निर्णय नं. ११५८ - चोरी

निर्णय नं. ११५८     ने.का.प. २०३५

डिभिजन बेञ्च

सम्माननीय प्रधान न्यायाधीश श्री नयनबहादुर खत्री

माननीय न्यायाधीश श्री वासुदेव शर्मा

सम्वत् २०३४ सालको फौं पु.नं. १४७

फैसला भएको मिति : २०३५।४।२ मा

वादी :       श्यामराज पन्तको जाहेरीले श्री ५ को सरकार

विरुद्ध

विपक्षी : मोरङ वि.नं. प.वडा नं. १२ बस्ने वैराकृष्ण भन्ने कृष्णबहादुर मगर समेत

मुद्दा : चोरी

(१)   चोरीको १३ नं. बमोजिम फैसला गरी २ पटक चोरी गरेको कायम नगरेसम्म तेस्रोपटकको सजाय गर्न मिल्ने नदेखिने ।

(प्र.नं. १९)

निवेदक तर्फबाट : का.मु. सरकारी अधिवक्ता श्री भैरवप्रसाद लम्साल

उल्लिखित मुद्दा :    

फैसला

            न्या. वासुदेव शर्मा :  प्रस्तुत मुद्दा पूर्वाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको मिति ०३३।१२।८।३ को फैसलाउपर पुनरावेदन गर्न अनुमति पाई पुनरावेदनको लगतमा दर्ता भई निर्णयको लागि यसबेञ्च समक्ष पेश हुन आएको रहेछ ।

            २.    मुद्दाको तथ्य यसप्रकार छ : ०२९।४।१३ गते मोरङ कटन मिल्समा जडान भएको तामाको तार चोर्दै गरेको मौका पक्राउ परेको नेमकृष्ण भन्ने कृष्णबहादुर मगरसमेत दाखिल गरेको छु भन्नेसमेत श्यामराज पन्तको जाहेरी दर्खास्त ।

            ३.    कटन मिल्समा जडान भएको विजुली तार चोरी गर्दाकै मौका पक्रिएको हो चोरी गर्न म प्रदिप लामा, रीतु सेरुको जेठो छोरा, राजु, विजय भन्ने पुड्के, गम्भिरेसमेत भएर चोरी गरेकामा निजहरू त्यहाँबाट तत्कालै भागे मलाई मात्र तारको साथ पक्राउ गरेको हो भन्नेसमेत वेराकृष्ण भन्ने कृष्णबहादुर मगरले प्रहरीमा गरेको बयान ।

            ४.    बजार दरले तार किनेको हो चोरीको भनी जानी जानी लिएको छैन भन्नेसमेत नेमकृष्ण ताम्राकारको प्रहरीमा भएको कागज ।

            ५.    मोल बिगो रु.७०००।–बिगो कायम भएको भन्ने प्रहरी स.स.अ.को पत्र ।

            ६.    पक्राउ भएको वेराकृष्ण भन्नेसमेतले चोरी गरेको भन्ने सिद्ध हुन आउँछ । निज वेराकृष्ण प्रदिप लामा रीतु, राजु, विजय भन्ने पुड्केसमेत उपर चोरीका १४ दफा १ बमोजिम सजाय हुने ।

            ७.    नेमकृष्ण ताम्राकारले चोरीको माल भनी जाना जान लिएको भन्ने खुल्न नआएकोबाट कारवाही चलाउन सबूद नपुग्ने भई जमानीमा छाडेकोले विगो भराउनेसमेत मिसिल मानिस प्रस्तुत छ भन्नेसमेत प्रहरी तथा स.स.अ.को आरोपपत्र ।

            ८.    ०२९।४।१५ गते प्रहरी कागज बमोजिम प्रदिप लामा रितु, सेरुको जेठा छोरा राजु विजय भन्ने पुड्के गम्भिरे समेत ३ पटक कटन मिल्समा चोरी गरेको हो सो चोरी गरेको तार नेमकृष्ण भन्नेले चोरीको माल हो भन्ने नजानी लिएको हो भन्नेसमेत कृष्णबहादुर मगरले अदालतमा गरेको बयान ।

            ९.    कृष्णबहादुरलाई थुनामा राख्ने आदेश अभियोग लागेको प्रदिप लामा, रितु तामाङ, राजु राई, विजय भन्ने पुड्केको नाममा म्याद जारी भई गएको पुड्के भन्ने ४।५ महिनाम अघि नै काठमाडौं गएको भन्ने र अरू घरद्वार मानिस पत्ता नलागेको भन्ने अ.बं.११ नं. को रीत पुगी तामेल भई आएको ।

            १०.    प्रहरीमा गराएको मेरो बयान सुनी पाएँ । सो कागजमा लेखिएबमोजिम कुनै चोरी मैले गरेको छैन । मेरा बयानमा जो जति मानिसको नाम लेखिएको छ ति कुनै मानिसलाई पनि म चिन्दिन । १ महिना जति भयो जोगवनीमा हटिया गर्न गई बेलुका फर्की आउँदा रानी सिकियाईमा मलाई प्रहरीले पक्राउ गरेका हुन । कटन मिल्सको यो दाखिल भएको पितल कसको चोरी गरेछ थाहा छैन, यो पितल चोरीको अभियोग १ श्यामराजको विजुलीको मोटर चोरी मुद्दा १ प्रमुख जिल्ला अधिकारीको रेडियो चोरी मुद्दा १ समेतको मिसिल व्यहोरा अभियोग सुनी पाएँ । मैले यी लेखिएका ठाउँमा चोरी गरेको छैन, झुटा अभियोग लगाएका हुन भन्नेसमेत चेता ननियाले अदालतमा गरेको वयानको प्रतिलिपि रहेछ ।

            ११.    वि.नं. पं. वडा नं. ५ बस्ने दिपक नाम भएको जात थाहा नभएको मानिसले यो दाखिल भएको पित्तलका टुकडा कपडाको झोलामा राखेको यो सिमाना पार गरी देउ रु.५।–दिन्छु भनेकोले मैले सिमाना पार लैजान लागेको बखत पक्राउ गरेका हुन । गते यकिन याद छैन । यो पितल चोरीको हो भनी निजले नभनेको मैले पनि नसोधेको कहाँबाट ल्याएको हो वोडर पास हुन निज दिपक अगाडि अगाडि हिंडेको र पछाडि म हिंडदै थिएँ । म पक्रिएपछि निज बोडर पास भई गयो क्रियान हाल कहाँ छ थाहा छैन, कृष्णबहादुरले कटन मिल्सको तार चोरी गरी झोलामा लिई हिंडेको मैले निजको झोला देखेर निजले काँही नभन्नु भनी १ पटक रु.७।–एकपटक रु.३।–दिएको थियो र मैले सो चोरीको कुरा कसैलाई भनेको थिईन, प्रहरीमा गरेको बयान सुनें मेरा साथमा पक्री आएको चेता र विश्वनाथ भन्ने मानिस पक्रिएका छन भन्ने सुनेको हुँ, मेरो साथमा पक्रिएको छैन । यो कुरा प्रहरी बयानमा फरक पारी लेखी दिएका हुन्, दिपकले चोरी गरेको भन्ने कुरा मैले प्रहरीमा भनेँ बयान गरेको थिइन भन्नेसमेत अदालतमा गम्भिर लामाले गरेको बयान प्रतिलिपि ।

            १२.   प्रहरीमा गरेको मेरो बयान व्यहोरा सुनी पाएँ सो बयान अनुसार मैले चोरी गरेको छैन प्र.जि. अ.कार्यालयको चोरी घडी रेडीयो १ श्यामराज पन्तको जाहेरी परेको चोरी मुद्दा १ गोपाल राणाको गहना चोरी मुद्दा १ समेतका मुद्दा मिसिलको व्यहोरा र अभियोग यो पितल चोरीको अभियोगसमेत सुनी पाएँ झुठ्ठा अभियोग लगाई पोलेका हुन कसूरमा इन्कार छु । सफाइपाउँ भन्नेसमेत विश्वनाथ सुडिले अदालतमा गरेको बयानको प्रतिलिपि रहेछ ।

            १३.   चोरी गरेमा कृष्णबहादुर प्रहरी र अदालतमा पनि सावित रहेको विगो दाखिल भएको तामा के.जि. छ को ३३६।–विगो कायम ठहर्छ गम्भिर लामा नाबालख देखिएको निज समेत भई चोरी गर्न गएको भन्ने तथ्य सबूद कुनै नआएकोले निजको बयान अनुसार चोरीका २० नं. ले सजाय हुने ठहर्छ । अभियोग लागेका प्रदिप लामा राज राई विजय भन्ने पुड्केसमेतले म्याद गुजारी बसेकोले निजहरूका हकमा चोरीको १० नं. बमोजिम मुल्तवी राख्ने भन्नेसमेत मो. जि. अ. को फैसला ।

            १४.   उक्त फैसलामा चित्तबुझेन भन्नेसमेत श्री ५ को सरकारतर्फबाट पर्न आएको पुनरावेदनपत्र ।

            १५.   वादीको दावी अर्थात प्रहरी प्रतिवेदनमा माग गरेको दावी हेर्दा अभियुक्त तीनपटक चोरी गरेकोले तीनै पटकको सजाय गरिपाउँ भन्ने अभियोगपत्रमा लेखिएको देखिँदैन । उक्त चोरी गरेको अभियोगमा चोरीको १४ नं. को १ बमोजिम हुन भन्नेसम्म उल्लेख भएको छ । उक्त चोरी भन्नाले जाहेरी दरखास्तमा उल्लेख भएअनुसार ०२९।४।१३ गतेमा भएको चोरीको सम्बन्धमा दावी लिएको सम्म देखिन आउँछ । तसर्थ तीनपटकको सजायको माग नै नगरेकोले पुनरावेदन जिकिर मनासिव देखिँदैन । त्यसको अतिरिक्त चोरीको १३ नं. मा पटक कायम गर्दा जतिसुकै पटकमा सावित भए पनि अड्डाबाट कसुरदार ठहर्‍याई फैसला भएको प्रत्येक पटकलाई एकपटकको हिसाब गरी कायम गर्नुपर्छ भन्ने उल्लेख भएको पाइन्छ । तेस्रोपटकको कायम गरी सजाय गर्नलाई यस अघि अड्डाबाट दुइपटक कसुरदार ठहर भई सजाय भइसकेको हुनुपर्छ । सो भइसकेको पनि देखिन आउँदैन । इन्साफ मोरङ जि. अ.को मनासिव छ भन्ने पूर्वाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको मिति ०३३।१२।८।३ को फैसला ।

            १६.    यसमा चोरीको १२।१४ नं. ले ३ पटकको नकवजनी चोरी गरेमा तीनपटकको १० महिनाको डेढो १। वर्ष ३ महिना कैद गर्नु पर्नेमा १।१५ एक महिना पन्ध्र दिन मात्र कैद गर्ने गरेको सुरु मोरङ जिल्ला अदालतको ईन्साफ मनासिव ठहर्‍याई पूर्वाञ्चल क्षेत्रीय अदालतबाट ०३३।१२।८।३ मा भएको फैसला कानूनी त्रुटि देखिँदा अनुमति दिइएको छ भन्ने सर्वोच्च अदालत डिभिजन बेञ्चको मिति ०३४।७।२३।४ को आदेश ।

            १७.   निवेदक तर्फबाट उपस्थित हुनु भएका का.मु.सरकारी अधिवक्ता श्री भैरवप्रसाद लम्सालले चोरीको १२ र १४ नं. बमोजिम अभियुक्त कृष्णबहादुर मगरलाई पक्राउ गर्दा वरामद भएको २ पटकको विगो ६ के.जि. तामाको तारको रु.३३६।–जरीवाना भएको तर सजाय भने पहिलोपटकको मात्र पारेको कानूनसंगत देखिँदैन, तीनपटक गरी रु.२०।–लिने खाने गम्भिर लामालाई तेस्रोपटकको सजाय भएको तर अभियुक्त कृष्णबहादुरलाई भने पहिलोपटकको मात्र कैदको सजाय गर्दा असमान व्यवहारसमेत हुन गएको छ भन्नु भयो ।

            १८.   यसमा निर्णयतर्फ विचार गर्दा पूर्वाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको फैसलामा जाहेरी दरखास्तमा उल्लेख भएअनुसार ०२९।४।१३ गते भएको चोरीको सम्बन्धमा दावी लिएको सम्म देखिन आउँछ । तीनपटक चोरी गरेकोले तीनैपटकको सजाय गरिपाउँ भन्ने अभियोग पत्रमा लेखिएको पाईदैन भन्ने आधारमा सुरु मोरङ जिल्ला अदालतको ईन्साफ मनासिव ठहर्‍याएको देखिन्छ । प्रतिवादी कृष्णबहादुरले ३ पटक चोरी गरेमा सावित भएको र तेस्रोपटक चोरी गर्दाको बखतमा निजलाई पक्राउ गर्दा निजको साथबाट आधा के.जि. तामा तार निस्केको र सो भन्दा पहिले चोरी गरी बिक्री गरी सकेकोले दुवैपटकको वरामद भएको विगो ६ के. जि. तामा तारको रु.३३६।–जरीवाना गरेका छ, तर कैद भने पहिलापटकको मात्र गरेको कानूनसंगत छैन । तेस्रोपटकको कैदको सजाय गरिपाउँ भन्ने नै मुख्य पुनरावेदन जिकिर देखियो । प्रस्तुत मुद्दामा प्रहरी प्रतिवेदनमा चोरीको १४ को देहाय दफा १ नं. बमोजिम सजाय माग गरेको देखिएकोले तेस्रोपटकको सजाय हुन सक्ने नसक्ने के हो भन्ने नै मुख्य ठहर्‍याउनु पर्ने विषय भएको छ ।

            १९.    चोरीको १४ नं. को देहाय दफा १ मा नकवजनी चोरी गरेवापतमा लाग्ने सजायको व्यवस्था भएको पाइयो । तसर्थ प्रहरी प्रतिवेदनको मागअनुसार अभियुक्तलाई जाहेरी दरखास्तमा उल्लेख भएअनुसार मिति ०२९।४।१३ मा भएको नकवजनी चोरी गरेवापत नै सजाय गर्नुपर्ने देखिन आयो । यस अघि दुइपटक चोरी गरेमा अभियुक्त कृष्णबहादुर सवितै भएकोले तेस्रोपटकको सजाय गर्नुपर्ने भन्ने हकमा यस अघि चोरी गरेको कुरामा सजायको माग गरेको पनि नदेखिएकोले सो विषयमा सजाय गर्ने प्रश्नै आएन । चोरीको १३ नं. बमोजिम फैसला गरी २ पटक चोरी गरिसकेको कायम नगरेसम्म तेस्रोपटकको सजाय गर्न मिल्ने देखिएन । अर्को कुरा सुरु जिल्ला अदालतले कृष्णबहादुरको हकमा पहिलोपटक नकवजनीको रुपले चोरी गरेको ठहर्‍याई चोरीको १२ नं. १४ नं. बमोजिम १।१५ दिन कैदसमेत सजाय गर्ने गरेकोमा पहिलोपटक नकवजनीका रुपले चोरी गरेको मिलेन भनी पुनरावेदनमा जिकिर लिनसकेको पनि देखिन्न । यस स्थितिमा पहिलोपटक नकवजनीको रुपले चोरी गरेकोमा प्रतिवादी कृष्णबहादुरलाई चोरीका १२ र १४ नं. बमोजिम १।१५ दिन कैदसमेत गर्ने सुरु अदालतको इन्साफ मनासिव ठहर्‍याएको पूर्वाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको निर्णय मिलेको छ । जहाँसम्म गम्भिर लामालाई तेस्रोपटकको सजाय गरियो भन्ने प्रश्न छ, निजलाई तेस्रोपटक चोरी गरेकोमा चोरीका १२ नं. बमोजिम कैदको सजाय गरिएको देिखन्छ, र सो सजाय गरिएको निर्णयउपर निजको पुनरावेदन परेको नदेखिएकोले त्यसतर्फ विचार गर्न परेन ।

            २०.   श्री ५ को सरकारको पुनरावेदन भएकोले केही गर्न परेन । जानकारी निमित्त म.न्या. का.मा निर्णयको प्रतिलिपि पठाई मिसिल नियमबमोजिम बुझाइदिनू ।

 

मेरो सहमती छ ।

 

प्र.न्या. नयनबहादुर खत्री

 

इति सम्वत् २०३५ साल श्रावण २ गते रोज ...शुभम्