निर्णय नं. ६७२५ - सवारी ज्यान

नि.नं. ६७२५        ने.का.प. २०५६ अङ्क ५

 

संयुक्त इजलास

माननीय न्यायाधिश श्री गोविन्दबहादुर श्रेष्ठ

माननीय न्यायाधिश श्री टोप बहादुर सिंह

संवत २०५४ सालको साधक नं. .. १८५

फैसला मितिः २०५५।४।६।४

 

                               मुद्दाः सवारी ज्यान ।                              

 

वादी : शेर वहादुरको चन्दको जाहेरीले श्री ५ को सरकार

विरुद्ध

प्रतिवादीः जिल्ला मोरङ गगिहाट गा.वि.स. वार्ड नं. ५ मागवारी वस्ने घनश्याम श्रेष्ठ

 

§  प्रतिवादी घनश्याम श्रेष्ठले आफुले हाकी रहेको ट्रकको पछाडि पटृीको दाहिने साइडको चक्काले च्यापिई केशव विक्रमको मृत्यु भएको हो भनी अधिकार प्राप्त अधिकारी र अदालतमा समेत सावित छन् । निज प्रतिवादी घनश्याम श्रेष्ठ सिकारु चालक भएको कुरा निजको सवारी चालक प्रमाण पत्रबाट देखिएको र रङ साइडमा मानिस मर्छ भन्ने जानी जानी लापरवाही गरी ट्रक चलाई आफ्नो साइडबाट आइरहेको वच्चालाई ठक्कर दिई वच्चाको मृत्यु भएको देखिन्छ भने जाहेरवाला शेर बहादुर चन्दले प्रतिवादीले जानी जानी वेसाइड तर्फ गाडी हांकी छोरा केशव विक्रम चन्दलाई ठक्कर दिई मृत्यु भएको हो भनी जाहेरीलाई समर्थन हुने गरी वकपत्र गरेको समेतबाट प्रतिवादी घनश्याम श्रेष्ठले वेसाइडमा ट्रक चलाई मृतक वच्चालाई ठक्कर दिई किची मृत्यु भएको पुष्टि हुंदा निजलाई मुलुकी ऐन ज्यान सम्वन्धी महलको १३(३) नं. वमोजिम सर्वश्वसहित जन्मकैद हुने र प्रतिवादी सिकारु लाइसेन्स प्राप्त चालक समेत भएको परिपे्रक्ष्यमा कानून वमोजिमको सजाय गर्दा चर्को हुने भई निजलार्ई तजविजी कैद वर्ष ५ (पांच) गर्ने पुनरावेदन अदालत महेन्द्रनगरको साधक राय समेत मनासिव  देखिने ।        

(प्र.नं. १७)

 

वादी तर्र्फवाटः

प्रतिवादी तर्फबाटः

अवलम्वित नजीरः

     

फैसला

      न्या.गोविन्दवहादुर श्रेष्ठः न्याय प्रशासन ऐन, २०४८ वमोजिम दायर हुन आएको मुद्दाको संक्षिप्त तथ्य एवं ठहर यसप्रकार छ ।

      २.    मिति २०४९।८।१ गते विहान अं. ७:३० वजेको समयमा सन्तोष विक्रम र केशव विक्रम चन्द घरबाट धान कुटाउन भनि साइकलमा चढी गइरहेका अवस्था सुकासाल चौराह देखि केहि माथि पुग्दा म.अ.क. २ नं. को ट्रकले वेसाइडमा ठक्कर दिई जेठो छोरा नालीमा पर्न गएको र कान्छो छोरा केशवविक्रम चन्दलाई किची चालक भागी फरार भएको र उक्त ट्रकवाट किचिएको छोरालाई स्कूटरद्वारा म.अ. अस्पतालमा पुर्‍याएको छ भन्ने खवर सुनी अस्पतालमा जांदा इमरन्जेसी कोठामा छोरा केशव विक्रम चन्द मृतक अवस्थामा फेला पारेको हुंदा जाहेर गर्न आएको छु । उक्त म.अ.क. २ नं. को ट्रक चालकलाई पक्राउ गरी ज्यान सम्वन्धी महलको १३ नं. अनुसार संजाय गरी पाउं भन्ने समेत व्यहोराको शेर वहादुर चन्दको जाहेरी  दरखास्त ।

      ३.    म.अं.अ को इमरजेन्सी कोठाको टेबुलमा सेतो कपडाले छोपी राखेको मृतक केशव विक्रम चन्दको लाश सो लाशको आंखा अर्घ खुल्ला, नाकको प्वालमा रुई हालेको हातखुट्टा सिधा भएको कम्वरको लाईनमा घोचिएको डाम भएको मलद्वारबाट मल निस्केको लिंगबाट पिसाव आई कट्टु भिजेको भन्ने समेत व्यहोराको लाश प्रकृति विवरण ।

      ४.    जि.कं.म.न.पा. वार्ड नं. १० स्थित सुकासाल चौराहबाट उत्तर जिमुवा तर्फ जाने १८ फिट चौडाई भएको ग्रेवेलिंग कच्चि सडक उत्तर मोड गरी दाहिने साइडमा म.अ.क. २ नं. को ट्रक रहेको, सो ट्रकको अगाडिको चक्का १८ डिग्री कोणमा भएको, ट्रकको पछाडि चक्काबाट दाहिने साइड तर्फ ३ फिट वाटोको किनारा रहेको र अगाडिको चक्का ५ फिटमा रहेको । ट्रक खडा रहेको स्थानबाट करिव ८० मिटर दक्षिण सम्म पुरै रङ साइडमा ट्रकको चक्काको डाम देखिएको भन्ने समेत व्यहोराको घटनास्थल प्रकृति विवरण ।

      ५.    म.अ.क.  २ नं. को ट्रक चालक घनश्याम श्रेष्ठलाई महेन्द्रनगर वजारमा फेला पारी पक्राउ गरी यसैसाथ दाखेला गरेको छु भन्ने प्र.ह. कृष्ण वहादुर भारती समेतको  प्रतिवेदन ।

      ६.    २०४९।८।१ गते विहान महाकाली नदीबाट वालूवा लोडगरी सुकासाल चौराहाबाट उत्तरतर्फ वालूवा खसाल्न जान लाग्दा हाकी चलाएको म.अ.क. २ नं. को ट्रक वेसाइडमा चल्न गई आफ्नो साइडमा आइरहेका २ वच्चा मध्ये १ जनालाई पछाडि पट्टीको दायां चक्काले च्यापी वेहोस भएको हो वच्चालाई अस्पतालमा लैजानै अवस्था मिलाई ट्रक मालिकलाई खवर गर्न भनि जादैं गरेको अवस्था प्रहरीले पक्राउ गरी ल्याएको हो अस्पतालमा सो वच्चाको मृत्यु भएको कुरा थाहा पाएं । मैले चलाई ल्याएको ट्रकबाट सो मृतक केशव विक्रम चन्दको मृत्यु भएको हुंदा कानून वमोजिम सहन बुझाउन मन्जुर छु भन्ने समेत व्यहोराको प्र. घनश्याम श्रेष्ठले प्रहरी समक्ष गरेको वयान ।

      ७.    मिति ०४९।८।१ गते विहान म.अ.क. २ नं. को ट्रकमा गई महाकाली नदीबाट वालूवा लोड गरी सुकासाल चौराहबाट उत्तरतर्फ घनश्याम श्रेष्ठले हांकी चलाएको अवस्था केही माथि पुगेपछि माथिबाट आफ्नो साइडमा साइकिल चढी २ जना वच्चाहरु आइरहेका र ट्रक वेसाइडमा चलाई राखेकोले साइकल चलाउने वच्चाले साइकल अगाडि  पास गर्न नसकी साइकल छोडी हाम फाल्दा सो साइकलको अगाडि डंडीमा वसेको मृतक केशव विक्रम ट्रकको पछाडिको चक्कामा लाग्न गई च्यापिई ऐया ऐया भन्दै कराउदैं गरेको र ट्रक तुरुन्तै रोकी म समेत भई सो चक्काबाट निजलाई निकाली मैले चौराहमा ल्याई स्कूटरमा राखी अस्पतालमा ल्याएको हुं । छत्रि चौराहासम्म पुग्दा वच्चा चल्दै थियो त्यसपछि चल्न छोड्यो अस्पतालमा पुर्‍याई डँक्टरलाई जचाउंदा खतम भै सक्यो भनेको थियो चालक घनश्याम श्रेष्ठले वेसाइडमा ट्रक चलाई सो दुर्घटना भई मृतक वच्चाको मृत्यु भएको हो भन्ने समेत व्यहोराको जगत वहादुर कटुवालको कागज ।

      ८.    पेटमा चोट लाग्नाले आन्तरिक रक्त श्राव भई निजको आकस्मिक मृत्यु भएको देखिन्छ भन्ने लाश पोष्टमार्टम रिपोर्ट ।

      ९. २०४९।८।१ गते म र भाई केशव विक्रम  धान कुटाउन भनि एउटा साइकलको केरियरमा धानको कट्टा र अगाडि डण्डीमा भाईलाई राखी चलाई आफ्नै साइडमा आउदै थिए सुकासाल चौराहा देखि केही अघि आइपुग्दा चौराहातर्फबाट एउटा ट्रक वेसाइडमा आएको थियो । मैले रोडको किनाराबाट साईकिल पास गर्न लाग्दा ट्रकको अगाडि वम्फरले धानको कट्टामा लागेकोले साइकिल ढकमगाई धान्न नसकी वायांपट्टि नालामा र भाई दाहिने पल्टिई ट्रकको पछाडि चक्काले च्यापिएको हो । चक्काबाट झिकी एकजना मानिसले चौराहामा ल्याई स्कूटरमा राखी अस्पतालतर्फ ल्याएका हुन चालक खेतैखेत भागेको हो । म समेत अस्पताल पुग्दा भाईलाई इमरन्जेसी कोठँमा राखेको देखी के भयो भनि डँक्टरलाई भन्दा खतम भयो भनेको थियो । चालकको गल्तीबाट दुर्घटना भई मेरो भाई केशव विक्रम चन्दको मृत्यु भएको हो भन्ने समेत व्यहोराको मृतकको दाजु सन्तोष विक्रम चन्दको कागज ।

      १०.    ०४९।८।१ गते विहान अं. ७ वजेको समयमा सडकमा ट्रक रोकी भूजेला स्थित रक्सी भट्टीमा गई चालक घनश्याम श्रेष्ठले मादक पदार्थ सेवन गरेको र सुकासाल चौराहा नजिकै भएको राम सिंह गुरुङको रक्सी पसलमा गई मादक पर्दाथ मागेको र तपाईलाई रक्सीको नसा वढी भएको छ नपिउनोस भन्दा नमानी एक पाउं दुधिया रक्सी किनी  सो सेवन गरी उक्त म.अ.क. २ नं. को ट्रक चलाई सुकासाल चौराहाबाट रफ्तारमा ट्रक हांकी उत्तरतर्फको सडकमा गई रहेका अवस्था आफ्नो साइडमा साइकिल चढी आइरहेका वच्चाहरुलाई साइकिल समेतमा ठक्कर लगाई अगाडि साइकलमा वसेको वच्चालाई लापरवाही गरी वेसाइडमा ट्रक लगी हानी केशव चन्दको मृत्यु भएको हो भन्ने समेत व्यहोराको सर्जमीनमा लेखाई दिएको सर्जमीन मुचुल्का ।

      ११.    प्रस्तुत मुद्दामा संकलन हुन आएका कागज प्रमाणहरुलाई केलाई हेर्दा मिति ०४९।८।१ गते म.अ.क. २ नं. को ट्रक चालक भागी गएको र वेसाइडमा ट्रक हाकी चलाई लगी सुकासाल चौराहा भन्दा केही माथि दुर्घटना गरी चालक भागी गयो र छोरा केशव विक्रमलाई अस्पतालमा लगेको खवर पाई जांदा छोरालाई मृतक अवस्थामा भेटेको हुंदा चालक उपर ज्यान सम्वन्धी महलको १३ नं. वमोजिम संजाय गरी पाउं भन्ने जाहेरीको सिलसिलामा बुझ्दै जांदा उक्त चालक घनश्याम श्रेष्ठले मिति ०४९।८।१ गतेको दिन महाकालीबाट वालूवा लोड गरी म.अ.क. २ नं. को ट्रक चलाई ल्याई मादक पदार्थ रक्सी सेवन गरी करीव ६०, ७० कि.मी. को रफ्तारमा वेसाइडतर्फ उक्त ट्रक हांकी माथिबाट आइरहेको वच्चाहरुलाई देख्दादेख्दै दुर्घटना हुन सक्छ भन्ने कुरा जानी लापरवाही साथ उक्त ट्रक हांकी साइकलमा आफ्नो साइडमा चलाई आईरहेको वच्चा सन्तोष विक्रम र केशव विक्रमको साइकलमा ठक्कर हानी केशव विक्रम चन्दलाई ट्रकको पछाडिको चक्काले किची चालक भागी फरार भएको उपचारको लागि वच्चालाई अस्पताल लगेकोमा केशव विक्रम चन्दको मृत्यु भएको भन्ने कुरा सवै तर्फबाट खुल्न आएको हुंदा निज चालकले सवारी ऐन, २०२० को दफा २८, ३६ र ३८ को विपरित जानी जानी लापरवाही पुर्व तरिकाले सवारी चलाई ऐ. ऐनको ५१(१) विपरित भई मानिस मर्न गई ज्यान सम्वन्धी महलको १ नं. अनुसार कसुर गरेको देखिन आयो । सो देखिनाले म.अ.क. २ नं. को ट्रकको चालक घनश्याम श्रेष्ठलाई मुलुकी ऐन ज्यान सम्वन्धी १३(३) नं. वमोजिम संजाय गरी सवारी ऐन, २०२० को दफा ३६ र ५० वमोजिम थप संजाय हुन ऐ. ऐनको दफा ५४ अनुसार मृतकको हकवालालाई क्ष्ँतिपुर्ति र कृया खर्च समेत दिलाई भराई दिन हुन कारवाहीको सक्कलै मिसिल र चालक घनश्याम श्रेष्ठलाई यसै साथ सम्मानित अदालत समक्ष प्रस्तुत गरी सादर अनुरोध गरिएको छ भन्ने समेत व्यहोराको प्रहरी अभियोग मागदावी ।

      १२.   जाहेरी दरखास्त समेतको आरोप पत्र सुनाउंदा देखे सुने सो अनुसार मिति ०४९।८।१ गते महाकाली नदीबाट वालूवा लोड गरी म.अं.क. २ नं. को ट्रक चलाई ल्याई सुकासालबाट वमदेउ जाने सडकमा गाडी हांकी जान लागेको र उनीहरु उत्तरबाट साइकल चढी आउन लागेका थिए उनीहरुलाई मैले देखेको थिएं गाडी नजिक पुग्यो उनीहरु पनि साइकलमा आइरहेका थिए । गाडी देख्नासाथ उनिहरु गाडी देखि डराएर साइकलको हेण्डल थाम्न नसकी साइकल लड्न गै एउटा वच्चा गाडीको चक्कामा परी दायां तिरको पछाडि चक्काले किचिएको हो। त्यहां वसेपछि मानिसले कुट्छन भनेर भागी जि.प्र.का. मा हाजिर हुन आएको हुं मृतक वालकलाई डरले मैले हेर्दै नहेरेकोले कहां कुन ठाउंमा चोट लागेको थियो मैले थाहा पाइन । साइकलवाला साइडमै आएका र पछि उनिहरुले पनि दायां साइड काटेका हुन मृतक वच्चा मेरो चलाई ल्याएको म.अं.क २ नं. को ट्रकबाट किचीन गई मृत्यु हुन गएको हो भन्ने समेत व्यहोराको प्र. घनश्याम श्रेष्ठले अदालतमा गरेको वयान ।

      १३. कं.जि.अ. को आदेशानुसार जाहेरवाला देख्ने तथा मौकामा कागज गर्ने समेतका मानिसहरुले उपस्थित भै वकेका वकपत्रहरु मिसिल साथ संलग्न रहेका ।

      १४.   प्रतिवादीले अदालतबाट तोकेको तारेख समेत गूजारी फरार रही पुर्पक्ष छाडी आफ्नो सफाइ पेश गर्ने प्रयास सम्म गरेको नदेखिंदा यि समस्त आधार प्रमाणबाट प्र. घनश्याम श्रेष्ठले मानिस मार्न सक्ने अवस्था देख्दादेख्दै लापरवाही पुर्वक ट्रक चलाई सो ट्रकले मृतक केशव विक्रम चन्दको मृत्यु भएको देखिंदा निज प्रतिवादीलाई मुलुकी ऐन, ज्यान सम्वन्धी महलको १ नं. ले परिभाषित कसुर गरेकाले सोही ऐनको महलको १३(३) नं. वमोजिम सर्वश्वसहित जन्मकैद हुने ठहर्छ भन्ने समेत व्यहोराको कं.जि.अ. को फैसला ।

      १५.   यसमा प्रतिवादी घनश्याम श्रेष्ठले मादक पदार्थ सेवन गरी जानी जानी आफ्नो वेसाइड तर्फ गाडी हानी निज छोरा केशव विक्रम चन्दलाई ठक्कर दिई छोराको मृत्यु भएको हो भनि जाहेरी दरखास्तलाई समर्थन गर्दै जाहेरवालाले वकपत्र गरि दिएको निज घनश्याम श्रेष्ठले अधिकार प्राप्त अधिकारी समक्ष भएको कागजलाई समर्थन गर्दै अदालतमा साविति वयान दिएको निजको ड्राइभिङ लाईसेन्स सिकारु लाईसेन्स रहेको समेतबाट प्रतिवादी घनश्याम श्रेष्ठले सिकारु लाइसेन्स प्राप्त गरेको र रङ साइडमा मानिस मर्न सक्छ भनि जानी जानी लापरवाही गरी ट्रक चलाई आफ्नो साइडमा आइरहेको वच्चालाई ठक्कर दिई मारेको देखिंदा निजलाई मुलुकि ऐन, ज्यँन सम्वन्धी महलको १३(३) नं. वमोजिम सर्वश्वसहित जन्मकैद गरेको निर्णय मिलेकै देखिंदा सदर हुने ठहर्छ । प्रतिवादी घनश्याम श्रेष्ठलाई सर्वश्व सहित जन्मकैद गर्दा चर्को पर्ने देखिंदा निजलाई अ.वं. १८८ नं. अनुसार पांच वर्ष कैद गर्ने जाहेर गरेको मनासिवै देखिंदा सोही वमोजिम राय जाहेर गर्ने र साधक सदरको लागि मिसिल सर्वोच्च अदालतमा पठाई दिने भन्ने समेत व्यहोराको पुनरावेदन अदालत महेन्द्रनगरको फैसला ।

      १६.    नियमानुसार साधक दायरीमा दर्ता भएको रहेछ ।

      १७.   नियम वमोजिम दैनिक पेशी सुचिमा चढी पेश हुन आएको प्रस्तुत मुद्दामा मिसिल अध्ययन गरी प्रतिवादी घनश्याम श्रेष्ठलाई मुलुकी ऐन ज्यान सम्वन्धीको महलको १३(३) नं. वमोजिम सर्वश्वसहित जन्मकैद हुने र अ.वं. १८८ नं. वमोजिम कैद वर्ष पांच मात्र गर्ने गरी जाहेर भएको साधक राय समेत मिले नमिलेको के रहेछ भनि निर्णयतर्फ विचार गर्दा यसमा प्रतिवादी घनश्याम श्रेष्ठले आफुले हाकी रहेको ट्रकको पछाडिपट्टीको दाहिने साइडको चक्काले च्यापिई केशव विक्रमको मृत्यु भएको हो भनि अधिकार प्राप्त अधिकारी र अदालतमा समेत सावित छन । निज प्रतिवादी घनश्याम श्रेष्ठ सिकारु चालक भएको कुरा निजको सवारी चालक प्रमाण पत्रबाट देखिएको र रङ साइडमा मानिस मर्छ भन्ने जानी जानी लापरवाही गरी ट्रक चलाई आफ्नो साइडबाट आइरहेको वच्चालाई ठक्कर दिई वच्चाको मृत्यु भएको देखिन्छ भन्ने जाहेरवाला शेर वहादुर चन्दले प्रतिवादीले जानी जानी वेसाइड तर्फ गाडी हांकी छोरा केशव विक्रम चन्दलाई ठक्कर दिई मृत्यु भएको हो भनि जाहेरीलाई समर्थन हुने गरी वकपत्र गरेको समेतबाट प्रतिवादी घनश्याम श्रेष्ठले वेसाइडमा ट्रक चलाई मृतक वच्चालाई ठक्कर दिई किची मृत्यु भएको पुष्टी हुंदा निजलाई मुलुकी ऐन, ज्यान सम्वन्धी  महलको १३(३) नं. वमोजिम सर्वश्वसहित जन्मकैद हुने र प्रतिवादी सिकारु लाईन्सेस प्राप्त चालक समेत भएको परिप्रेक्ष्यमा कानून वमोजिमको संजाय गर्दा चर्को हुने भई निजलाई तजविजी कैद वर्ष ५(पांच) गर्ने पुनरावेदन अदालत महेन्द्रनगरको साधक राय समेत मनासिव देखिदा  सदर  हुने  ठहर्छ ।  अरुमा तपसिल वमोजिम गर्नु ।

 

तपसिल

      प्रतिवादी घनश्याम श्रेष्ठके, माथि ठहर खण्डमा लेखिए वमोजिम कैद वर्ष ५ (पांच) हुने ठहरेकोले लगत कसी असुल उपर गर्नु भनि शुरु जिल्ला अदालतमा लगत दिनु ....... १

मिसिल नियमानुसार बुझाई दिनु ............ २

 

उक्त रायमा म सहमत छु ।

 

न्या. टोपवहादुर सिंह

 

इति सम्वत् २०५५ साल श्रावण ६ गते रोज ४ शुभम् ............................... ।