निर्णय नं. ९० - लेनदेन

निर्णय नं. ९०       ने.का.प. २०१७

डिभिजन बेन्च

न्यायाधीश श्री रत्नबहादुर विष्ट

न्यायाधीश श्री नयनबहादुर खत्री क्षेत्री

दे. डि. अ. नं. ९०

अपीलाट, प्रतिवादी : झौंलाई माझी थारु

विरुद्ध

विपक्षी, वादी : सीताराम दास थारु

मुद्दा : लेनदेन

(१)   तमसुकको रूपैँया बुझाएको प्रमाण पेश दाखिल गर्न नसकेर तमसुक कायमै देखिएमा नबुझाएकै ठहर्ने ।

     कपाली तमसुकको कं. रु १२३१ साहु सीतारामलाई बुझाएको प्रमाण केही पेश दाखिल गर्न नसकेको र तमसुक कायमै देखिएकोले समेत इन्साफ शुरुको सदर गरेको स. अपीलको मुनासिब छ ।

(प्रकरण नं. ६,३ र ४)

विपक्षी, वादी तर्फबाट : हेरम्बप्रसाद

फैसला

      १.     यसमा प्रतिवादी सीतारामले मसँग कं. रु १२३१ लिई साल २००७।५।१४।४ को तमसुक लेखी दिएकोमा सावा व्याज दिएन । दिलाई पाउँ भन्ने समेत ०१४।४।१० को सीताराम दासको फिराद ।

      २.    सीताराम दास बद्रीनारायण दासको सगोलको सहोदर दाजु भई घरको मुख्य कारव्यवहार गर्ने जेठो बाठो बद्रीनारायण नै हो । वादीमा लेखिए मुतासिव कं. रु. १२३१ लिई तमसुक लेखी दिएको थियो । ०७ सालमा वर्षात नभएबाट पुरा उब्जनी नभई अकाल भुकमरी हुन गएको सर्ब विदितै छ । त्यसैले गरेको भाखा ०७ साल चैत्र मसान्तमा सावा व्याज तिर्न बुझाउन नसकी जम्मै बाँकी नै रहेको थियो । ०८ साल मार्ग ११ गते हरहिसाब गरी ०८ सालको बाली साहुले खाने गरी बाँकी कं. रु. १४२५ मा निज बद्रीनारायणका नाउँमा सूद भर्ना लेखि ऐ. मितिमा मेरै नाउँ दर्ताको सोही मोजै तेरौतको नं. २।४८५ को मध्ये ।।।३ जग्गा रजिष्ट्रेशन पास समेत गरी दिएका हौं । सो तमसुक वापस दिएको थिएन । घरको मुख्य कारोवार गर्ने बद्रीनारायणको नाउँमा सूद भर्ना लेखी दिएको छँदै यो तमसुक वादीका नाउँमा गराई राखेकै भरले लिनुपर्ने बाँकी भए लिनु पर्ने नलिई फेरि थप कं. रु. १४२५ दिएको होला भन्ने पत्यार नपर्ने हुँदा वादीको दावीबाट फुर्सद गराई पाउँ भन्ने समेत ०१४।७।९ को झौलाईको प्रतिवादी ।

      ३.    वादी दावी बमोजिमको सावा व्याज समेत जम्मा कं. रु. २१५९ प्रतिवादीबाट वादीले भरी पाउँने ठहर्छ भन्ने समेत ०१४।११।२६ को हनुमाननगर अमिनीको फैसला ।

      ४.    वादीले आफ्नो उमेर ११ सालमा १५, ०१२ सालमा १९ वर्ष, लिखतहरूमा लेखेको र ०१४ सालमा यही मुद्दाको फिरादमा २५ वर्ष लेखेको वादी साँचिलो भन्न नहुने । ०७ सालमा १०।११ वर्षको नावालक देखिन आउने र १२ सालमा लेखेको उमेरले पनि ०७ सालमा नावालक देखिईरहेको र वादी र वादीका दाजु बद्रीनारायणका एकाघर सगोलमा नै मानो जोरी बसेको भन्ने लिखतहरू समेत भएको हराई दियो । चित्त बुझेन भन्ने समेत ०१५।१।१७ को झौलाईको अपील परेकोमा शुरु अमिनीको इन्साफ मुनासिव छ भन्ने समेत ०१५।१।२१।३ को सप्तरी अपीलको फैसला ।

      ५.    सो फैसलाको इन्साफमा पनि चित्त बुझेन भन्ने समेत ०१५।५।९ को झौलाईको अपील परेकोमा पेश हुँदा बद्रीनारायण र यही वादी सीताराम ऋणी भई कारी महतोलाई ०१२।५।३० गतेमा गरिदिएको रु. ५०१। को पास भएको तमसुकमा निज सीताराम बद्रीनारायण एकासगोलको भन्ने लेखिएको देखिनाले निजहरू सगोल भन्ने देखिन आई भिन्न भएको वादीले सबूद प्रमाण दिन नसकेकोले अघिको तमसुकको हरहिसाव नगरी पछि यही वादीको दाजु बद्रीनारायणका नाउँमा भोग लेखी दियो होला भन्ने नहुने हुनाले ०८।८।११ को तमसुकमा सीतारामको नाउँबाट गराएको ०७।५।१४ गतेको कपालीको रूपैंयाँ समेत गवाई भोग बन्धकी लिएको देखिनाले शुरु अपीलको इन्साफ रायमा सहमत नभएकोले छलफलमा झगडिया झिकाई नियम बमोजिम डिभिजन बेन्चमा पेश गर्नु भन्ने ०१५।१०।९।१ को सिंगल बेञ्चको आदेश ।

      ६.    उपरोक्त आदेशानुसार पेश हुन आएको प्रस्तुत सीतारामको वारिस अवधिलाल र झौलाईको वारिस अम्वीलाल समेत दुबै थर झगडिया राखी वादी सीताराम तर्फको वकिल हेम्बरप्रसादको बहस समेत सुनी बुझ्दा कपाली तमसुकको कं. रु. १२३१ साहु सीतारामलाई बुझाएको प्रमाण केही पेश दाखिल गर्न नसकेको र तमसुक कायमै देखिएकोले समेत इन्साफ शुरुको सदर गरेको स. अपीलको मुनासिव छ सिंगलका राय बमोजिम गर्न पर्दैन । फैसला भएका मिति तकको दसौंद व्याज तपसिल बमोजिम भराउन समेत लगत दिई, नियम बमोजिम मिसिल बुझाई दिनु ।

तपसिल

जि. स. प्र. जगदर गौजे तेरौता बस्ने सीताराम दास थारुके वादी दावी बमोजिम २००७।५।१४ गतेदेखि सावा कं रु. १२३१ को आज फैसला भएको मिति २०१७।२।१८ तक वर्ष ९।९।५ को हुने व्याज १२०२ समेत जम्मा सावा व्याज कं. रु. २४३३ चौवीस सय तेत्तिस रूपैंयाँ दुई आनामा सावाँ व्याज कंं. रु. २१५९ प्रतिवादीबाट वादीले भरी पाउने ठहराई ०१४।११।२६ गते ह. अमिनीका फैसलाले दिलाई लगत दिएको कायमै राखी बाँकी थप व्याज कं. रु. २७३। समेत वादीले पाउने ठहरेकोले प्र. झौंलाई माझीथारुको सहिदको जायजाद देखाई ऐनका म्याद ५ वर्ष भित्र भरी पाउँ भनी वादीले दर्खास्त दिएमा भराई भराएका धनको वादीबाट दसौंद लिई प्रतिवादीलाई दण्ड भएकोले विसौध लिनु नपर्ने भनी पूर्जी गर्न लगत दिनु जि. स. प्र. जगदर मौजे तेरौता बस्ने झौलाई माझी थारुकै इन्साफ खण्डमा लेखिए बमोजिम अमिनी र अपीलको इन्साफ सदर भएकोले इन्साफ पारी छिन्ने हाकिम उपर अपील गरेमा हाकिमका नाउँमा कराउनेका १० नं. ले शुरु दण्ड कं. रु. ३२३।।। को दोश्रा अपील हुँदा सयकडा ५ ले कं रु. १६।। दण्ड हुन्छ । वारेस हुँदा ऐन बमोजिम असूली गर्न लगत दिनु . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . १

वादी सीताराम थारुलाई निज तर्फको बहस गर्ने वकिल हेरम्बप्रसादको सर्वोच्च अदालत नियमावली, २०१३ को दफा २४ ले पाउने फी मोरु १२। प्रतिवादी झौलाईको जायजाद देखाई ऐनका म्याद ५ वर्ष भित्रमा दर्खास्त परे दस्तुर केही नलिई प्रतिवादी झौलाईबाट वादी सीतारामलाई भराईदिनु भनी लगत दिनु . . . . . . . . . . . . . . . २

 

इति सम्वत् २०१७ साल जेष्ठ १८ गते रोज ३ शुभम् ।