निर्णय नं. ८० - हाडनाता करणी

निर्णय नं. ८०       ने.का.प. २०१६

डिभिजन बेञ्च

न्यायाधीश श्री मिनबहादुर थापा

न्यायाधीश श्री हेरम्बराज

फो.अ.नं. १६९

अपलाट, प्रतिवादी : नारायण कार्की

विरुद्ध

विपक्षी : देवीबहादुर कार्की

मुद्दा : हाडनाता करणी

१.    असुम व्यक्तिले सिकायबाट नै पोलेको हुँ भनी पुलिस र फौजदारीमा समेत बयान गरेमा सो को सबुद भन्नेले नै गुजार्नु पर्ने–सो को सबुद गुजार्न नसके मान्न नहुने–र पोलाहाका ५ नं. बमोजिम दण्डसजाय हुने ।

     देवीबहादुरले सिकाएबाट गाउँ घरमा नारायण कार्कीलाई पोलेको भनी मैयाले पुलिसमा र फौजदारीमा बयान गरेको सो बमोजिम सिकायको भन्ने सबूद केही दिन नसकेकीले सबूद बेगर देवीबहादुरले सिकायको भन्न नभई नारायण उपर गाउँघरमा झुठ्ठा पोलेमा मैयालाई पोलाहाका ५ नं. ले लाग्ने कैद मैना ।११।

(प्रकरण नं. ९)

२.    दण्डसजायको २३ नं.–खत नखापिने ।

     झुट्टा पोलेमा मैयाँलई पोलाहाको ५ नं. ले लाग्ने कैद महिना ।११ भन्दा करणी दिएतर्फ दण्डसजायको ७९ नं. ले कैद बर्ष २ बढी हुने भई ठूलो खतको सजाय भुक्तान गरी छुटिसकेकीले दण्डसजायको २३ नं. ले खत नखापिने भई लिन नपर्ने ।

(प्रकरण नं. ९)

 

फैसला

      १.     कान्छा बाबुको छोरा भाई हरि कार्की आछामतर्फ गएको ३ बर्ष भयो म पनि मोतिहारीतर्फ गएको दशैं जमरा राख्ने दिन घर आउँदा बुहारी मैयाले पेट बोकेको देखि मार्ग १ गतेका दिन सोधपुछ गर्दा नारायणसँग करणी लिनु दिनु भई गर्भ रहेको भनेकीले नारायण समेत दुवैलाई पक्राउ गरी किर्तिपुर खासी बजारमा आई हात हालाहाल हुँदा पुलिसले पक्री ल्याएको भन्ने समेत पुलिसमा मौका कागज र गाउँमा बुझ्दा नारायणसँग करणीमा बिक्री स्यूदेनीमा लुकाउन लागेको शंका लाग्छ भनी टुपा बस्ने दिलबहादुर, नरबहादुर समेतले भनेकाले निजहरू समेत साथ लिई बुझ्न जाँदा सो गाउँको नाउँ नजानेको खत्रीको घरमा फेला पारी ल्याई खारखेर गर्दा नारायणले लुकाउन लगेको हो । ११।१०।९ देखि निजसँग करणी बिग्रेकी छु भनेकीले नारायणसमेत लाई पक्री ल्यएको हुँ । नारायण र मैयाँ ५/६ पुस्ताका काकी भतिजा नाताका हुन । करणीमा सावित भएकाले भताहा समेत भई आएका हुँ । बाह्र साल आषाढ ३ गते रामजीको स्वास्नी काली भन्नेले लुकाउन बकेको सुनिन्छ । खारखेर गरी जो गर्नुपर्छ गरी पाउँ भन्ने समेत वादी देवीबहादुरको बयान समेत ।

      २.    लोग्ने ११ साल मार्गमा १ चोटी आई घरको धनमाल खेत समेत बेची रु.१६००। लिई गए घरमा केही नहुँदा ज्याला गरी ६ महिनासम्म खाएँ । १२ साल जेष्ठमा रामजीकी स्वास्नी मेरो भाई बुहारी वजैले सीउडीनीतर्फ हिंड भन्दा हुन्छ भनी स्युउडीनी करकरे गाउँको नाम थाहा नभएको खत्री जातसँग पोइल लगाई दियो । जेष्ठ देखि निजसँग करणी लिनु दिनु भई पेट बोकेको ६ महिना भयो । जेठाज्यू घर हिंड भनी निजको साथ लागि आएँ । घर आए पछि नारायणको करणी भन भनी सिकाएकाले पुलिसको सामुन्ने नारायणको गर्भ भनी भनेबाट नारायणलाई पक्री ल्यायको हो गर्भ नारायणको होइन । स्युउडीनी खत्रीको भन्ने मैयाको पुलिस मौका कागज र आयस्ता केही नहुँदा ज्याला गरी खाई बसेकोमा १२ साल जेष्ठमा रामजीकी स्वास्नीको फकावटमा लागि स्युडिन करकरे गाउँ बस्नेनाम थाहा नभएको ठूले काजी खत्रीसँग पोइली गई निजकै करणीबाट गर्भ रहेको हो । नारायणलाई पोल भनी दिलबहादुर नरबहादुरले पनि सिकाएका हुन सिकाएकाले पुलिसको सामुन्ने नारायणको करणी भनेकोसम्म हो तर नारायणले करणी गरेको हैन कागज गर्नुपर्छ भनी लेखेको कागमजमा सही गराएका थिए स.पु.गो.मा.कागज हुँदा दिलबहादुर नरबहादुरले कुरा सिकाए भन्न भुले छु भन्ने समेत मैया क्षेत्रीनीको बयान ।

      ३.    मैयालाई मैले करणी गरेको हैन मेरा बिर्जेबाट गर्भ रहेको पनि होइन देवीबहादुर बाबुका पाला देखिको झगडीया भएकाले ईवीबाट फतुर लगाएको हो भन्नेपुलिस मौका कागज र देवीबहादुर दिलबहादुर नरबहादुर समेत ३ जना भई तँलाई मैयाले करणीमा पोलेको छ भनी दुबैलाई पुलिसमा बुझाई दिएँ । निज मैया १२ साल आषाढ देखि हिंडेकी हुन काहा गईन म जान्दिन मेरा उपर ईवीबाट झुट्टा पोलेको हो भन्ने समेत प्र. नारायण कार्कीको बयान ।

      ४.    देवीबहादुर देशबाट आई बुहारी मैयालाई खोज्दै स्युउडिनी खत्रीको घरमा भएको पत्ता लगाई हामी भताहा समेतलाई बोलाई हामी दुवै जाना गई मैयालाई सोद्धा नारायणसँग बिग्रेकी हुँ भन्थी गाउँमा ल्याई अरु भताहा समेत भई खारखेर गर्दा सोही बमोजिम सावित भएकी हुन पछि कागज गरी दिइनन् र पुलिसमा सौपे भन्नेसमेत सुनेका हुँ । हामीले सिकाई नारायणलाई पोलाएको होइन भन्ने समेत वादीको बयान पेटबेलीबाट बुझिएको दिलबहादुर नरबहादुरको एउटै बयान र नारायण मैया ४।५ पुस्ताका एउटै बाबुका सन्तान भएकाले नातादार हुन भन्ने समेत निज नरबहादुरको बयान समेत रहेछ ।

      ५.    कान्छा बाबुको छोरो भाइ हरि कार्की अछामतर्फ गएको ३ बर्ष जति भयो बुहारी मैयाले पेटबोके जस्तो देखि सोधपुछ गर्दा नारायणसँग करणी लिनु दिनु भई गर्भ रहेको नारायणले नै स्युउडिनीमा लुकाउन लगेको ११।१०।९ देखि करणीमा बिग्रेकी हु । भनेकी र नारायण मैया ५।६ पुस्ताका काकी भतिजा नाताका करणीमा सावित भएकाले खारखेर गरी पाउँ भन्न वादी देवीबहादुर लोग्ने देशतर्फ गए घरमा केही नहुँदा रामजीको स्वास्नी कालीको फकाबबटमा लागि स्युउडिनी करकरे गाउँ बस्ने ठूले काजी खत्रीसँग १२ साल जेष्ठमा पोइल गई आषाढ १० गते एक चोटी रजसोला भई त्यसपछि निजकै करणीबाट गर्भ रहेको हो नारायणलाई पोल भनी सिकाएबाट पुलिसको सामुन्ने नारायण्को करणी भनेकीसम्म हुँ तर नारायणले करणी गरेको छैन भन्ने प्र. मैया र वादी देवीबहादुर समेतले ईवीबाट मात्र पोलेको हो मैले मैयालाई करणी गरी गर्भ रहेको र लुकाउन लगेको समेत होईन भन्ने प्र. नारायणको इन्कारी देखिन आएकाले नारायण उपरको वादीको आरोप लगत र इवीबाटै अभियोग लगाउन खोजे लगाएको रहेछ कि भन्नेतर्फ सहसा विचार प्रश्न हुन पनि खोज्ने हो तर त्यत्तीकै भरबाट त्यसो भनी ठहराउन मनासिव नपरी अरु प्रमाण परिवन्दतर्फ पनि विचार गर्नुपर्ने भई हेर्दा वादी समेतका सिकावटबाट मात्र नारायणलाई करणीमा पुलिसका सामुन्ने भनेकी हुँ भन्ने मैयाको भनाई नै साँचो भए आफू खुसीले पोइल गएकी भनी देखाएको स्युउडिनी करकरे बस्ने नाउ नजानेको ठूलेकाजी खत्रीका नाउँमा समन जारी भई गएको सो म्यादमा हाजिर भई मैयाको भनाईलाई प्रतित पार्ने बयान दिन सक्नु पर्नेमा सो कुरा परे जावस् स्युडिनीमा करकरे गाउँ पनि छैन ठूलेकाजी खत्री भन्ने नामको मानिस पनि छैन भनी जारी भएको म्यादको पीठमा लेखी मौजामा टाँसी तामिल भई आएको देखिएबाट निज मैयाको भनाई यथार्थ रहेछ भन्न नहुने दोश्रो स्वयं आफैंलाई पनि बातकसूर लाग्ने जस्तो कुरा सिकावटको भरमा नारायणको करणी भनी पुलिसको सामुन्ने भनेकी हुँ भन्ने कुरा मैयाले मौकामा र बयानमा समेत लेखी दिएको र निजले देखाएको स्युउडिनीको ठूलेकाजी खत्री समेत नभएका गाउँ र मनिस देखाएकी आफुले गरेको अपराध छिपाउने प्रयत्न गरेको रहेछ भन्ने देखिन आउने कतिले भने प्रथम निजले देखाएको ठूले काजी खत्रीको नाम वतन अजमायकी रहीछ भन्ने तामेल भई आएको समनले नै बताएको दोश्रो पुलिसका चलानीसाथ मार्ग १ गते दाखिल भएकी निज मैयाको सोही दिन कागज नभई भोली पल्ट २ गते मात्र मौका कागज भएकोबाट पनि अघिल्लो दिनको विचारधारामा परिवर्तन भएर नै त्यसो भनी भनेकी रहीछ भन्ने शंका गुज्रन आएको र वादी समेतले इवीकै भरले नारायणलाई मैयासँगको करणीको आरोप लगाएको हो कित भन्नालाई बुझिएका उक्त नैकाप टुपागाउँ का हर्षबहादुर समेतका सरजमिनका मानिसले १२ साल जेष्ठ महिनासम्म मैयालाई गाउँघरमै देखेको हो । त्यसपछि काहाँ गई अरु कुरा थाहा छैन भन्ने मुचुल्का गरी दिएको करणी बिषयमा केही खुलाई नदिएको सफाईको सबुद प्र. नारायणले केही पेश गरेको समेत नदेखिएको मैयाले नारायणसँग करणीमा बिग्रेको भनी मौकामा भताहाहरूको सामुन्ने गरी दिएको कागज भन वादीले पेश गरेको मिसिल सामेल रहेको नक्कलमा ११।१०।९ देखि नारायणसँग करणीमा बिग्रेको गर्भ प्रचार भएपछि जेष्ठमा काली समेत भई प. १ नं. धरनी गाउँमा लगी सेते खत्रीका घरमा लुकाउन लगेकोमा आश्विन महिनासम्म सामल पुर्‍याउन काली आउँथी भन्ने समेत लेखिएका र काली भन्नेका नाउँमा म्याद जारी भई गएकोमा तामिल भएको म्यादमा काली हाजिरै नभई गुजारी बसेको सरजमिन बुझ्न पठाउँदा भई आएको मुचुल्कामा ठूले काजी खत्री क्षेत्री मेरो जेठो छोरो हो । निजले मैयालाई स्वास्नी तुल्याई ल्याय राखेको होइन १२ साल जेष्ठमा काली भन्नेले मैयालाई साथमा लिई आई केही दिन तपाँईको घरमा बस्न दिनोस भनेकीले बस्न दिएको हुँ । बीचमा २।३ पटक सामल लिई निज काली पुर्‍याउन आएकी हो मेरो छोरो ३।४ बर्ष जति भयो देशतर्फ गएको भन्ने समेत सेते खत्री र निजको स्वास्नी ठुली मैया र १२ सालमा मैयालाई सेतेको घरमा भित्र बाहिर गरेको देखेको हुँ भन्ने तिर्थबहादुर समेतका सरजमिनले लेखी दिएको खोर अफिस बुझेमा १२ साल पौष १९ गते देखि सुत्केरी सिधा खाएको भनी खोर अफिसबाट लेखी आएको त्यस हिसाबबाट ६ महिना मात्र गर्भ भएको देखिएको ६ महिनाको जातक पैदा हुन असम्भवको कुरा हुँदा बुझिए सम्मका मिसिल कागज प्रमाण परिवन्दबाट वादीकै दावीबमोजिम प्र. नारायण कार्कीले नै ५।६ पुस्ताको कार्की नाता पर्ने मैया क्षेत्रीनीलाई विवाहिता लोग्नेको सत्य डगाई दोश्रो पारी करणी गरी गर्भ रहेको समेत ठहर्छ भन्ने समेत विशेष अदालतको फैसला ।

      ६.    विशेष अदालतको फैसलामा चित्त बुझेन भन्ने समेत ल.पु.ई.टुपा घर हाल सदर जेलमा थुनिएको नारायण कार्की क्षेत्रीको अपील ।

      ७.    सौपुवालामा देवीबहादुर र बुझिएका दिलबहादुर नरबहादुरहरू प्र. नारायणका इवीवाला भन्ने देखिएका वापती मैया पक्राउ भएको ठूले खत्रीको घरमा प्र. नारायण आउने जाने गथ्र्यो भन्ने निज ठूले खत्रीकै बाबु आमा र बुझिएका सरजमिनले भन्न नसकेका प्र. मैया कर्कीनीले पुलिसमा र फौज्दारीमा समेत देवीबहादुर समेतको सिकाई गाउँघरमा नारायणको करणी गर्भ हो भनी भन्न लगाए भनी कागज बयान गरेकी ठूले खत्री अघिदेखि घरमा छैन भनी ठूले खत्रीका बाबु आमाले भने पनि १४।११।१५ मा सरजमिन हुँदा ५।६ महिना देखि मात्र निज ठूले खत्री गाउँघरमा छैन भनेका अर्काको गर्भिणी स्त्री आफ्ना घरमा राखेमा ठूले खत्रीका बाबुआमा लगायत र निजकै घरबाट ल्याएकोमा सौपुवावाला देवीबहादुर लगायत सवैको एक मुख भएको देवीबहादुरका सम्पुवा बयान समेतबाट दिलबहादुर नरबहादुरले सुराक लिई निज मैयालाईपक्रेको भन्ने र दिलबहादुर नरबहादुरका बयानबाट देवीबहादुर पक्री खबर गरेकाले हामी गएका भन्नेबयान गरेका समेतबाट कुरा नमिली फरक परेकाले समेत विशेष अदालतको रायसँग सहमत नहुँदा छलफल निमित्त सम्पुवावाला देवीबहादुरलाई १५ दिने म्याद पठाई आए पछि नियमबमोजिम पेश गर्नु भन्ने डिभिजन बेञ्चको आदेश ।

      ८.    यसमा डिभिजन बेञ्चका आदेशबमोजिम झिकाएको देबीबहादुरले ०१५।७।८।६ मा तामिलभएको म्यादै गुजारी बसेको भनी थुनामा रहेको प्र. नारायण कार्कीलाई झिकाई रोहवरमा राखी निजतर्फको बहस गर्न खटिनु भएका बैतनिक विद्वान वकिल मायानाथले बहसमा भन्नु भएको व्यहोरा बुझ्दा सम्पुवावाला देवीबहादुर दिलबहादुर नरबहादुरहरू प्र. नारायणका खावाला भन्ने देखिएका वापती मैया पक्राउ भएको ठूले खत्रीको घरमा प्र. नारायण आउने जाने गथ्र्यो भन्न निज ठूले खत्रीकै आमा बाबु र बुझिएका सरजमिनले भन्न नसकेका प्र. मैया कर्कीनीले पुलिसमा र फौजदारीमा समेत देबीबहादुर समेतले सिकाई गाउँ घरमा नारायणको करणी गर्भ हो भनी भन्न लगाएका हुन । करणी गर्भ ठूले खत्रीकै हो भनी कागज बयान गरेको ठूले खत्री अघि देखि घरमा छैन भनी ठूले खत्रीका बाबु आमाले भने पनि ०१४।११।१५ मा सरजमिन हुँदा ५।६ महिना देखि मात्र निज ठूले खत्री गाउँघरमा छैन भनेका गर्भिणी स्त्री आफ्ना घरमा राखेमा ठूले खत्रीका बाबु आमा लगायत र निजकै घरबाट ल्याएकोमा सम्पुवावाला देवीबहादुर लगायत सवैको एक मुख भएको देबीबहादुर सम्पुवा बयान समेतबाट दिलबाहादुर नरबहादुर सुराक लिई निज पक्रेको भन्ने र दिलबहादुर नरबहादुरका बयानबाट देवीबहादुरले पनि खबर गरेकाले हामी गएका भन्ने बयान गरेको समेतबाट कुरा नमिली फरक पारेकाले करणीमा बिग्रे भनेको मितिबाट गर्भ पैदा भएको मिति ७ महिना लागि सकेकोले असम्भव भन्न नमिल्ने हुनाले समेत विशेष अदालतले नारायण कार्कीको करणी गर्भ ठहरायको गल्ती देखिई मैयाका बयानबमोजिम करणी गर्भ ठूले खत्रीको ठहर्छ ।

      ९.    करणी गर्ने ठूले खत्रीले टाँसिएको म्यादै गुजारी बसेको र मैयाको विवाहिता लोग्ने हरि कार्कीले जारीमा दावी लिई चलेको यो मुद्दा नहुँदा करणी गरेतर्फ हाल ठूले खत्रीलाई देवीबहादुरले सिकायबाट गाउँघरमा नारायण कार्कीलाई पोलेकी भनी मैयाले पुलिसमा र फौजदारीमा बयान गरेको सो बमोजिम सिकाएको भन्ने सबूद केही दिन नसकेकीले सबूद बेगर देवीबहादुरले सिकाएको भन्न नभई नारायण उपर गाउँ घरमा झुट्टा पोलेमा मैयालाई पोलाहाका ५ नं. ले लाग्ने कैद महिना ।११ भन्दा करणी दिएतर्फ दण्डसजायको ७९ नं. ले कैद बर्ष २ दुई बढी हुने भई ठुली खतको सजाय भुक्तान गरी छुटी सकेकीले दण्डसजायको २३ नं. ले खत नखापिने भई लिन नपर्ने र मुद्दा उल्टि भएमा विशेष अदालतलाई जरिवाना गर्नु पर्दैन उल्टिएको व्यहोरा पटके किताबमा जनाइ राख्नु तपसीलबमोजिमको लगत दिई मिसिल नियमबमोजिम बुझाई दिनु।

 

तपसील

प्रतिवादी ल.पु.ई.नैकाप टुपा बस्ने नारायण कार्की क्षेत्रीके विशेष अदालतका ०१४।११।१९ का फैसला ०१४।११।३० का लगतले ५६ पुस्ताकी काकी नाताकी मैयालाई करणी गरे वापत हाडनाता करणीको २ नं. ले मुडि धपाई दिने ज्यान लिंदा मुड्दा दामल गर्दाको ३ नं. बमोजिम तागा धार जात हुँदा ४० रुपैयाँसम्म विवाह खर्च पाउने मतवालि जातमा मिलाई मुडी धपाई दिने सोही ज्यान लिंदा मुड्दा दामल गर्दाको १ नं. बमोजिम लालमोहर बक्साउन अ.बं.२६९।२७०।२७१ नं. बमोजिम रा.का. फौ.अ.बाट लिन आएमा बुझाई दिनु भनी जमानी तारिखमा छुटेका निजलाई आजैका मितिदेखि अ.बं.२५४ नं. बमोजिम थुनिएकाले दं.स.का ८४ नं. बमोजिम कायलनामा नगरेसम्म कैदमा राख्नुपर्ने हुँदा लगत साथ अ.त.फौ.फाँटमा बुझाई दिने गरेकोमा विशेष अदालतको इन्साफ उल्टि भई उक्त सजाय नलाग्ने हुँदा लगत काटी दिनु भनी अ.त.फौ.फाँटमा लगत दिनु ..................१

हाडनातामा पोलाई मागी जितेमा पोलाहाका ९ नं. ले प्र. नारायण कार्कीलाई मोरु ५। जिताउरी लाग्नेमा ०१४।११।२९ का फैसला ०१४।११।३० गतेका लगतले थुनामा परी रहेकोबाट अ.बं.१६२ नं. ले छुटी मिन्हा हुने हुँदा लिनु पर्दैन थुनाबाट आजै छाडि दिनु ................ २

माथि इन्साफ खण्डमा लेखिएबमोजिम मुद्दा उल्टिमा विशेष अदालतलाई जरिवाना गर्नु नपर्ने भई मुद्दा उल्टि भएको व्यहोरा पटके किताबमा जनाई राख्नु ..................३

 

इति सम्वत् २०१५ साल माघ १३ गते रोज २ शुभम् ।