निर्णय नं. २४०९ - उत्प्रेषण

निर्णय नं. २४०९     ने.का.प. २०४२      अङ्क ६

 

डिभिजन बेञ्ज

इजलाश

माननीय न्यायाधीश श्री पृथ्वी बहादुर सिंह

माननीय न्यायाधीश श्री महेशराम भक्त माथेमा

सम्वत् २०४१ सालको रि.नं.  २२९५

विषय : उत्प्रेषण ।

 

निवेदक      :जि.सप्तरी गा.पं. तरही वार्ड नं. ७ हाल देउरी गा.पं.वार्ड नं. ७ बस्ने अमोली साहुतेली ।

विरूद्ध

विपक्षी :सगरमाथा अञ्चलाधीश ।

पू.क्षे.अ. धनकुटा ।

देउरी गा.पं. को प्रधानपंच ।

ऐ.को उपप्रधान पंच ।

ऐ.गा.पं. वार्ड नं. ९ को अध्यक्ष ।

ऐ. वडा नं.८ को अध्यक्ष ।

ऐ. वार्ड नं.८ बस्ने घुराई साहु तेली ।

ऐ. वडा नं.७ बस्ने हजारी साहू ।

ऐ.गा.पं.को सचिव ।

आदेश भएको मिति: २०४२।६।८।३ मा

     आफूलाई अधिकारै नभएको गुठीको विषयमा हस्तक्षेप गरी सञ्चालक समिति गठन गर्ने गरेको अञ्चलाधिश कार्यालयको निर्णय अधिकारक्षेत्र विहिन भएको हुँदा उत्प्रेषण्को आदेशद्वारा बदर हुने ।

(प्रकरण नं.९)

निवेदक तर्फबाट : विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ता श्री रमानन्द प्रसाद सिंह

विपक्षी तर्फबाट      :विद्वान सरकारी अधिवक्ता श्री प्रेमबहादुर विष्ट

उल्लेखित मुद्दाःX

आदेश

न्या.पृथ्वी बहादुर सिंहः नेपालको संविधानको धारा १६।७१ अन्तर्गत पर्न आएको प्रस्तुत रिट निवेदनको संक्षिप्त तथ्य एवं निवेदन जिकिर यसप्रकार रहेछ ।

२.    मेरो जेठा बाबुको छोरा दाजु भोलाईकी श्रीमती मेरी भाउजू झुनमा तेलिन र भूलिया तेलिनको सन्तान नभएको हुँदा धर्म कर्मको लागि जि.सप्तरी प्र.राय झुमना मौजे सोवरन पट्टिमा श्री राम जानकी मन्दिर स्थापित गरी सोको पूजारीमा म अमोलीलाई नियुक्त गरी सो नित्य पूजा आजा र साधु सन्त अभ्यागतहरूको सेवा गर्न खर्चको लागि निज भाउजूहरूले आफ्ना

नाउँमा दर्ता रहेको साविक कि.नं. १२९।१३०।१३१।१३२।१३३।१३४।१३५।१३८।१२६।१२७।१२८। ४८१।४८२।४८४।८७३।१५३ समेतका ज.वि. ५–१९–० को आयस्ताबाट चलाई शेष बचेकोबाट मन्दिर मर्मतमा लगाउने शर्त राखी मिति ०२३।३।२६।१ मा दानपत्र गरी मालबाट रजिष्ट्रेशन पास गरिदिनु भएकोबाट भाउजूहरू स्वर्गीय भएपछि सो गुठीको संरक्षक र मेरा भाइ भतिजा भएको मध्ये म जेठो पुजारी र संरक्षकमा मुख्य भई नित्यपूजा आजा गर्दै आएको छु । धनीलाल साहु समेत ५ जनाले म उपर रीसइवी राखी उक्त जग्गाको ०३८ सालको धानबाली लुटपीट गरी लगेकोमा बाली दिलाई दिन सगरमाथा अञ्चलाधिशमा मौखिक निवेदन गर्दा विपक्षीहरूले उक्त जग्गाको बाली निजी काममा लगाउने गरेकोले हाल ज.वि. ४–०–० को धान काटी मन्दिरमा राखेको भनी झुठ्ठा बयान दिएछन् । उक्त धानबालीको दाँई समेत अञ्चलाधिशको आदेशबाट भएछ जो गैरकानुनी छ । विपक्षी अञ्चलाधिशज्यूबाट  सो आयस्ता बैंकमा राखी नित्य पूजाआजा संचालन गर्न उल्लिखित विपक्षी नं. ३ देखि ९ सम्मका व्यक्तिहरूको एउटा कमिटी मिति ०३९।८।३ मा गठन गरिदिनु भयो जुन काम कारवाही गैरकानुनी छ । उल्लिखित रामजानकी गुठीको म निवेदक गुठियार रहेकोले मुलुकी ऐन गुठीको महलको ३ नं. अनुसार गुठियारले खान पाउने बाहेक अरु रकम कलम खाएमा वा धर्मलोप गरेको खण्डमा मात्र गुठियार कायम रहन नसक्ने व्यवस्था छ । सो अनुसार रहन नसके पनि अरुले पालो पाउने व्यवस्था छ। यसरी उपरोक्त व्यवस्था विपरीत गैरकानुनी रूपले सञ्चालक समिति गठन गरेको अ.बं. ३५ नं. ले बदरभागी छ । सो उपर पूर्वाञ्चल क्षेत्रिय अदालतले अनुमति नदिएको हुँदा यो निवेदन गर्न आएको छु । अतः विपक्षी अञ्चलाधिशको ०३९।८।२२ को निर्णय उत्प्रेषणको आदेशद्वारा बदर गरिपाउँ भन्ने समेतको रिट निवेदन जिकिर ।

३.    विपक्षीहरूसँग लिखिन जवाफ मगाउने भन्नेसमेतको मिति ०४१।२।३१ को यसअदालत सिंगल बेञ्जको आदेश ।

४.    यस अदालतबाट कानुन अनुरूप आदेश गरेको हुँदा रिट निवेदन खारेज गरी पाउँन सादर अनुरोध गर्दछु भन्ने समेत पूर्वाञ्चल क्षेत्रिय अदालतको लिखिन जवाफ ।

५.    गुठीको सम्पत्ति हिनामिना भयो भनी पर्न आएको उजूरी माथि कारवाही गरी गुठी राख्नाको मनसाय अनुरूप दाताले चाहेको पुजारीबाटै सुचारु रूपले चलाउन स्थानीय प्र.पं.को अध्यक्षतामा संचालन समिति गठन भएकोले निवेदकको कुनै संवैधानिक हक हनन् भएको नहुँदा रिट निवेदन जारी हुनपर्ने होइन भन्ने समेतको सगरमाथा अञ्चलाधिश कार्यालयको लिखिन जवाफ।

६.    विपक्षीले धर्मकृतिलाई खतम गर्न खोजेकोले अञ्चलाधिशज्यूबाट व्यवस्था मिलाइएको हुँदा कानुनी त्रुटिको प्रश्न नहुँदा रिट निवेदन खारेज गरिपाउँ भन्ने समेतको देउरी गा.पं.को प्र.पं.आनन्दी यादव एवं ऐ. को उप–प्र.पं. राजेन्द्र यादवको एउटै लिखित जवाफ ।

७.    नियम बमोजिम पेश भएको प्रस्तुत रिट निवेदनमा निवेदक तर्फबाट रहनुभएका विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ता श्री रमानन्दप्रसाद सिंहले अधिकार नभएको कुरामा अञ्चलाधिशले संचालक समिति गठन गरेको निर्णय त्रुटिपूर्ण हुँदा बदरभागी छ भन्ने समेत र विपक्षी कार्यालयतर्फबाट खटिई उपस्थित हुनुभएका विद्वान सरकारी अधिवक्ता श्री प्रेमबहादुर विष्टले गुठीको सम्पत्ति हिनामिना नहोस् भन्नको लागि समिति गठन गरिएको र त्यसरी गठन गरेबाट निवेदकको कुनै हक हनन् नभएको हुँदा रिट निवेदन खारेज हुन पर्दछ भन्ने समेतको बहस प्रस्तुत गर्नुभयो ।

८.    अब प्रस्तुत रिट निवेदनमा निवेदकका माग बमोजिमको आदेश जारी गर्न मिल्ने नमिल्ने के रहेछ भन्ने कुराको निर्णय दिनु परेको छ ।

९.    निर्णयतर्फ बिचार गर्दा यसमा झुनमा तेलिन र भुलिया तेलिनले रामजानकी मन्दिर स्थापना गरी सो को सञ्चालन गर्नको लागि कि.नं. १२९।१३०।१३१।१३२। १३३।१३४।१३५।१३८।१२६।१२७।१२८।४८१।४८२ ।४८४।८७३।१५३ समेतको ज.वि. ५–११–० मिति ०२३।३।२६।१ मा दानपत्र गरी पूजारी निवेदक अमोली साहुतेलीलाई राखेको देखिन्छ । त्यस्तो गुठीको सम्बन्धमा कुनै किसिमको संचालक समिति गठन गर्न विपक्षी अञ्चलाधिशले पाउने व्यवस्था देखिँदैन । यो अधिकार अन्तर्गत संचालक समिति गठन गरेको भनी लिखिन जवाफमा समेत उल्लेख गर्न सकेको पाइँदैन । यस्तो स्थितिमा आफूलाई अधिकारै नभएको गुठीको विषयमा हस्तक्षेप गरी सञ्चालक समिति गठन गर्ने गरेको विपक्षी सगरमाथा अञ्चलाधिश कार्यालयको निर्णय अधिकारक्षेत्र विहिन भएको हुँदा उत्प्रेषणको आदेशद्वारा बदर हुने ठहर्छ । जानकारीको लागि आदेशको प्रतिलिपि विपक्षी कार्यालयमा पठाउन महान्यायाधीवक्ताको    कार्यालयमा पठाई फायल नियम बमोजिम गरी बुझाई दिनु ।

 

उक्त रायमा म सहमत छु ।

 

न्या.महेशराम भक्त माथेमा

 

इतिसम्वत् २०४२ साल असोज ८ गते रोज ३ शुभम् ।