निर्णय नं. १७९६ - ज्यान
निर्णय नं. १७९६ ने.का.प. २०४० अङ्क १०
डिभिजनबेञ्च
माननीय न्यायाधीश श्री पृथ्वीबहादुर सिंह
माननीय न्यायाधीश श्री जोगेन्द्रप्रसाद श्रीवास्तव
सम्वत् २०३९ सालको फौ.पु.नं. ४५१
फैसला भएको मिति : २०४०।९।२२।६ मा
पुनरावेदक/वादी : गेनिलाल चौधरीको जाहेरीले श्री ५ को सरकार
विरूद्ध
प्रत्यर्थी/प्रतिवादी : जि.सिराहा लाहान नगरपञ्चायत वडा नं.८ बस्ने विलट चौधरी थारू समेत
मुद्दा : ज्यान
(१) दाँतमा सुन जडान भएको देखिएकोबाट सो दाँत पदमनारायणकै हो भन्ने निष्कर्षमा पुग्न मनासिव नहुने ।
(प्रकरण नं. ३६)
फैसला
न्या.जोगेन्द्रप्रसाद श्रीवास्तव
१. वादी श्री ५ को सरकारतर्फबाट पुनरावेदन परी पेश हुनआएको प्रस्तुत मुद्दाको संक्षिप्त तथ्य यसप्रकार रहेछ ।
२. ०३४ साल कार्तिक २२ गतेका दिन साँझ ६, ७ बजेको समयमा मेरो छोरा पद्मनारायण चौधरी सिंह निया थरूनीको घरमा घुमफिर गर्न गएको थियो सो रात देखि छोरा बेपत्ता भई किन आउँदैन भनी पत्ता लगाउँदा निज छोरा पद्मनारायणलाई झालाल चौधरी समेतका २१ जनाले के कुन रिसइवीबाट कर्तव्य गरी मारी बलान खोलाको डिलमुनी गाडी दिएको छ भन्ने कुरा विशेष सूत्रबाट थाहापाएकोले दर्खास्त दिन आएको छु कानुनबमोजिम कारवाही गरिपाउँ भन्नेसमेत गेनीलाल चौधरीको जाहेरी दरखास्त ।
३. २०३४ साल कार्तिक महीना हो गते वारको सम्झना छैन सो रातको अं.९ बजेको समयमा पद्म नारायण सिंहनियाको घरमा थियो । मेरै टोलमा बस्ने मिश्रीलाल मुसहर समेत भई सिंहिनियासँग निजले अनुचित सम्बन्ध गरे बापत निजहरू दुवैजनालाई कुटपिट गरे मैले कुटपिट गरी यस किसिमको अनुचित कुरा गर्नु ठूलो अपराध हो त्यसकारण आज यसलाई ज्यान खतम गरी दिनुपर्छ भन्ने राय सल्लाह गरी विलट चौधरी समेतले पद्मनारायणलाई साथमा लिई गाउँदेखि दक्षिणतिर गए म गइन ज्यान मारी बलानको किनारामा गाडी दिएको कुरा सनेको हुँ भन्ने समेत पक्राउ भई आएको झालाल चौधरीले प्रहरीमा गरेको साविती कागज ।
४. पद्मनारायण चौधरी मेरी बहिनी असियाको देवर नाताको मानिस भई बराबर आवत जावत भई रहँदा म निजसँग फसी लोग्ने स्वास्नीको जस्तो सम्बन्ध भएको थियो । ०३४।७।२२ को रात अं. ९ बजेको समय हामी दुवै एउटै थालमा भात खाइरहेको अवस्था रण्डी, वेश्या हो भन्दै विलट चौधरी समेतका मानिसहरू मेरो घर भित्र आई पद्मनारायण र म समेतलाई हात चप्पल मुड्की समेतले कुटपिट गरी निजलाई पक्री पुनरको घरतर्फ लगे म आफ्नो घरमा सुते सो रातदेखि पद्मनारायणलाई देखेको छैन कुटपिट गरेको मात्र देखेको हुँ भन्ने समेत सिंहनियाको कागज ।
५. २०३४।७।२२ का रात पद्मनारायणलाई म समेत भई कुटपिट गरी ज्यान मारी वलान किनारामा गाडी दिएको हो भन्ने समेत प्र.मिश्रीलालको साविती कागज ।
६. ०३४।७।२२ का रात पद्मनारायण सिंहनियाको घरमा थियो सो समयमा म समेत भई सिंहनियाको घरमा प्रवेश गरी निजलाई कुटपिट गरी गाउँ देखि दक्षिण पिपलको रूख निर लगी ज्यान मारी वलानको किनारामा लास गाडी दिएको हो भन्ने समेत प्र.कैला चमारले प्रहरीमा गरेको साविती कागज ।
७. ०३४ साल कार्तिक २२ गतेका रात पद्मनारायणलाई सिंहनियाको घरमा पसेको कारणबाट उल्लिखित प्रतिवादीहरूले ज्यान मारी दिएको कुरा सुनेको हो भन्ने समेत सरजमीन मुचुल्का ।
८. पद्मनारायण चौधरीले सिंहानियासँग अनुचित सम्बन्ध जोडेको कुरालाई लिएर यसलाई ठीक गर्नुपर्छ भनी प्र.हरू मिठु चौधरी, अन्दु, सुनर विश्वनाथ, जगदेव, चौखत, विलट, मुनर, मुखहर, इनर मखन, असर्फी टीरहु, ओभरू, सुनलाल, देवनारायण, खुसिया, गुदीया, कैला चमार, मिश्रीलाल मुसहर, असर्फी र वोका चौधरी सो को सल्लाह भई कुटपिट गरी ज्यान मारी लास वलानमा गाडी वेपत्ता पारी दिएको कुरा प्र.झालाल चौधरीको बयान समेतबाट सिद्ध हुनआएकोले उल्लिखित २३ जना व्यक्ति उपर ज्यानसम्बन्धीको १३(३) बमोजिम कारवाही हुने र सिंहनिया उपर कारवाही नचलाउने भन्ने समेत व्यहोराको प्रहरी प्रतिवेदन ।
९. ०३४ साल कार्तिक २२ गतेका दिन रात म आफ्नै घरमा छु मलाई प्रहरीमा गराएको कागज पढी सुनाउँदा सुने व्यहोरा मैले लेखाएको होइन कुटपिट गरी जवरजस्तीबाट साविती कागजमा सहिछाप गराएका हुन पद्मनारायणलाई मारिएको मलाई कुनै कुरा थाहा छैन । मैले मारे मराएको होइन भन्ने प्र.झालाल चौधरीले अदालतमा गरेको बयान ।
१०. ०३४।७।२२ का दिन रात म आफ्नै गाउँ घरमा छु । पद्मनारायणलाई चिनेको पनि छैन के कारणबाट कसले निजलाई मारी लास गाडी वेपत्ता पारेको हो सो कुरा मलाई थाहा छैन प्रहरीमा भएको कागज स्वेच्छा विरूद्ध कुटपिट गरी सास्ती सासना दिई सहिछाप गराई लिएको हो भन्ने प्र.मिश्रीलाल सदर मुसहरले अदालतमा गरेको बयान ।
११. ०३४।७।२२ गतेका दिन रात म आफ्नो घरमा छु पद्मनारायणलाई कसले मारे मराएको हो मलाई थाहा छैन मैले निजलाई मारपिट गरी ज्यान मारे मराएको होइन प्रहरीमा भएको कागज पढी सुनाउँदा सुने सो कागज इच्छा विरूद्ध भएको हो भन्ने समेत कैला चमारको बयान ।
१२. ०३४।७।२२ का रात म घरमा छैन सप्तरी प्र.माल झमुना गा.पं.अनाहा बस्ने सिवी चौधरीको घरमा भगवानको पूजा हुँदा निमन्त्रणा मान्न ०३४।७।१९ गते गई ऐ.२४ गते मात्र घर आएकोले निज पद्मनारायणलाई कर्तव्य गरी मारे मराएको हैन किन किटानी दर्खास्तदिए थाहाछैन मउपरको अभियोग झुठ्ठा हो भन्नेसमेत प्र.धोधनचौधरी थारूको बयान ।
१३. ०३४।७।१८ गतेका दिन जि.सप्तरी गा.पं.ब्रम्हापुर बस्ने सोनाई चौधरीको घरमा पूजाको निमन्त्रणा मान्न गई ऐ.२९ गते मात्र घर आएको छु र पद्मनारायण चौधरीलाई चिनेको समेत नहुँदा कसले मारे थाहा छैन मैले मारी लास गाडे गडाएको छैन भन्ने समेत प्र.नर चौधरीको बयान ।
१४. ०३४।७।२२ का दिन राति म आफ्नो घरमा नभई ९ कोष टाढा सोनाई चौधरीको घरमा निम्ता मान्न ऐ.१८ गते गई ऐ.२९ गते घर आएको पद्मनारायणलाई कसले मारे मराएको हो थाहा छैन मैले ज्यान मारी लास गडाएको समेत होइन भन्ने समेत प्र.सुनार चौधरीको बयान ।
१५. ०३४।७।२२ का दिन रात आफ्नो गाउँ घरमा छु सो रात निज पद्मनारायणलाई मैले ज्यान मारी लास गाडे गडाएको समेत छैन कसले ज्यान मारे थाहा छैन भन्ने समेत मिठु चौधरीको बयान ।
१६. ०३४।७।२२ गतेका दिन रात म आफ्नो घरमा छु निज पद्मनारायणलाई कसले ज्यान मार्यो थाहा छैन मैले ज्यान मारी लास गाडे गडाएको समेत होइन भन्ने समेत प्र.ओका चौधरीको बयान ।
१७. ०३४ साल कार्तिक २२ गतेका दिन म सुनसरी जिल्ला गा.पं.डुमरिया वार्ड नं.६ बस्ने सिताराम कहाँ थिएँ खेतीमा नोकरी गर्न भनी ०३४ साल जेष्ठ महीना हो गतेको याद छैन त्यहाँ गई यहाँ आएको आज १५ दिन मात्र भयो पद्मनारायणलाई मैले ज्यान मारेको छैन कसले मारेको हो थाहा छैन भन्ने समेत प्र.देवा चौधरीले गरेको बयान ।
१८. ०३४।७।२२ गतेका दिन रात म आफ्नो गाउँ घरमा छु निज पद्मनारायणलाई मैले ज्यान मारे मराएको छैन कसले मारे थाहा छैन भन्ने प्र.विश्वनाथ चौधरीले गरेको बयान ।
१९. ०३४।७।२२ गतेका दिन रात म आफ्नो गाउँघरमा नभई ऐ.१८ गते नै कुसमाहाना मेरो बहिनीको घरमा गई ऐ.२६ गते मात्र घर आएकोले जाहेरवालाको छोरालाई कसले मारे मलाई थाहा छैन भन्ने प्र.विलट चौधरीको बयान ।
२०. ०३४।७।२२ गतेका दिन रात म आफ्नो गाउँघरमा छैन ससुराली मझोरामा छु सो ठाउँमा ऐ.१९ गते गई ऐ.२६ गते घर आएको हुँ पद्मनारायणलाई ज्यान मारेको छैन कसले मार्यो थाहा छैन म निर्दोष छु भन्ने प्र.मखन चौधरीको बयान ।
२१. खेती गृहस्थीको लागि कार्तिक १८ गते मेरो ससुराली सरू कवाही गई ऐ.२५ गते मात्र आफ्नो घर आएको हुँ पद्मनारायणलाई कसले मार्यो थाहा छैन भन्ने प्र.मुन्दीया चौधरीको बयान।
२२. ०३४।७।२२ गतेका दिन रात म आफ्नो ससुराली मोहनपुरमा छु सो ठाउँमा धान काट्न भनी ऐ.२० गते गई ऐ.२७ गते मात्र घर आएकोले जाहेरवालाको छोरालाई कसले मार्यो थाहा छैन भन्ने प्र.सुखिया चौधरीको बयान ।
२३. वारदात भएको भनेको दिन म आफ्नो घर गाउँमा नभई श्राद्धको निमन्त्रणा मान्न मलहनिया बस्ने अनरलाल चौधरी कहाँ कार्तिक २० गते गई ऐ.२६ गते मात्र घर आएको हुँदा घटना सम्बन्धमा मलाई केही थाहा छैन पोल गरिएको झुठ्ठा अभियोगबाट फुर्सद पाउँ भन्ने प्र.जगदेव चौधरीको बयान ।
२४. ०३४।७।२२ गते जि.सप्तरी फूलवारी वार्ड नं.६ बस्ने हरी चौधरीको घरमा छु सो ठाउँमा ऐ.१९ गते गई ऐ.२३ गते मात्र घरमा आएकोले पद्मनारायण चौधरीको ज्यान मारिएको सम्बन्धमा मलाई केही थाहा छैन निर्दोष हुँदा सफाई पाउँ भन्ने प्र.मुखहरू चौधरीको बयान ।
२५. घटना घटेको भनेको दिन रात म आफ्नै घरमा बिरामी परी सुतिरहेकोले पद्मनारायणलाई कसले मार्यो मलाई थाहा भएन मैले ज्यान मारे मराएको समेत होइन अभियोग झुठ्ठा हो फुर्सद पाउँ भन्ने प्र.अन्दु चौधरीको बयान ।
२६. ०३७।७।२२ गतेका दिन रात जि.सप्तरी गा.पं.फूलवारी वार्ड नं.९ बस्ने विन्देश्वर चौधरीको घरमा भएकोले जाहेरवालाको छोरालाई कसले मारे मराएको हो मलाई थाहा भएन बिना आधार रिसइवीको कारण पोल गरे म निर्दोष छु सफाई पाउँ भन्ने प्र.शुभलाल चौधरीको बयान ।
२७. जि.सप्तरी गा.पं.फूलवारी वार्ड नं.४ बस्ने श्रीलाल यादवका घरमा ०३३ साल फाल्गुण महीना देखि नोकरी गरी बसेको हुँदा निज पद्मनारायणलाई कसले मार्यो थाहा छैन भन्ने प्र.असर्फि चौधरीको बयान ।
२८. ०३४।७।२२ गतेका दिन रात म आफ्नै गाउँ घरमा छु सो रातको कुनै समयमा जाहेरवालाको छोरालाई मारे मराएको छैन होइन निजलाई कसले मार्यो त्यो पनि थाहा छैन भन्ने प्र.तिरहु चौधरीको बयान ।
२९. ०३४ साल कार्तिक २२ गतेका दिन साँझ ५ बजे लाहान बजारमा थिएटर हेर्न आएको थिए रातमा त्यहीँ बसी भोलिपल्ट बिहान अर्थात कार्तिक २३ गते मात्र घर आएको हुँदा पद्मनारायणको ज्यान मारी लास गडाएको समेत होइन छैन निजलाई कसले मार्यो त्यो पनि थाहा छैन भन्ने प्र.वासेवा चौधरीको बयान ।
३०. म्यादै गुजारी बस्ने प्र.असर्फी मुसहरको हकमा अ.बं.१९० नं.बमोजिम मुलतवी राख्ने प्र.हरू झोलाल चौधरी, कैला चमार, रभि श्रीलाल सदर मुसहर समेत जवान ३ को हकमा बुझिए सम्मका सबूत प्रमाणबट दावी बमोजिम ज्यान मारेको ठहर्छ अन्य उल्लिखित प्रतिवादीहरूले सबूत प्रमाणको अभावमा सफाई पाउने ठहर्छ भन्ने शुरू सिरहा जिल्ला अदालतबाट ०३६।६।९ मा भएको फैसला ।
३१. सो फैसला उपर चित्त नबुझी प्र.हरू सबैलाई शुरू प्रहरी प्रतिवेदन दावी बमोजिम सजाय हुनुपर्ने भन्ने श्री ५ को सरकारको र सजाय गरेकोमा चित्त बुझेन भन्ने समेत पू.वे.प्र.झोलाल चौधरी थारू १ मिश्रीलाल सदा मुसहर १ कला घमार १ समेतको पुनरावेदनपत्र ।
३२. प्रहरी समक्ष बयान गर्न सिंहनियावति थरूनी र सरजमीनमा बस्ने सूर्यनारायण नन्द चौधरी वनरजि चौधरी समेतलाई अदालतबाट बुझी पठाई दिनु मिसिल शुरू जि.अ.मा पठाई काम सम्पन्न भई आएपछि नियम बमोजिम पेश गर्नु र आदेश भएको जनाउ पु.क्षे.स.अ.का.धनकुटालाई र पुनरावेदकहरूलाई दिनु भन्ने पूर्वाञ्चल क्षेत्रीय अदालत डिभिजनबेञ्चबाट ०३८।२।२७ मा भएको आदेश ।
३३. सिंहनियावति थरूनीका नाउँमा जारी भएको ७ दिने म्यादमा हाजिर नभई गुजारी बसेको र अन्य सरजमीनमा बक्ने भनेका सूर्यनारायण नन्दी र वनरजी समेत जवान ३ ले सरजमीनको भनाईलाई समर्थन गरी ०३८।५।८ मा शुरू सिरहा जिल्ला अदालतमा भएको छुट्टाछुट्टै बकपत्र रहेछ ।
३४. पद्मनारायणको लास भेटिएको भनेको नै शंकास्पद देखियो । लास मुचुल्काबाट हाड करङ दाँत फेला परेको छ । दाँतमा सुन लगाइएको कारणबाट पद्मनारायणको लास कायम भएको छ मिसिलबाट पद्मनारायणको दाँतमा सुन जडान गरिएको भन्ने कुरा पुष्ट्याइँ भएको छैन । लास बरामद भएको छ । स्थल हेर्दा पनि अलग–अलग ठाउँबाट हाड करङ दाँत बरामद भएको छ । यस स्थितिमा पाइएका हाड, करङ, दाँत खप्परबाट पद्मनारायणको लास भनी यकीन निष्कर्ष निकाल्न सकिएन । शंकास्पद स्थिति र शंकास्पद साविती देखिँदा झौलाल, मिश्रीलाल र कला चमारलाई अपराधी ठहर गरेको सिरहा जिल्ला अदालतको इन्साफ गल्ती ठहर्छ । अन्य प्रतिवादीहरूलाई सफाई दिएको मनासिव छ । श्री ५ को सरकारको पुनरावेदन जिकिर पुग्न सक्दैन । सिरहा जिल्ला अदालतको इन्साफ केही उल्टी हुन्छ भन्ने समेत ०३८।८।२।३ को पूर्वाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको फैसला रहेछ ।
३५. उक्त इन्साफमा चित्त बुझेन भन्ने समेतको वादी श्री ५ को सरकारको यस अदालतमा पर्नआएको पुनरावेदन रहेछ ।
३६. श्री ५ को सरकारको पुनरावेदन हेरी निर्णयतर्फ विचार गर्दा मर्ने पद्मनारायणको लास फेला परेको छैन लास गाडिएको भन्ने ठाउँबाट केही पर अलग–अलग ठाउँबाट केही हाड, करङ, दाँत इत्यादि बरामद भएको देखिन्छ । यी हाड, करङ मर्ने भनेको पद्मनारायणकै हो भन्ने कुरा निश्चित रूपमा भन्न सक्ने शंकारहित स्थिति देखिन आउँदैन । दाँतमा सुन जडान भएको देखिएकोबाट सो दाँत पद्मनारायणकै हो भन्ने निष्कर्षमा पुग्न मनासिव हुँदैन, अतः क्षेत्रीय अदालतको फैसलामा उल्लिखित कैद समेतबाट पूर्वाञ्चल क्षेत्रीय अदालतले गरेको फैसलामा परिवर्तन गर्नुपर्ने अवस्था देखिन आएन सो फैसला मनासिव ठहर्छ । मिसिल नियमानुसार गरी बुझाई दिनु ।
उक्त रायमा म सहमत छु ।
न्या.श्री पृथ्वीबहादुर सिंह
इतिसम्वत् २०४० साल पौष २२ गते रोज ६ शुभम् ।