निर्णय नं. ६४९० - लेनदेन ।
निर्णय नं. ६४९० ने.का.प. २०५५ अङ्क १
संयुक्त इजलास
माननीय न्यायाधीश श्री केशव प्रसाद उपाध्याय
माननीय न्यायाधीश श्री हरिश्चन्द्रप्रसाद उपाध्याय
संवत् २०५२ सालको दे.पु.नं. -३४९७
फैसला मितिः- २०५४।२।२९।४
मुद्दाः- लेनदेन ।
पुनरावेदक/प्रतिवादीः जिल्ला पर्सा गाउँ विकास समिति वार्ड नं. ४ सिवर्वा वस्ने सिंगासन राउत कुर्मी ।
विरुद्ध
विपक्षी/ वादीः जिल्ला पर्सा गाउँ विकास समिति सिवर्वा वार्ड नं. ४ वस्ने जमुना राउत कुर्मी ।
- प्रतिवादीको वारिशले अदालतमा वयान गर्दा उक्त विवादको लिखत लिफा कागजमा तयार पारेको भन्ने जिकिर लिएता पनि उक्त लिखत हेर्दा लिफाको प्रयोजनको लागि तयार भएको भन्ने लिखतको प्रकृतिबाट देखिदैन । सामान्यत लिफामा लिखतको अक्षर शुरु हुने स्थान र अन्त हुने स्थानमा ल्याप्चे सहीछाप हुन्छ तर प्रस्तुत विवादको लिखतमा अक्षर थपिएको ठाउंमा समेत वादीको ल्याप्चे छाप लागेको देखिन्छ साथै लिखतमा लागेको ल्याप्चे छाप आफ्नो होइन भन्न पनि वादीले नसकेको अवस्था समेत हुंदा वादी दावी वमोजिम प्रतिवादीबाट वादीले सैवा व्याज भरी पाउने ठहर्याएको पुनरावेदन अदालत, हेटौंडाको फैसला मिलेके देखिदा सदर हुने ।
(प्र.नं. ७)
पुनरावेदक प्रतिवादी तर्फबाटः-X
विपक्षी वादी तर्फबाटः- X
अवलम्वित नजिरः- X
आदेश
न्या. केशव प्रसाद उपाध्यायः पुनरावेदन अदालत हेटौडाको फैसला उपर न्याय प्रशासन ऐन, २०४८ को दफा ९(१)(ग) वमोजिम पुनरावेदन परी पेश हुन बएको प्रस्तुत मुद्दाको संक्षिप्त व्यहोरा यस प्रकार छः-
२. विपक्षीले घर खर्च वापत घर खर्च गर्नलाई म संग रु. २३,०००। लिई सो रुपैयाको सयकडा १०% (प्रतिशत) ले व्याज सावां व्याज समेत २०४६ साल माघ महिना भरमा चुक्ता गरी वुझाउंला भनी विपक्षीले भाखा गरी मिति २०४६।३।२७।३ का दिन मालपोत कार्यालय, पर्सा अगाडी वसि घर सारमा प्रतिवादीले कपाली तमसुकको कागज लेखि सहिछाप गरि लिखत मलाई सुम्पि दिनुभएको छ । उक्त भाखामा र आजसम्म सावां व्याज समेतको रुपैया बुझाई दिनुस भनी प्रतिवादीलाई वारम्वार ताकेता गरि माग्दा आलटाल गरि आजसम्म बुझाई नदिनुभएकोले सावां रु. २३,०००।– को लिखत मिति २०४६।३।२७ गते देखि आज तक एक वर्ष एघार महिना तिन दिनको सयकडा १०% का दरले हुने व्याज रु. ४४२७।४० पैसा समेत जम्मा रु. २७,४२७।४० र भोलिको मितिदेखि मुद्दा फैसला भएको मितिसम्म र विगो भरि भराउ भएको दिनसम्मको व्याज लगाई सावां व्याज समेत विपक्षीबाट दिलाई कोर्टफि भराई पाउं भन्ने समेत व्यहोराको फिराद-पत्र ।
३. म प्रतिवादी सिगासन राउन कुर्मी र गंगाजली देवि र छोरा राम वालक कुर्मी र फकेन राउन समेतसंग अंश हकको कुरामा वादविवाद भई झै-झगडा भएकोमा म सिगासन राउतको श्रीमती गंगाजली देवि र छोरा फकेन राउन कुर्मी र राम वालक प्रसाद कुर्मीले म उपर यस अदालतमा दे.नं. १४५४ को अंश दर्ता मुद्दा दिंदा सोहि मुद्दामा म सिंगासन राउत कुर्मीलाई जमुना राउत कुर्मीले आफ्नो गफमेलमा मिलाई राखी सोही समयमा विपक्षी वादीले म सिंगासन कुर्मी राउतसंग थाहा नभएको के कुन किसिमको विभिन्न लिफा कागजहरुमा सहिछाप गराई लिएका थिए । सोही लिफा कागजहरुमा विपक्षी वादीले गैरकानूनी तवरबाट मिति २०४६।३।२७ गतेको मितिबाट जालसांजि लिखत खडा गरि गराई सो लिखतमा आफ्नो गफमेलका मानिसहरुलाई मिलाई साक्षी अन्तर साक्षी जालसाजी तवरबाट वसाइ जालसाजी लिखत खडा गरी गारइ दायर गर्नु भएको प्रस्तुत फिराद गैरकानूनी भई वदर भागी छ दावी बमोजिम मैले विपक्षी वादी संग रुपैयां लिई कुनै कागज गरेको होइन छैन भन्ने समेत व्यहोराको प्रतिवादीको इन्कारी प्रतिउत्तर पत्र ।
४. वादी प्रतिवादीको वीचमा सहि सत्य व्यवहारबाट मिति २०४६।३।२७।३ को लिखत भएको रहेछ भनी मान्न सकिने अवस्था नभएको हुंदा वादी दावी पुग्न नसक्ने ठहर्ट भन्ने मिति २०४९।७।५।४ को पर्सा जिल्ला अदालतको फैसला ।
५. वादी दावीको लिखतमा भएको सहिछाप आफ्नो होइन भनी इन्कार गर्न नसकेको र प्रतिउत्तर प्रतिवादीको वा को कुनै वयानमा समेत उक्त लिखत लिफा कागजमा तयार गरेको भन्ने प्रति जिकिर लिएतापनि उक्त सक्कल लिखत हेर्दा कारणीको सहिछाप लागेको स्थान समेतको दृष्टिबाट उक्त जिकिर अनुसार लिफामा तयार गरेको देखिन नआई सहिसाचो व्यहोराको प्रष्ट देखिएको समेत कारण प्रतिवादीको लिफामा तयार भएको वा जालसांजिबाट खडा गरेको भन्ने प्रति जिकिर मनासिव भएन । त्यस्तै अंशवण्डा भएको तत्काल पछि अंशियारको विचमा लेनदेन लिखत खडा हुंदा असामान्य भनी सम्झन नमिल्ने नभएको समेतको कारण वादी दावी वमोजिम प्रतिवादीबाट वादीले सावां व्याज भरी पाउने ठहर्छ । शुरु पर्सा जिल्ला अदालतले विवादित लिखत लिफामा खडा गरेको वा जालसाजीबाट तयार गरेको हो होइन भन्ने यकिन नगरी अनुमानको आधारमा उक्त लिखतलाई असामान्यको संज्ञा दिइ वादी दावी पुग्न नसक्ने ठहर्याएको मिति २०४९।८।५।४ को इन्साफ उल्टि हुन्छ भन्ने समेत व्यहोराको पुनरावेदन अदालत हेटौडाको फैसला ।
६. पुनरावेदन अदालत हेटौडाको फैसला त्रुटिपूर्ण र कानून प्रतिकूल हुंदा वदर गरी पाउं भन्ने समेत व्यहोराको पुनरावेदन पत्र ।
७. नियम वमोजिम पेशी सूचीमा चढी इजलास समक्ष पेश हुन आएको प्रस्तुत मुद्दामा पुनरावेदकको वारिशलाई रोहवरमा राखी निर्णतर्प विचार गर्दा यस वादी दावी वमोजिम प्रतिवादीबाट लिखत वमोजिमको सावां व्याज भराइदिने ठहर्याएको पुनरावेदन अदालत, हेटौडाको फैसला मिलेको छ, छैन भन्ने कुरामा निर्णय दिनुपर्ने देखियो यसमा मिति २०४६।३।२७ को लिखत वमोजिम सावां रु. २३,०००।– तथा सयकडा १०% ले हुने व्याज समेत गरी जम्मा रु. २७,४२।४० समेत प्रतिवादीबाट दिलाई पाउं भन्ने वादी र वादीले खडा गरेको लिखत झुठ्ठा हो वादी दावी वमोजिमको रकम दिनु पर्ने होइन भन्ने प्रतिवादी जिकिर देखिन्छ । प्रतिवादीको वारिशले अदालतमा वयान गर्दा उक्त विवादको लिखत लिफा कागजमा तयार पारेको भन्ने जिकिर लिएतापनि उक्त लिखत हेर्दा लिफाको प्रयोजनको लागि तयार भएको भनेने लिखतको प्रकृतिबाट देखिदैन । सामान्यतः लिफामा लिखतको अक्षर शुरु हुने स्थान र अन्त हुने स्थानमा ल्याप्चे सहिछाप हुन्छ तर प्रस्तुत विवादको लिखतमा अक्षर थपिएको ठाउंमा समेत वादीको ल्याप्चे छाप लागेको देखिन्छ साथै लिखतमा लागेको ल्याप्चे छाप आप्नो होइन भन्न पनि वादीले नसकेको अवस्था समेत हुदां वादी दावी वमोजिम प्रतिवादीबाट वादीले सावां व्याज भरी पाउने ठहर्याएको पुनरावेदन अदालत, हेटौडाको फैसला मिलेको देखिदा सदर हुन्छ । पुनरावेदन जिकिर पुग्न सक्दैन । मिसिल नियमानुसार बुझाइदिनु ।
उक्त रायमा म सहमत छु ।
न्या. हरश्चन्द्र प्रसाद उपाध्याय
इति सम्बत् २०५४ साल जेष्ठ २९ गते रोज ४ शुभम् ----------- ।