निर्णय नं. ६७३८ - मिलापत्र वदर
नि.नं. ६७३८ ने.का.प. २०५६ अङ्क ६
संयुक्त इजलास
माननीय न्यायाधीश श्री गोविन्द बहादुर श्रेष्ठ
माननीय न्यायाधीश श्री हरिश्चन्द्रप्रसाद उपाध्याय
सम्वत् २०५२ सालको दे.पु.नं. .. २६८१
फैसला मितिः २०५५।८।१४।२
मुद्दाः मिलापत्र वदर ।
पुनरावेदक
वादीः जि. महोतरी वदीया वन्चोरी गा.वि.स. वडा नं. ५ वस्ने जगत नारायण चौधरी
विरुद्ध
विपक्षी
प्रतिवादीः ऐ.ऐ. वस्ने जगदीश चौधरी ।
§ वावु जिवित छंदै वावुले नै घर व्यवहार गर्ने हुन्छ । वावु छंदै सम्पत्तिमा छोराहरुको हकाधिकार स्थापित भैसकेको मान्न पनि नमिल्नेमा वावु र काकी वीच अंश मुद्दामा लिनु दिनु गरी भएको मिलापत्र वदर गराउन वादीले पाउने स्थिति नदेखिंदा वादी दावी नपुग्ने ठहराएको पुनरावेदन अदालत जनकपुरको निर्णय मनासिव ठहर्ने ।
(प्र.नं. १२)
पुनरावेदक वादी तर्फबाटः
विपक्षी प्रतिवादी तर्फबाटः
अवलम्वित नजिरः
फैसला
न्या.गोविन्दबहादुर श्रेष्ठः पुनरावेदन अदालत जनकपुरको मिति ०५१।४।२५ को फैसला उपर न्याय प्रशासन ऐन, २०४८ को दफा ९ अन्तर्गत दायर भै पेश हुन आएको पुनरावेदन सहितको मुद्दाको संक्षिप्त तथ्य एवं ठहर यस प्रकार छः
२. स्व. नेवा लालको तीन छोराहरुमा जेठा स्व. शिव नन्दन चौधरी, माहिला राम नन्दन चौधरी कान्छा संझा देवीको स्व. लोग्ने देवनन्दन चौधरी, शिवनन्दन चौधरीको स्वास्नी जमुनी देवी जिवित हुनु हुन्छ । शिवनन्दन चौधरी, देवनन्दन चौधरी परलोक भइसक्नु भएको छ। म प्रतिवादीहरुसंग सगोलमा वसी आएकोमा २८ वर्ष अघी नै आफ्नो भात भान्सा अलग गरी पुर्खौली सम्पत्ति जगदीश चौधरीको नाउंमा राखी १-०-० जमुनी देवीलाइ १-०-० संझा देवीलाई दिई वांकी जग्गा तीन भाग लगाई जगदिश चौधरी, जगत नारायण, भोला चौधरीले वाडफांड गरी आफ्नो आफ्नो भाग भोग चलन गरी व्यवहार अलग अलग गरी वसी आएकोमा संझा देवीले रामनन्दन चौधरी माथि अंश मुद्दा दिई सगोलको ५-१-१५.१/२ पुर्खौली जग्गा दिइ ०४५।१०।२५ मा मिलापत्र गरेकोले जगदीश चौधरी नाउंको तपसिल वमोजिमको जग्गा मध्ये १-१७-५-३.१/२ जग्गाको मिलापत्र वदर गरी पाउं भन्ने वादीको फिराद पत्र ।
तपसिल
जिल्ला महोत्तरी, पंचायत वर्दिया वन्चौरी
वार्ड नं. कि.नं. क्षेत्रफल मध्येतर्फ
१ १६ १-१६-१० -
१० ७१ ०-६-१० ०-३-५
४ २३ ०-४-१३ -
४ २०६ ०-७-१२ -
,, ३१० ०-१९-३
५ १२६ ०-१२-८
,, १३० ०-२-५
,, १४२ ०-३-१६ मध्ये ०-०-१५
,, १४४ ०-२-२
६(क) १६२ ०-१६-११
६(ख) २९ ०-१०-० मध्ये ०-१-९
,, ८२ ०-२-१०
जि.म. वदिया वन्चौरी वार्ड नं. ५ अन्तर्गत सर्भे नापी नभएको गाउं व्लक भित्रको मुल वाटो सो पूर्व जानकी राय चौधरी सो दक्षिण, गणेश वहादुर सो उत्तर फुलो देवी सो पश्चिम ०-०-७.१/२ जग्गा र सो जग्गामा पश्चिम मुखको खपरेल घर ............ १
३. म संझा देवीले ३ भागको एक भाग अंश लिइ मिलापत्र गरेको छु । वादीको अंशियार नभएकोले अंश लिएको छैन । वादीले लिन पाउने अंश छदैछ । वादी म जगदीशका भाई हुन । निजले पाउनु पर्ने अंश दिन तयार छु भन्ने समेत व्यहोराको प्र. संझा देवी, जगदीश चौधरीको प्रतिउत्तर पत्र ।
४. संझा देवी र जमुना देवीलाई मिलापत्रमा दिएको जग्गा वहाहरुको हो । वांकी जग्गामा मात्र रामनन्दन चौधरीको तिनै छोरा जगदीश, जगत नारायण र भोला प्रसाद चौधरीको हो भन्ने समेत व्यहोराको भोला चौधरी भुमिहारको वयान ।
५. दे.न. १३९० को अंशमुद्दामा प्रतिवादीको छोरा जगदीश चौधरीको नामको जग्गा अंश वापतमा दिएकोमा निज जगदीश चौधरीलाई प्रतिवादी नवनाएको अरु अंशियार नवुझी गरेको मिलापत्रवाट वादी समेतका हक मेटने देखिएकोले ०४५।१०।२५।३ को मिलापत्र वदर हुने ठहर्छ । २ भागको १ भाग मध्ये ३ खण्डका एक खण्ड सम्म वादीको हक कायम हुने ठहर्छ भन्ने मिति ०४९।८।१।२ को म.जि.अ.को फैसला ।
६. स्व. नेवा लाल चौधरीको संन्तानहरुमा भएको वण्डापत्रलाई नेवालालकै सन्तानले वा समान पुस्ताका अंशियारले मात्र असहमति जनाउन सक्दछ । नेवालालको नातीले विरोध गर्न पाउने होइन । वादी हकदैया विहिन व्यक्ति भएकोले खारेज गर्नु पर्नेमा इन्साफ गरिएको फैसला वदर भागी छ भन्ने समेत व्यहोराको प्र. संझा देवी समेतको पुनरावेदन अदालतमा परेको पुनरावेदन पत्र ।
७. मैले ३ भागको एक भागको मिलापत्र वदर गरि पाउं भन्ने फिराद दिएकोमा २ भागको एक भाग मध्ये तीन खण्डको एक खण्ड सम्म जग्गामा मेरो हक कायम हुने ठहर्याएको फैसला त्रुटिपूर्ण हुंदा वदर गरि पाउं भन्ने समेत व्यहोराको वादी जगत नारायण चौधरीको पुनरावेदनमा परेको पुनरावेदन पत्र ।
८. पुर्खौली सम्पत्तिमा विवाद भएको भन्ने कुरामा वादी स्वयमले जिकीर लिएको र वादी अंश मुद्दाको अंशियार समेत भएको नदेखिंदा अंशियारहरु वीचमा भएको मिलापत्र वदर गरेको शुरु निर्णय फरक पर्ने देखिंदा अ.वं. २०२ नं. वमोजिम विपक्षी झिकाई उपस्थित भए वा गुजारेमा नियम वमोजिम पेश गर्नु भन्ने पुनरावेदन अदालतको ०५०।५।२।४ को आदेश ।
९. पुनरावेदक वादी जगत नारायणले आफ्ना वावु रामनन्दन चौधरीको अंश हकको सम्पत्तिवाट सम्म अंश पाउने भएको साथै प्रतिवादी जगदीशले मिलापत्र वदर हुनुपर्ने होइन भनी यस मुद्दामा जिकिर लिइ रहेको अवस्थामा जगदीश चौधरीको नाउंका जग्गा अंश वापत दिएकोमा जगदीश चौधरीलाई प्रतिवादी नवनाएको र निजको मन्जूरी वेगरको सम्पत्ति पैतृक वा निजी आर्जन के हो भन्ने तर्फ विचार गरी रहनु पर्ने अवस्था नै नपर्ने हुंदा र साथै वादी दावी वमोजिम हक पुग्ने अवस्थानै नभएवाट ०४५।१०।२५।३ को मिलापत्र वदर हुने र २ भागको १ भागको ३ खण्डको एक खण्ड वादीको हक कायम हुने ठहर्याएको फैसला उल्टी हुने ठहर्छ भन्ने समेत व्यहोराको पुनरावेदन अदालत जनकपुरको मिति २०५१।४।२५ को फैसला ।
१०. रामनन्दन चौधरी र निजको छोरा हामी नै आपसमा सगोलमा वसेका छौ । मात्र मेरो अंश मार्ने नियतले नै अंश मुद्दा संझा देवीबाट दिलाई मुद्दा मिलापत्र गरे गराएको छ त्यसवारे पुनरावेदन अदालतले केहि नवुझी फैसलामा पनि नवोली गरेको फैसला त्रुटिपूर्ण हुंदा वदर गरी पाउं भन्ने समेत व्यहोराको वादीको यस अदालतमा परेको पुनरावेदन पत्र ।
११. नियम वमोजिम दैनिक पेशी सुचीमा चढी पेश हुन आएको पुनरावेदन सहितको मिसिल कागजात अध्ययन गरी निर्णय तर्फ विचार गर्दा पुनरावेदकको पुनरावेदन जिकिर पुग्न सक्ने नसक्ने के रहेछ सो सम्वन्धमा निर्णय दिनु पर्ने हुन आयो ।
१२. यस्मा वावुराम नन्दन र काकी संझादेवी वीच मुद्दा परि दाजु जगदीशको नाममा दर्ता रहेको जग्गावाट संझा देवीले अंश वापत जग्गा प्राप्त गर्ने गरी भएको मिलापत्रमा दर्तावाला जगदीशप्रसादको स्वीकारोक्ति भएको देखिन्छ । वादी जगत नारायणको हक मेटाउनवावु दाजुले जालसाज गरे भन्ने निजको उजुरी पनि देखिदैन । वावु जिवित छंदै वावुले नै घर व्यवहार गर्ने हुन्छ । वावु छंदै सम्पत्तिमा छोराहरुको हकाधिकार स्थापित भैसकेको मान्न पनि नमिल्नेमा वावु र काकी वीच अंश मुद्दामा लिनु दिनु गरी भएको मिलापत्र वदर गराउन वादीले पाउने स्थिति नदेखिंदा वादी दावी नपुग्ने ठहराएको पुनरावेदन अदालत जनकपुरको निर्णय मनासिव ठहर्छ । वादीको पुनरावेदन जिकिर पुग्न सक्दैन । मिसिल नियमानुसार गरी बुझाई दिनु ।
उक्त रायमा म सहमत छु ।
न्या.हरिश्चन्द्रप्रसाद उपाध्याय
इति सम्वत ०५५ साल मंसिर १४ गते रोज २ शुभम्