निर्णय नं. २०३७ - ज्यान
निर्णय नं. २०३७ ने.का.प. २०४१ अङ्क ६
डिभिजन बेञ्च
इजलाश
माननीय न्यायाधीश श्री बब्बरप्रसाद सिंह
माननीय न्यायाधीश श्री हरगोविन्द सिंह प्रधान
सम्वत् २०४० सालको फौ.पु.नं. ४३७
मुद्दा : ज्यान
पुनरावेदक/ वादी : धुन्ना भन्ने प्रसाद राउतको जाहेरीले श्री ५ को सरकार
विरूद्ध
विपक्षी/प्रतिवादी : जिल्ला पर्सा लखनपुर गा.पं. वडा नं. ९ एकउर्वा बस्ने गोपी राउत अहिर
फैसला भएको मिति : २०४१।६।७।१ मा
§ निर्विवाद सबूत प्रमाणको अभावमा र शंकाको भरमा यिनै प्रतिवादीको कर्तव्यबाट मृतकको मृत्यु भएको हो भनी ठहर्याउन नमिल्ने ।
(प्रकरण नं. १५)
पुनरावेदक वादी तर्फबाट : विद्वान का.मु.अतिरिक्त सरकारी अधिवक्ता श्री ध्रुवलालराज
विपक्षी प्रतिवादी तर्फबाट : x
उल्लेखित मुद्दा : x
फैसला
न्या. बब्बरप्रसाद सिंह : मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको निर्णय उपर वादी श्री ५ को सरकारको पुनरावेदन परी पेश हुनआएको प्रस्तुत मुद्दाको संक्षिप्त तथ्य यस प्रकार छ ।
२. २०३५।१०।२४ गते बेलुका घाँस लिन गएको बालक छोरी फर्की नआएकोले खोजी गर्दा उखुबारी भित्र छोरी विगनीको मृत्यु भइरहेकोले कसले यस्तो अनैतिक कार्य गर्यो भनी बुझ्दा गोपी राउत अहिर उपर शंका लागि पक्राउ गरी सोधपुछ गर्दा विगनीलाई उखु बारीमा लगी करणी गरकोबाट मृत्यु भएको भनी मुख सावित भएकोले दर्खास्त गरेको छु । कानूनबमोजिम कारबाही गरिपाउँ भन्ने समेत जाहेरी दर्खास्त ।
३. निस्सासिएर मरेको देखिन्छ भन्ने समेत लास जाँच रिपोर्ट ।
४. २०३५।१०।२४ गते आलीमा बसेकी विगनीलाई उखुबारीमा लगी करणी गर्दा कराउन नदिन मुख थिची करणी गर्दा वेहोश भई होश आएपछि सबैलाई भनी दिन्छे भन्ने सोची नाक, मुखमा सास फेर्न नहुने गरी बाधी दिएकोबाट निजको मृत्यु भएको भन्ने समेत प्र.गोपि राउत अहिरको बयान कागज ।
५. प्र.गोपी राउतको कर्तव्यबाट विगनी कुमारीको मृत्यु भएको देखिएकोले निजलाई ज्यान सम्बन्धीको १३(३) नं. बमोजिम सजाय गरिपाउँ भन्ने समेत प्रहरी प्रतिवेदन ।
६. उक्त दिन म सुतिरहेको अवस्थामा जाहेरवालाको भाइ सितारामले बोलाएर लगि बाँधी पिटी भोलिपल्ट थानामा बुझाए । मैले विगनीलाई जबर्जस्ती करणी गरी मारेको होइन । प्रहरीमा कुटपिट गरी कागज गराएको हो । जाहेरवालाले रिसइवीबाट उजूर गरेको हो । दाखिल भएको धोती मेरो होइन भन्ने समेत प्र.गोपि राउत अहिरले अदालतमा गरेको बयान ।
७. छोरी विगनी घाँस काट्न गएकी बेलुकासम्म खोज्दा उमावति रसियातीदेवीले गोपी राउतको उखु बारीमा देखेको भनेकोले हेर्न जाँदा गोपीकै उखुवारीमा मृतरूपमा फेला परेकोले गोपीलाई सोद्धा सावित भएको र धोती पनि सकारेको हुँदा गोपीले नै करणी गरी मारेको विश्वास लाग्छ भन्ने समेत जाहेरवाला धुन्ना भन्ने प्रसाद राउतको बकपत्र ।
८. सबूदप्रमाणको अभावमा प्रतिवादीले सफाइपाउने ठहर्छ भन्नेसमेत ०३८।२।११ को प.जि. अ.को फैसला।
९. उक्त फैसलामा चित्त बुझेन भन्ने समेत वादी श्री ५ को सरकारको पुनरावेदन ।
१०. अ.बं.२०२ नं. र क्षे.अ.नियमावली बमोजिम प्रतिवादीलाई म्याद दिई पेश गर्नु भन्ने समेत म.क्षे.अ.को आदेश ।
११. प्रतिवादी गोपी राउत अहिरलाई सफाई दिने गरेको शुरूको इन्साफ मनासिब ठहर्छ भन्ने समेत म.क्षे.अ.को डिभिजन बेञ्चको २०४०।१।१३।३ को फैसला ।
१२. उक्त फैसलामा चित्त बुझेन प्रतिवादीलाई प्रहरी प्रतिवेदन दावी बमोजिम सजाय हुन पर्दछ भन्ने समेत वादी श्री ५ को सरकारको पुनरावेदन ।
१३. पुनरावेदक वादी श्री ५ को सरकारको तर्फबाट खटिई उपस्थित हुनुभएका विद्वान का.मु.अतिरिक्त सरकारी अधिवक्त श्री ध्रुवलाल राजले निस्सासिर मृत्यु भएको भन्ने लास जाँच रिपोर्टमा उल्लेख भएको सरजमीन जाहेरी समेतबाट प्रतिवादीले प्रहरीमा गरेको सावितीलाई समर्थन मिलेको छ । तसर्थ सफाई दिने गरेको म.क्षे.अ.को फैसला मिलेको छैन भन्ने समेत बहस प्रस्तुत गर्नुभयो ।
१४. प्रस्तुत मुद्दामा मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको निर्णय मनासिब वा बेमनासिब के रहेछ सो कुरामा निर्णय दिनुपरेको छ ।
१५. निर्णयतर्फ विचार गर्दा यसमा अभियुक्त गोपी राउत अहिरले विगनी कुमारीलाई जबर्जस्ती करणी गरी मारेका भनी प्रहरी समक्ष सावित भई बयान गरेको भए पनि अदालत समक्ष बयान गर्दा पूर्णतः इन्कार रही प्रहरीमा कुटपिट गरी बयान गराएको भन्ने उल्लेख गरेकोछ । निज गोपी राउतको मिति २०३५।१२।२ को घा जाँच प्रतिवेदन हेर्दा शरीरमा २।३ ठाउँमा घा खत लागेकै देखिन्छ । शव परीक्षण प्रतिवेदनमा मृत्युको कारण निस्सासिएर मरेको भन्ने उल्लेख भई जबर्जस्ती करणी भए गरेको कतै उल्लेख भएको छैन । साथै साविती बयानमा लेखिएको व्यहोरासँग जाहेरी दर्खास्तको व्यहोरा, लास जाँच प्रतिवेदन तथा लास प्रकृति मुचुल्काको व्यहोरा मेल खाएको देखिँदैन । तसर्थ प्रतिवादीले प्रहरी समक्ष गरेको साविती बयान अन्य स्वतन्त्र प्रमाणबाट समर्थित हुन आएन । सरजमीनका व्यक्तिहरूले पनि किटानी साथ भन्न नसकी केवल शंकासम्म व्यक्त गरेका छन् प्रतिवादी गोपी राउतको धोती दाखिल गरेको भन्ने सम्बन्धमा सो धोती बरामद भएको बरामदी मुचुल्का पनि नभएको र त्यसमा लागेको वीर्य जाँच पनि भएको देखिदैन यिनै प्रतिवादीले जबरजस्ती करणी गरी नाक मुख बाँधी दिएबाट मृतक विगनीको मृत्यु भएको हो भन्ने कुरा शंकारहित तवरबाट प्रमाणित हुने किसिमको कुनै पनि भरपर्दो तथ्ययुक्त ठोस सबूत प्रमाण वादी पक्षबाट पेश दाखिल हुनसकेको छैन । निर्विवाद सबूत प्रमाणको अभावमा र शंकाको भरमा यीनै प्रतिवादीको कर्तव्यबाट मृतक विगनीको मृत्यु भएको हो भनी ठहर्याउन नमिल्ने हुँदा प्रतिवादी गोपी राउत अहिरलाई आरोपित कसूरबाट सफाई दिने ठहर्याएको पर्सा जिल्ला अदालतको फैसला सदर गरेको मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको निर्णय मनासिब ठहर्छ । वादी श्री ५ को सरकारको पुनरावेदन जिकिर पुग्न सक्दैन । मिसिल नियमानुसार बुझाई दिनु ।
उक्त रायमा म सहमत छु ।
न्या. हरगोविन्द सिंह प्रधान
इति सम्वत् २०४१ साल असोज ७ गते रोज १ शुभम् ।