निर्णय नं. २५१४ - अंश
निर्णय नं. २५१४ ने.का.प. २०४२ अङ्क १०
डिभिजन बेञ्ज
इजलाश
माननीय न्यायाधीश श्री सुरेन्द्र प्रसाद सिंह
माननीय न्यायाधीश श्री महेशरामभक्त माथेमा
सम्वत् २०४१ सालको दे.पु.नं. ६५६
मुद्दा : अंश ।
पुनरावेदक/वादी:बा.अं.का.प.जि. घुर्सेनी सिवालय गा.पं.वा.नं.४ घर भै हाल का.जि. कमल पोखरी बस्ने छविलाल भन्ने सिताराम गौतम ।
विरुद्ध
विपक्षी/प्रतिवादी :का.प.जि.घुसेनी सिवायल वा.नं.३ हाल वा.नं.३ बस्ने राम बहादुर गौतम ।
ऐ.ऐ बस्ने कर्नाखर गौतम ।
ऐ.ऐ बस्ने धनेश्वर गौतम ।
फैसला भएको मिति:२०४२।१०।२४।५ मा
अंशबण्डाको ३ नं.ले वादी दावी बमोजिम अंश नपाउने गरी शुरुले गरेको इन्साफलाई मनासिव ठहराई गरेको इन्साफ कानुन अनुरुप मिलेको देखिने ।
(प्रकरण नं. ९)
पुनरावेदक, वादी तर्फबाट: विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ता श्री लक्ष्मण अर्याल
विपक्षी प्रतिवादी तर्फबाटःX
उल्लेखित मुद्दाःX
फैसला
न्या.सुरेन्दप्रसाद सिंहः मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको फैसलामा चित्त बुझेन पुनरावेदनको अनुमति पाउँ भनी यस अदालतमा वादीले दिएको निवेदनमा पुनरावेदनको अनुमति प्राप्त गरी पेश हुन आएको प्रस्तुत मुद्दाको संक्षिप्त विवरण निम्न प्रकारको छ :
२. बाबा जयभद्र आमा जसोदाबाट जायजन्म भएका माहिला अघि नै परलोक भइसकेका, साहिंला धनेश्वर काहिंला म फिरादी कान्छा कर्नाखर समेत हामी अंशियारहरू ४ जनाको यो यो अंश यो यो घर जग्गा धनी जेठा दाजु रामचन्द्र समेतले बण्डा खडा गरी छुट्टिएको बखत आफ्नो–आफ्नो अंश भागमा जाने भनी बण्डापत्रमा घरसारमा खडा गरी अन्यायवाला कर्नाखरसँग रहेको, म फिरादीले आफ्नै आर्जन र परिश्रमबाट जिवीका गरी आएको र बाबु आमाको नाउँमा कुनै अचल सम्पत्ति विपक्षीहरूले मलाई नदिएकोले फिराद गर्न आएको छु । २००९ साल बैशाख अघिल्लो दिनसम्मको बण्डा गर्नुपर्ने तायदाती विपक्षीहरूबाट लिई चार भागको १ भाग अंश दिलाई पाउँ भन्ने व्यहोराको फिराद ।
३. वादीले अघि नै अंश खाई अंश वापतको जग्गामा म प्रतिवादी मध्येको धनेश्वरबाट रु. ९९।– मा ०१६।१।१५ गते केही जग्गा बिक्री गरेको र केही जग्गा रामबहादुर गौतमलाई ०२७।११।२५ मा का.प.जि.माल कार्यालयबाट रजिष्ट्रेशन पास गरी दिई बाँकी जग्गा आफ्नो श्रीमतीको नाउँमा नापी गराई दोहरो अंश लिन खान पाउछु कि भनी त्यो झुठ्ठा फिराद गरेका हुन् वादीलाई अंश दिन बाँकी छैन भन्ने समेत व्यहोराको संयुक्त प्रतिउत्तरपत्र ।
४. वादीले अंशबण्डाको ३० नं.बमोजिम अंश पाइसकेको देखिँदा अंश पाउँ भन्ने दावी नपुग्ने ठहराई मिति ०३९।८।२९ गते का.प.जि.अ.बाट भएको फैसला ।
५. उपरोक्त फैसला उपर चित्त बुझेन पुनरावेदनको अनुमति पाउँ भनी मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतमा निवेदकको निवेदन पर्न जाँदा पुनरावेदनको अनुमति दिइएको छ भन्ने मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको आदेश ।
६. यिनै वादी सिताराम र प्र.करुणाखर भएको जग्गाखिचोला मुद्दामा ०३०।२।२२ मा नालेश पर्दा २००९ सालमा छुटिएको कुरा स्वीकार गरेको देखिँदा आफैंले प्रष्ट रुपमा नै छुटी आफ्नो–आफ्नो व्यवहार गरे भनी सकेपछि पुनः अंश पाउँ भन्ने दावी लाग्न सक्दैन । इन्साफ शुरु जि.अ.को मनासिव ठहर्छ भन्ने मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको फैसला ।
७. उक्त फैसलामा समेत चित्त नबुझेको हुँदा पुनरावेदनको अनुमति पाउँ भनी वादी छितारामले यस अदालतमा निवेदन दिंदा घर सारमा नरम गरम मिलाई अचल अंशबण्डा गरी छुट्टिई आफ्नो–आफ्नो हिसाब भाग शान्ती लिई दाखेल खारेज गरेकोमा बण्डा बमोजिम आफ्नो अचल छुट्टा छुट्टै भोग बिक्री व्यवहार गरेको अभावमा अंशबण्डाको ३० नं.बमोजिम बण्डा भएको भन्न नमिल्ने हुँदा अंश पाउँ भन्ने वादी दावी नपुग्ने ठहर्याएको मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको निर्णयमा अ.बं.१८४(क) अंशबण्डाको १, २८, ३० नं.को त्रुटि भएकोले पुनरावेदनको अनुमति प्रदान गरिएको छ भन्ने यस अदालत डिभिजन बेञ्जको आदेश ।
८. नियम बमोजिम निर्णयार्थ यस बेञ्च समक्ष पेश हुन आएको प्रस्तुत मुद्दामा पुनरावेदकतर्फबाट रहनुभएको विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ता श्री लक्ष्मण अर्यालले गर्नु भएको बहस जिकिर समेत सुनी मुख्यतया प्रस्तुत मुद्दामा मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतले गरेको निर्णय मिले नमिलेको के रहेछ सो को निर्णय दिनुपर्ने हुन आयो ।
९. निर्णयतर्फ बिचार गर्दा यसमा बाबु जयभद्र र आमा जसोदाबाट ५ भाइमा जेठा रामचन्द्र माहिला अघि नै परलोक भएका साहिंला धनेश्वर काहिंला म फेरादी र कान्छा कर्णाखर जायजन्म भई हाल जीवित ४ भाइ भएकोमा पैत्रिक सम्पत्ति विपक्षीहरूले नदिएकोले ०९ साल बैशाख १५ गतेको अघिल्लो दिनसम्मको विपक्षीहरूबाट तायदाती लिई बण्डा गरी ४ भागको १ भाग अंश दिलाई पाउँ भन्ने मुख्य वादीको वादी दावी भएको पाइन्छ । वादी दावी बमोजिम अंश दिनुपर्ने नपर्ने के हो र क्षेत्रीय अदालतको फैसला मिलेको छ छैन सो कुरातर्फ हेर्दा यिनै वादी छविलाल भन्ने छिताराम गौतम वादी भई यिनै प्रतिवादी मध्येका कान्छा भाइ कर्णाखर गौतमलाई प्रत्यवादी बनाई प्रतिवादी कर्णाखरले रु. ४००।– जाने जग्गा खिचोला गरेकोले खिचोला मेटाई पाउँ भनी काभ्रेपलाञ्चोक जिल्ला अदालतमा ०३०।२।३२।५ मा दर्ता गरेको फेरादमा ००९ सालमा दाजु धनेश्वरले पिताका पालामा अंशबण्डामा परेको अचल जो हो छुट्याई दिई दाजु र म पनि छुट्टिई आफ्नो–आफ्नो व्यवहार गरेको भन्ने यिनै वादीकै खिचोला मुद्दामा यिनै वादीले दिएको दावी लेखबाट प्रष्ट उल्लेख गरी आफू अंशबण्डा लिई छुट्टिएकोमा स्वयं स्वीकार गरेको प्रष्ट देखिन्छ । यस्तो स्थितिमा अंशबण्डाको ३ नं.ले वादी दावी बमोजिम अंश नपाउने गरी शुरुले गरेको इन्साफलाई मनासिव ठहराई मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतले गरेको इन्साफ कानुन अनुरुप मिलेको देखिँदा मनासिव ठहर्छ । कोर्टफी राखी दायर भएकोले केही गर्न परेन । मिसिल नियमानुसार गरी बुझाई दिनु ।
उक्त रायमा म सहमत छु ।
न्या.महेशराम भक्त माथेमा
इतिसम्वत् २०४२ साल माघ २४ गते रोज ५ शुभम् ।