निर्णय नं. १७०३ - मिलापत्र बदर
निर्णय नं. १७०३ ने.का.प. २०४० अङ्क ७
डिभिजनबेञ्च
माननीय न्यायाधीश श्री धनेन्द्र्रबहादुर सिंह
माननीय न्यायाधीश श्री जोगेन्द्रप्रसाद श्रीवास्तव
सम्वत् २०३९ सालको दे.पु.नं. ५४०
फैसला भएको मिति : २०४०।७।१३।१ मा
पुनरावेदक/वादी : भ.पु.जि.लुभु महालक्ष्मी गा.पं.वडा नं.१ बस्ने मोतीमाया श्रेष्ठ
विरूद्ध
विपक्षी/प्रतिवादी : ऐ.ऐ.बस्ने मोहनमाया श्रेष्ठ समेत
मुद्दा : मिलापत्र बदर
(१) बकसपत्र पारित भई वादीको हकमा असर पर्ने भए लिखत उपर उजूर परेका बखत कानुन (३७३) बमोजिम हुने हुनाले समेत मिलापत्र बदर गरिपाउँ भन्ने वादी दावी पुग्न नसक्ने भनी इन्साफ सदर गरी अ.बं.८६ नं.को विपरीत हुने गरी गरेको फैसला मिलेको नदेखिने ।
(प्रकरण नं. १०)
पुनरावेदक वादीतर्फबाट : विद्वान अधिवक्ता श्री श्यामप्रसाद खरेल
विपक्षी प्रतिवादीतर्फबाट : विद्वान अधिवक्ता श्री इच्छाहर्ष बज्राचार्य
फैसला
न्या.धनेन्द्र्रबहादुर सिंह
१. प्रस्तुत मुद्दामा न्यायप्रशासन सुधार ऐन, २०३१ को दफा १३ को उपदफा (५) को खण्ड (ख) अनुसार पुनरावेदनको अनुमति भई पुनरावेदनको लगतमा दर्ता भई पेश हुन आएकोमा मुद्दाको तथ्य निम्न अनुसार छ ।
२. मेरो बूढा ससुरा बेखामानको ३ छोरामा जेठा विष्णुलाल माहिला बुद्धिलाल र कान्छा भीमबहादुर भएकोमा विष्णुलाल परलोक भई हक खाने छोरा राम, माहिला बुद्धिलालको हक खाने निजको पत्नी मोहनमाया र कान्छा भीमबहादुरको हक खाने छोरा गणेशबहादुरको शेषपछि म मोतीमाया समेत ३ जना अंशियार भएकोमा वादी म र प्रतिवादी राम श्रेष्ठ भएको अंश मुद्दा यसै अदालतमा दायर छ हामी अंशियार मध्येका विपक्षी मोहनमायाले म समेतको अंश हक लाग्ने घर जग्गा राम श्रेष्ठका छोरा पुष्पराजलाई हालैदेखिको बकसपत्र लेखी दिई वादी पुष्पराज र प्रतिवादी मोहनमायाको बकपत्र पारित मुद्दामा ०३५।८।५ मा मिलापत्र समेत गरेको व्यहोरा ०३५।८।१६ मा नक्कल सारी थाहा हुन आएकोले उक्त घर जग्गा लिनुदिनु गरी मिलापत्र गरेको हुँदा ३ खण्डका १ खण्ड मेरो हक जति मिलापत्र बदर गरिपाउँ भन्ने समेत मोतीमायाको फिरादपत्र ।
३. गणेशबहादुर २००१ सालमा बाहिर बसी परलोक हुनुभयो वहाँको श्रीमती र छोरा छोरी प्रकाशमा आएका छैनन म उपर राम श्रेष्ठको अंश मुद्दा परेको हो विपक्षी मोतीमाया हाम्रो अंशियार नै नभएको मैले बकसपत्र दिन हुने सम्पत्ति बकसपत्र दिएको फिराद खारेज गरिपाउँ भन्ने समेत प्र.मोहनमायाको र बज्यै मोहनमायाको हकको घर जग्गा बकसपत्र गरी दिएको र सोही कुरामा मिलापत्र समेत भएको हुँदा बकसपत्र तथा मिलापत्र बदर हुनुपर्ने हो होइन भन्ने समेत पुष्पराजको प्रतिउत्तरपत्र ।
४. लिखत नामसारी रजिष्ट्रेशन पारित गर्ने गरी मिलापत्र भएको बकसपत्र पारित नभएको अवस्थामा मिलापत्रबाट हक बेहक हुनसक्ने अवस्था देखिएन । बकसपत्र पारित भई वादीको हकमा असर पर्ने भए लिखत उपर उजूर परेको बखत कानुनबमोजिम हुने हुनाले समेत मिलापत्र बदर गरिपाउँ भन्ने वादी दावी पुग्न नसक्ने ठहर्छ भन्ने समेत भक्तपुर जिल्ला अदालतको फैसला।
५. सो फैसलामा चित्त बुझेन भन्ने समेत वादी मोतीमाया श्रेष्ठको म.क्षे.अ.परेकोमा पुनरावेदन। ६. मिलापत्र बदर हुन नसक्ने ठहराएको शुरूको इन्साफ मनासिव ठहर्छ भन्ने समेत मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको ०३८।५।१६ को फैसला ।
७. सो फैसलामा कानुनी त्रुटि हुँदा पुनरावेदनको अनुमति पाउँ भन्ने निवेदनमा मिलापत्रलाई बदर गरिपाउँ भन्दैमा वादीको दावी पुग्दैन भनी ठहर गरेको क्षेत्रीय अदालतको फैसलामा अ.बं.८६ नं.को त्रुटि भएकोले पुनरावेदनको अनुमति दिएको छ भन्ने समेत सर्वोच्च अदालत डिभिजनबेञ्चको ०३९।३।१७ को आदेश ।
८. पुनरावेदकतर्फबाट रहनुभएका विद्वान अधिवक्ता श्री श्यामप्रसाद खरेलले वादी समेतको हक लाग्ने सम्पत्तिको बकसपत्र दिएको सो बकसपत्र पारित गर्ने गरेको मिलापत्रबाट वादीको हकमा असर पर्ने भएकोले सो मिलापत्र बदर हुनुपर्छ । क्षेत्रीय अदालतको फैसला मिलेको छैन भन्ने समेत र विपक्षीतर्फबाट रहनुभएका विद्वान अधिवक्ता श्री इच्छाहर्ष बज्राचार्यले बकसपत्र पास गर्ने गरी मिलापत्र भए पनि बकसपत्र पास नभएसम्म वादी दावी नलाग्ने हुँदा क्षेत्रीय अदालतको फैसला मिलेको छ भन्ने समेत बहस गर्नुभयो । प्रस्तुत मुद्दामा मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको इन्साफ मिलेको छ छैन सो कुराको निर्णय दिनुपर्ने हुनआएको छ ।
९. यसमा निर्णयतर्फ हेर्दा म समेतको अंश हक लाग्ने घर जग्गा बकसपत्र लेखी दिई सो बकसपत्र पास मुद्दामा ०३५।८।५ का दिन मिलापत्र गरे अ.बं.८६ नं.बमोजिम मिलापत्रमा परेको ३ खण्डको १ खण्ड मेरो हक जति मिलापत्र बदर गरिपाउँ भन्ने मुख्य वादी दावी देखिन्छ ।
१०. वादी दावी बमोजिम मिलापत्र बदर हुने नहुने के हो सो कुराको निर्णय दिनुपर्ने हुन्छ । अ.बं.८६ नं. ले आफ्नो हक जतिमा नालिस दिन पाउने व्यवस्था गरेको पाइन्छ । सो कानुनी व्यवस्था अनुसार परेको फिरादपत्रमा वादी दावी बमोजिम मिलापत्र बदर हुने नहुने कुराको ठहर निर्णय नगरी शुरू भक्तपुर जिल्ला अदालतले बकसपत्र लिखत पारित गर्ने गरी मिलापत्र भएको बकसपत्र पारित नभएको अवस्थामा हक बेहक हुनसक्ने देखिएन, बकसपत्र पारित भई वादीको हकमा असर पर्ने भए लिखत उपर उजूर परेका बखत कानुनबमोजिम हुने हुनाले समेत मिलापत्र बदर गरिपाउँ भन्ने वादी दावी पुग्न नसक्ने ठहर्छ भनी गरेको इन्साफ सदर गरी मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतले उक्त अ.बं.८६ नं.को विपरीत हुने गरी गरेको फैसला मिलेको नदेखिँदा सो फैसला बदर हुने ठहर्छ । वादी दावी बमोजिम मिलापत्र बदर हुने नहुने भन्ने कुरामा कानुनबमोजिम निर्णय गर्नु भनी उपस्थित पक्षहरूलाई तारेख तोकी मिसिल नियमबमोजिम मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतमा पठाई दिनु । कोर्टफी लागेको मुद्दा हुँदा केही गर्नु परेन ।
उक्त रायमा म सहमत छु ।
न्या.जोगेन्द्रप्रसाद श्रीवास्तव
इतिसम्वत् २०४० साल कार्तिक १३ गते रोज १ शुभम् ।