित ठहर भएकोले स्वास्थ्य मन्त्रालय आयुर्वेद विभाग काठमाडौको च.नं १३६६ मिति २०५६।११।२३ को पत्रानुसार मलाई तुरुन्त सेवावाट हटाई विभाग र सम्बन्धित निकायलाई जानकारी दिन सूचना भई आएको हुँदा नि.से.नि. २०५० को नियम २५(२) अनुसार सेवावाट अवकास दिइएको भनी मिति २०५६।११।२४ मा पत्र दिई मलाई सेवावाट हटाइयो । निजामती सेवा नियमावली, २०५० को नियम २५(२) मा कुनै कर्मचारीको नियुक्ति अनियमित भएको छ भनी परीक्षणकाल भित्र लेखि आएमा सो अवधि भित्र हटाउन सकिने व्यवस्था छ । निजामती सेवा ऐन, २०४९ को दफा १६ मा पुरुष कर्मचारीको हकमा १ बर्षको परीक्षणकाल पश्चात स्वतः स्थायी हुने व्यवस्था छ । त्यस अनुसार परीक्षणकाल समाप्त भएपछि सेवावाट हटाउन मिल्दैन । निर्णय गर्ने निकायले ढिला निर्णय गरेको तथा निर्णय कार्यान्वयन गर्ने निकायले निर्धारित समयमा कार्यान्वयन नगरेको कारणवाट परीक्षणकाल समाप्त गरी निर्विवाद रुपमा सेवा गरि आएको निवेदकलाई सेवावाट हटाउन नमिल्ने स्पष्ट छ । निवेदकलाई सेवावाट हटाउँदा प्रतिवाद गर्ने मौका समेत नदिइएकोले सो कार्य प्राकृतिक न्याय सिद्धान्त विपरीत भएकोले बदरभागी छ । मिति २०५५।८।२९ को पत्रवाट स्थायी नियुक्ति भई २०५६।८।२९ देखि परीक्षणकाल समाप्त गरी २०५६।११।२४ मा सेवाबाट विस्थापित नभएसम्म रुजु हाजिर रही कार्य गरी आएकोले सो अवधिको तलव भत्ता समेत पाउनु पर्नेमा सो नदिइएकोले विपक्षीहरुको निर्णय पूर्वाग्रहपूर्ण छ । प्रत्यर्थीहरुको निर्णय तथा काम कारवाहीबाट नेपाल अधिराज्यको संविधान, २०४७ को धारा ११(१), १२(२) (ङ) र धारा १७ व्दारा निवेदकलाई प्रदत्त हक कुण्ठित भएकोले लोकसेवा आयोग जनकपुर अंचल कार्यालयको नि.नं. २०६।०५५ मिति २०५६।२।२४ को निर्णय तथा सो निर्णयको आधारमा विपक्षी स्वास्थ्य केन्द्रले निवेदकलाई अवकास दिएको मिति २०५६।११।२४ को पत्र समेतका काम कारवाही उत्प्रेषणको आदेशव्दारा वदर गरी निवेदकलाई श्रेणीविहीन औषधी कटुवा पदमा यथावत कार्य गर्न दिनु दिलाउनु तथा निवेदक हाजिर रहेको अवधिको तलव भत्ता समेत दिनु भन्ने परमादेश समेतको आदेश जारी गरी पाउँ । साथै निवेदकले नियुक्ति पाएको पदमा अन्य कुनै व्यक्तिलाई नियुक्ति नगरी निवेदकलाई नै यथावत काममा लगाउनु भनी अन्तरिम आदेश समेत जारी गरी पाउँ भन्ने समेत व्यहोराको निवेदन पत्र ।
३. यसमा निवेदन माग वमोजिमको आदेश किन जारी हुनु नपर्ने हो ? विपक्षीहरुबाट लिखित जवाफ मगाई आएपछि नियमानुसार पेश गर्नु । साथै निवेदन जिकिरबाट परीक्षणकाल समेत समाप्त भइसकेको भन्ने देखिन आएकोले रिट निवेदनमा अन्तिम टुंगो नलागेसम्म निवेदनमा उल्लेख गरेको पदमा अन्य व्यक्तिलाई नियुक्ति नदिनु नदिलाउनु निवेदकलाई नै यथावत काममा लगाइ राख्नु भनी अन्तरिम आदेश समेत जारी गरिदिएको छ भन्ने समेत व्यहोराको यस अदालत एक न्यायाधीशको इजलासको मिति २०५६।१२।१८ को आदेश ।
४. निवेदकलाई जिल्ला आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्र सिन्धुलीबाट लोकसेवा आयोगको २०५६।६।११ को पत्र र आयुर्वेद विभागको मिति २०५६।११।२३ को पत्र अनुसार नै अवकाश दिइएको हो । सम्मानित अदालतको मिति २०५६।१२।१८ को आदेशानुसार २०५६।१२।२५ देखि नै हाजिर गराइएको छ । हाजिर रहेको अवधिको तलव भत्ता दिन को.ले.नि.का. संग पत्राचार गरी कारवाही चलाइएको छ । अधिकार प्राप्त अधिकारी र निकायको आदेशानुसार निवदेकलाई सेवाबाट अवकाश दिइएको हुंदा रिट निवेदन खारेज गरी पाउँ भन्ने समेत व्यहोराको जिल्ला आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्र सिन्धुलीमाढी र ऐ. का निमित्त अधिकृत कविराज गरिव नारायण झा को लिखित जवाफ ।
५. निजामती सेवाको स्थायी पदमा उम्मेदवारको उपयुक्तता परीक्षण गरी नियुक्तिका लागि सिफारिश समेत गर्ने अधिकार २०५५ श्रावण १ गते देखि २०५६ आषाढ मसान्त सम्मको लागि आयोगबाट समय समयमा भएको नीति निर्देशन र प्रचलित ऐन नियमको अधिनमा रही काम गर्ने गरी आयोगको निर्णय नं. ३८।०५४।५५ मिति २०५५।३।३२ को निर्णय अनुसार जिल्ला आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्र सिन्धुलीमाढी समेतलाई अधिकार प्रत्यायोजन गरिएको हो । अधिकार प्रत्यायोजन गर्दा नै पदपूर्ति सम्वन्धी कारवाही तथा नियुक्ति अनियमित भएको ठहर गर्न सक्ने अधिकार आयोगको सम्वन्धित अंचल कार्यालयका प्रमुखलाई हुने गरी तोकिएको थियो । पदपूर्ति सम्वन्धी अधिकार प्रयोग गर्ने अधिकारीले आयोगले तोकेको शर्त र प्रक्रिया पुरा गरे नगरेको भनी लोकसेवा आयोग कार्यविधि ऐन, २०४८ को दफा १२(१) वमोजिम निरीक्षण गर्ने गराउने र दफा १२(२) वमोजिम अनियमित ठहर गर्न सक्ने अधिकार यस कार्यालयलाई छ । अधिकार प्रत्यायोजन पत्र अनुसार उम्मेदरवारहरुको उपयुक्तताको परीक्षण र सिफारिश सम्वन्धी कारवाही गर्ने अधिकार राजपत्रांकित कार्यालय प्रमुख रहेको कार्यालयका कार्यालय प्रमुखलाई प्रत्यायोजन गरिएको हो । लोकसेवा आयोगबाट अधिकार प्रत्यायोजन भए वमोजिम रिक्त पदपूर्ति गर्ने कार्यविधिको निर्देशिका, २०५१ को दफा ४५(२)(क) मा पियन वा सो सरहको अन्तर्वार्ता समितिमा मन्त्रालय विभाग तथा सो सरहको कार्यालय वाहेक अन्य कार्यालयको हकमा राजपत्रांकित स्तरको कार्यालय प्रमुख अध्यक्ष हुने व्यवस्था छ । सो दफाको द्रष्टव्य १ मा निमित्त पदाधिकारीले अन्तर्वार्ता समितिको अध्यक्षता गर्न नपाउने व्यवस्था गरिएको छ । निमित्त पदाधिकारीले अन्तर्वार्ता समितिको अध्यक्षता गर्न नपाउने भनी आयोगबाट निर्णय भई परिपत्र समेत भएको छ । सो अनुसार राजपत्रांकित अधिकृत कविराज कार्यालय प्रमुख भएको जिल्ला आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्रका निमित्त अधिकृत कविराजले अन्तर्वार्ता समितिको अध्यक्ष भई गरेको पदपूर्ति कानून विपरीत हुनुका साथै अन्तर्वार्ता सम्पन्न भएपछि लोकसेवा आयोग (कार्यविधि) ऐन, २०४८ को दफा १५ अनुसार अन्तर्वार्ता फाराम शिलवन्दी गरी गोप्य रुपमा राख्नुपर्नेमा खुला रुपमा राखिएको तथा विज्ञापन सम्वन्धी सूचना पर्याप्त प्रचारप्रसार गरेको नदेखिएकोले लोकसेवा आयोग (कार्यविधि) नियमावली, २०५० को नियम ६(१) समेतको उल्लघंन हुन गएकोले जिल्ला आयुर्वेद स्वास्थ केन्द्रको वि.नं. २।०५५।५६ अनुसारको औषधी कुटुवा पदको पदपूर्ति सम्वन्धी विज्ञापन देखि सिफारिश सम्मको सम्पूर्ण काम कारवाही कानून विपरीत भएकोले लोकसेवा आयोग कार्यविधि ऐन, २०४८ को दफा १२(२) अनुसार मिति २०५६।६।१० मा अनियमित ठहर गरिएको हो । आयोगव्दारा प्रत्यायोजित अधिकार वमोजिम नियुक्त हुने पदमा नियुक्ति गर्दा निर्धारित प्रक्रिया र शर्तको पालना नगरी नियुक्ति गरिएकोमा सो नियुक्ति अनियमित भएको भनी परीक्षणकाल भित्रै लेखी आएमा सेवाबाट हटाउनु पर्ने वाध्यात्मक कानूनी व्यवस्था विपरीत जिल्ला आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्रले आयोगको निर्णयको अवज्ञा गर्दै परीक्षणकाल समेत भुक्तान भएपछि मात्र सेवाबाट हटाएको हो । कानून वमोजिम निवेदकको नियुक्ति वदर भएकोले निवेदकको माग वमोजिमको आदेश जारी हुनुपर्ने होइन भन्ने समेत व्यहोराको लोकसेवा आयोग जनकपुर अंचल कार्यालयको लिखित जवाफ ।
६. लोकसेवा आयोग जनकपुर अंचल कार्यालयको मिति २०५६।६।११ को पत्रवाट निवेदकलाई दिइएको नियुक्ति अनियमित ठहर गरी निजामती सेवा नियमावली, २०५० को नियम २५(२) अनुसार अवकास दिई सम्बन्धित कार्यालयमा जानकारी पठाई दिन लेखि आए आनुसार मिति २०५६।६।१३ मा जिल्ला आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्र सिन्धुलीलाई अनियमित तरिकावाट नियुक्त भएका औषधी कुटुवालाई तुरुन्त सेवावाट हटाउन लेखी पठाइएको हो भन्ने समेत व्यहोराको आयुर्वेद विभागको लिखित जवाफ ।
७. निवेदकको नियुक्ति नै अनियमित ठहर भईसकेको अवस्थामा निजामती सेवा नियमावली, २०५० को नियम २५(२) अनुसारको कार्यवाही गर्नु भनी भएको लोकसेवा आयोग जनकपुर अंचल कार्यालयको मिति २०५६।६।१० को निर्णय तथा मिति ०५६।६।११ को पत्र तथा निवेदकलाई सेवावाट हटाउने गरी गरेको निर्णय तथा काम कार्यवाही कानूनसम्मत देखिंदा निवेदन मांग दावी वमोजिम वदर गरिरहन परेन । यस्तै बिषयवस्तु समावेश भएको सम्बत् २०५६ सालको रि.नं. ४१३१ निवेदिका मीना श्रेष्ठ समेत विरुद्ध बिपक्षी जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालय धनकुटा समेत भएको रिट निवेदनमा ०५८।२।१ को निर्णय आदेशसंग सहमत हुन नसकिएकोले सर्वोच्च अदालत नियमावली २०४९ को नियम ३(१) (ख) वमोजिम प्रस्तुत रिट निवेदन निर्णयार्थ पूर्ण इजलासमा पेश गर्नु भन्ने समेत व्यहोराको यस अदालत संयुक्त इजलासको मिति २०५८।१०।८ को आदेश ।
८. यसमा दुई संयुक्त इजलासको राय तथा निर्णय भिन्नाभिन्नै भएको अवस्थालाई विचार गर्दा पाँच जना न्यायाधीशहरुको पूर्ण इजलासवाट निर्णय हुन उपयुक्त देखिएकोले साथै पेश भएको २०५८ सालको रि.पू.इ.नं. ४१, ४२, ४३, ४४, ४५, ४६, ४७ समेतका रिट निवेदनहरु समेत साथै पेश गर्नु भन्ने समेत व्यहोराको यस अदालत तीन सदस्यीय पूर्ण इजलासको मिति २०५९।८।२६ को आदेश ।
९. नियमानुसार पेश भएको प्रस्तुत रिट निवेदनमा निवेदक तर्फवाट रहनु भएका विद्वान अविधक्ता श्री शंभु थापाले निवेदकलाई परीक्षणकालको अवधि पूरा भएपछि परीक्षा अनियमित भएको भनी नियुक्तिपत्र वदर गर्ने गरेको कार्य त्रुटीपूर्ण हुंदा नियुक्ति वदर गर्न गरेको समेतको कार्य वदर हुनुपर्दछ भन्ने समेत व्यहोराको वहस प्रस्तुत गर्नुभयो । बिपक्षी लोकसेवा आयोग समेतको तर्फवाट विद्वान सह–न्यायाधिवक्ता श्री राजनारायण पाठकले निवेदकलाई नियुक्ति गर्दा अपनाइएको कार्यविधि त्रुटीपूर्ण हुंदा परीक्षणकालको अवधि भित्रै निर्णय गरी निवेदकको नियुक्ति वदर भएको हुंदा रिट जारी हुने अवस्था छैन, खारेज हुनुपर्दछ भन्ने समेत व्यहोराको वहस जिकिर प्रस्तुत गर्नुभयो ।
१०. विद्वान कानून व्यवसायीहरुको उपर्युक्त व्यहोराको वहस समेत सुनी माग वमोजिम आदेश जारी हुनु पर्ने हो होइन भन्ने सम्बन्धमा निर्णय तर्फ विचार गर्दा जिल्ला आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्र सिन्धुलीमाढीको औषधी कुटुवा पदमा अन्तरवार्तावाट उतिर्ण भई मिति २०५५।८।२९ मा नियुक्त भई कार्यरत रहेकोमा मिति २०५६।८।२३ मा परीक्षणकाल समेत पूरा गरेकोमा २०५६।११।२४ को पत्रद्वारा सेवावाट हटाइयो । यसरी परीक्षणकाल पूरा भएपछि सेवावाट हटाउन मिल्दैन । अवकास दिने गरी गरेको मिति २०५६।११।२४ समेतको काम कार्यवाही त्रुटीपूर्ण हुंदा उत्प्रेषणको आदेशद्वारा वदर गरि निवेदकलाई श्रेणीविहीन औषधी कुटुवा पदमा यथावत कार्य गर्न दिनु दिलाउनु भन्ने समेत व्यहोराको मांग गरी प्रस्तुत रिट निवेदन परेको देखिन्छ । प्रत्यायोजित अधिकार अन्तर्गत पदपूर्ति सम्बन्धी अधिकार प्रयोग गर्ने अधिकारीले आयोगले तोकेको शर्त र प्रक्रिया पूरा गरे नगरेको भनी लोकसेवा आयोग (कार्यविधि) ऐन २०४८ को दफा १२(१) वमोजिम निरीक्षण गर्ने गराउने र दफा १२(२) वमोजिम अनियमित ठहर गर्न सक्ने अधिकार यस कार्यालयलाई छ । राजपत्रांकित अधिकृत कार्यालय प्रमुख भएको जिल्ला आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्रका निमित्त अधिकृत कविराजले अन्तरवार्ता समितिको अध्यक्ष भई गरेको पदपूर्ति कानून विपरीत हुनुका साथै अन्तरवार्ता संपन्न भएपछि अन्तरवार्ता फाराम शिलवन्दी गरी राख्नु पर्नेमा सो गरेको समेत नदेखिएको आधारमा विज्ञापन देखि सिफारिश सम्मको सम्पूर्ण काम कार्यवाही अनियमित ठहर गरिएको हो । आयोगद्वारा प्रत्यायोजित अधिकार वमोजिम नियुक्ति हुने पदमा नियुक्ति गर्दा निर्धारित प्रक्रिया र शर्तको पालना नगरि नियुक्ति गरिएकोमा सो नियुक्ति अनियमित भएको भनी परीक्षणकाल भित्रै लेखी आएमा सेवावाट हटाउनु पर्ने वाध्यात्मक कानूनी व्यवस्था विपरीत जिल्ला आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्रले आयोगको निर्णयको अवज्ञा गर्दै परीक्षणकाल समेत भुक्तान भएपछि मात्र सेवावाट हटाएको हो । माग वमोजिम आदेश जारी हुनुपर्ने होइन भन्ने समेत व्यहोराको लोकसेवा आयोग जनकपुर अंचल कार्यालयको लिखित जवाफ रहेको देखिन आउँछ ।
११. लोकसेवा आयोग (कार्यविधि) ऐन २०४८ को दफा १२ निरीक्षण गर्न सकिने मूल शीर्षकको उपदफा (१) मा श्री ५ को सरकारका विभिन्न मन्त्रालय, सचिवालय, विभाग र कार्यालय तथा संवैधानिक अङ्गहरुमा नियुक्ति, वढुवा र विभागीय कारवाही प्रचलित कानून तथा आयोगद्वारा तोकिएको कार्यविधि अपनाई गरिएको छ, छैन भन्ने कुरामा आयोगले निरीक्षण गर्न गराउन सक्नेछ र उपदफा (२) मा आयोगले सुम्पेको अधिकार वमोजिम नियुक्ति हुने पदमा निर्धारित प्रक्रिया र शर्त पूरा नगरी कुनै कर्मचारीलाई नियुक्ति गरिएको देखिन आएमा आयोगले सो नियुक्ति अनियमित नियुक्ति ठहर गर्न सक्नेछ भन्ने व्यवस्था भएको देखिन्छ । सोही व्यवस्था अनुरुप लोकसेवा आयोगले प्रत्यायोजित अधिकार अन्तर्गत गरिएका पदपूर्ति समेतका कार्यको निरीक्षण गर्ने समेतको अधिकार बिपक्षी अंचल कार्यालयलाई प्रत्यायोजित भएको भन्ने पनि देखिन आएबाट बिपक्षी अंचल कार्यालयवाट विवादीत पदपूर्ति सम्बन्धी प्रक्रियाको निरीक्षण कार्य गर्न पाउनेमा अन्यथा भन्न सकिने अवस्था छैन ।
१२. उल्लेख भएको कार्यविधि ऐनको दफा १२(२) ले नियुक्ति अनियमित गर्ने ठहर गर्न सक्ने अधिकार दिए वमोजिम बिपक्षी अंचल कार्यालयवाट विवादीत पदको पदपूर्ति समेतका प्रक्रिया अनियमित ठहर गरी निवेदकलाई निजामती सेवा नियमावली २०५० को नियम २५(२) को व्यवस्था अनुरुप निजलाई मिति ०५६।११।२४ को पत्रद्वारा अवकास दिइएको देखिन्छ ।
१३. निजामती सेवा नियमावली २०५० को नियम २५ को लोकसेवा आयोगवाट निर्धारित कार्यविधि नपुर्याई नियुक्ति गर्न नहुने मूल शीर्षक अन्तर्गतको उपनियम (२) मा उप नियम (१) वमोजिम नियुक्त हुने पदमा निर्धारित प्रक्रिया र शर्तको पालन नगरी नियुक्ति गरेको अवस्थामा सो नियुक्ति अनियमित भएको छ भनी लोकसेवा आयोगवाट त्यसरी नियुक्ति भएको कर्मचारीको परीक्षणकाल भित्र लेखि आएमा निजलाई सो अवधि भित्र हटाउनु पर्छ भन्ने व्यवस्था गरेको देखिन्छ ।
१४. यसप्रकार लोकसेवा आयोगद्वारा प्रत्यायोजित अधिकारको प्रयोग नियमित रुपले गरिएको छ, छैन भनी उल्लेख भए वमोजिम लोकसेवा आयोग (कार्यविधि) ऐेन, २०४८ को दफा १२(२) ले निरीक्षण र प्रक्रिया अनियमित ठहर गर्न सक्ने र त्यसरी अनियमित ठहर भएमा त्यस्तो पदमा नियुक्त भएको भए नि.से.नि. २०५० को नियम २५(२) बमोजिम हटाउन सकिने व्यवस्था गरेको देखिएपनि सो नियमावलीमा प्रयुक्त ............ ‘‘त्यसरी नियुक्त भएको कर्मचारीको परीक्षणकाल भित्र लेखि आएमा निजलाई सोही अवधिभित्र हटाउनुपर्ने छ ‘‘ भनी नियुक्ति अनियमित ठहर भएको खण्डमा परीक्षणकाल भित्र मात्र हटाउन सकिने अन्यथा नियुक्ति सदर हुन जाने अवस्था देखिन आउँछ ।
१५. निवेदकलाई प्रत्यायोजित अधिकार प्रयोग गरी बिपक्षी जिल्ला आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्रवाट अन्तरवार्ता समेतवाट सफल भए पश्चात मिति २०५५।८।२९ गते देखि लागू हुने गरी एक बर्षको परीक्षणकालमा रहने गरी स्थायी नियुक्ति गरिएको मिसिल संलग्न सो मिति २०५६।८।२९ को पत्रबाट देखिन्छ । त्यसैगरी मिति ०५६।९।१ को पत्रद्वारा निजको परीक्षणकाल समाप्त भएको जानकारी समेत निजलाई दिएको देखिन आउँछ । सो पश्चात मिति ०५६।११।२४ को पत्रद्वारा सोही मिति देखि लागू हुने गरी अवकास दिएको देखिन आउँछ । यसरी निवेदक एक वर्षको परीक्षणकाल पूरा गरी कार्यरत रहेको अवस्थामा पदपूर्ति संवन्धी कार्य अनियमित भएको ठहर भएको भन्ने आधारमा निजलाई अवकास दिइएको देखिन आउँछ ।
१६. माथि उल्लेख गरे वमोजिम प्रत्यायोजित अधिकार प्रयोग गरी पदपूर्ति गरिएको प्रक्रिया अनियमित भएको अवस्था देखिन आएमा त्यस्तो पदमा नियुक्त व्यक्तिलाई परीक्षणकाल भित्र नै हटाउनु पर्ने वाध्यात्मक कानूनी व्यवस्था रहे भएकोमा निवेदकलाई परीक्षणकाल पूरा भए पछि सेवावाट अवकास दिएको देखिंदा सो अवकास दिने गरी दिएको बिपक्षी आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्रको मिति २०५६।११।२४ को पत्र र तत् सम्बन्धी भए गरेको निर्णय र काम कार्यवाही कानून अनुरुप भएको नदेखिंदा उत्प्रेषणको आदेशद्वारा वदर हुन्छ । यस अदालतको मिति २०५६।१२।१८ को अन्तरीम आदेश वमोजिम निवेदक नियुक्त पदमा कार्यरत नै रहेकोले अरु केही गरीरहन परेन । रिट निवेदन खारेज गर्ने गरेको संयुक्त इजलासको रायसंग सहमत हुन सकिएन । बिपक्षीहरुको जानकारीको लागि आदेशको प्रतिलिपि महान्यायाधिवक्ताको कार्यालय मार्फत पठाई नियमानुसार गरी मिसिल वुझाई दिनु ।
उपर्युक्त रायमा सहमत छौं ।
न्या.भैरवप्रसाद लम्साल
न्या.चन्द्रप्रसाद पराजुली
न्या.मीनबहादुर पराजुली
न्या.रामप्रसाद श्रेष्ठ
इति सम्बत २०५९ साल चैत्र १३ गते रोज ५ शुभम्......।