निर्णय नं. २९९४ - उत्प्रेषण
निर्णय नं. २९९४ ने.का.प. २०४४ अङ्क २
पूर्ण इजलास
माननीय न्यायाधीश श्री बब्बरप्रसाद सिंह
माननीय न्यायाधीश श्री गजेन्द्रकेशरी बास्तोला
माननीय न्यायाधीश श्री महेशरामभक्त माथेमा
सम्वत् २०४१ सालको रि.फु.नं. ४४
विषय : उत्प्रेषण
निवेदक/विपक्षी : शाही नेपाल वायु सेवा निगम प्रधान कार्यालय, काठमाडौ ।
संचालक समिति,शाही नेपाल वायुसेवा निगम,काठमाडौं।
डे.डाइरेक्टर,पर्शनल शाही नेपाल वायुसेवा निगम।
विरुद्ध
विपक्षी/रिट निवेदक: काठमाडौं नगरपञ्चायत वडा नं. ३२ डिल्लीबजार बस्ने रमेशचन्द्र उपाध्याय
आदेश भएको मिति: २०४४।१।२२।३ मा
निगमको नियमावलीले खराब आचरण भएको कर्मचारीलाई सेवाबाट बर्खास्त गर्न सक्ने अधिकार शा.ने.वा.नी. लाई प्रदान गरेकै देखिने ।
(प्रकरण नं. १६)
मिति २०३७।११।५ मा सञ्चालक समितिबाट निर्णय भएपछि सोही निर्णय बमोजिम मिति २०३७।११।९ को पत्रद्वारा जानकारी गराइएकोलाई अघिदेखि हटाएको भन्न नमिल्ने ।
(प्रकरण नं. १७)
निवेदकतर्फबाट : विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ता श्री कृष्णप्रसाद पन्त
विपक्षीतर्फबाट: विद्वान अधिवक्ता श्री दमन ढुंगाना
उल्लेखित मुद्दाःX
आदेश
न्या.गजेन्द्रकेशरी बास्तोलाः सर्वोच्च अदालत डिभिजन बेञ्चको मिति २०३९।५।२५।६ को निर्णय दोहर्याई पाउँ भनी निवेदकहरूले न्यायिक समिति मार्फत श्री ५ महाराजाधिराज सरकारका जुनाफमा चढाउनु भएको विन्तिपत्रमा नेपालको संविधानको धारा ७२(ख) बमोजिम उक्त निर्णय दोहर्याई दिनु भन्ने हुकुम बक्स भई आए बमोजिम यस अदालत फुल बेञ्चको लगतमा दर्ता भई निर्णयार्थ पेश हुन आएको प्रस्तुत मुद्दाको संक्षिप्त व्यहोरा यस प्रकार छ ।
२. म निवेदक शाही नेपाल वायु सेवा निगमको पाइलेटको सेवामा रही सिनियर क्याप्टेनमा रही देश र निगमको हवाई विकासमा योगदान गर्दै आइरहेकोमा विपक्षी नं. २ ले म निदकलाई प.सं.के.डी.एम./पि.डि./सी.एफ. १ आर.डि.क्यू. ५८४५।८१ मिति २०३७।११।१९ को पत्र प्रेषित गरी प्रत्यर्थी निगमद्वारा खराब आचरणको अभियोगमा मिति २०३७।११।५ देखि सेवाबाट हटाउने निर्णयको जानकारी दिनु भएको छ । उक्त पत्रमा त्रिभुवन विमान स्थल भन्सार कार्यालयबाट मुभमेन्ट सहित ३५९ घडी समेत अवैध पैठारी गरेको दोषी ठहर्याई रु. ४०,०१२।– जरिवाना गर्ने गरी निर्णय भएको उल्लेख गरिएको छ ।
३. निगमका कर्मचारीको सेवा शर्त सम्बन्धमा शाही नेपाल वायु सेवा निगम ऐन, २०१९ को दफा २७ अन्तर्र्गत शाही नेपाल वायु सेवा निगमको कर्मचारीहरूको सेवा नियमावली, २०३१ (यसमा यसपछि नियमावली भनिएको) निर्माण गरिएको छ । विपक्षीको पत्रमा म निवेदकलार्ई यो यस कानून अन्तर्गत हटाइएको भनी उल्लेख गर्न नसकेको निर्णय पूर्णतया अवैध छ । आरोपित खराब आचरणको कुन कारण र आधारमा आश्रित छ उल्लेख नभएको त्रिभुवन विमानस्थल भन्सार कार्यालयको निर्णय अदालतबाट भएको निर्णय होइन । सो निर्णय उपर मेरो पुनरावेदन परी विचाराधीन छ । विवादास्पद निर्णयको असरदायी तुल्याउन सकिन्न । निर्णय हुने बितिक्कै स्वतः सेवाबाट हटिने कानूनी प्रावधानको अभावमा भन्सार कार्यालयको निर्णयको आधारमा सेवाबाट हटाइएको अनाधिकार छ । सुनुवाइको मौका नदिई प्राकृतिक न्याय सिद्धान्त प्रतिकूलको निर्णय बदरभागी छ । सजायँ सम्बन्धमा नियमावलीमा गरिएको बाध्यात्मक कार्यविधिहरूको उपेक्षा गरी अझ प्रतिकूलमा निर्णय गरिएको छ । उचित छानबीन जाँचबुझ गरिएको छैन । नियमावलीको ११.२.१ को प्रकरणमा उल्लिखित खराब आचरणको आधारबाट बर्खास्त गर्न सक्ने प्रावधान नगरिएकोले सेवाबाट हटाइएको स्वतः अमान्य छ । नेपालको संविधानको धारा ७८(३.क) को प्रतिकूल छ । उत्प्रेषण युक्त परमादेश वा उपयुक्त आज्ञा, आदेश वा पुर्जी जारी गरी विपक्षीको उल्लिखित निर्णय र कारवाही बदर गरी पूर्ववत् सेवा कायम गरिपाउँ भन्ने समेत रिटनिवेदन जिकिर ।
४. विपक्षीसँग लिखितजवाफ लिई पेश गर्नु भन्ने समेत सर्वोच्च अदालत सिंगलबेञ्चको मिति २०३८।१।२४ को आदेश ।
५. निवेदक रमेशचन्द्र उपाध्याय सिनियर पाइलटको सेवामा रहेको बखत हङकङ, काठमाडौं चार्टर फ्लाइटमा केही घडीहरू र घडीका पार्ट पूर्जाहरू अवैध रुपमा ल्याएकोमा पक्राउ गरी जमानतमा छोडेको कुरा गो.प. मा समेत प्रकाशित भयो उक्त कुराको सूचना भन्सार कार्यालयबाट पाएपछि निगमको कर्मचारी सेवा नियमावलीको दफा ११.२(२६) अनुसार श्री उपाध्यायलाई निलम्बन गरियो । श्री उपाध्यायको मुद्दा भन्सार ऐन अनुसार चल्दै जाँदा निजलाई भन्सार विभाग त्रिभुवन विमान स्थल भन्सार कार्यालय, काठमाडौंले दोषी ठहर्याई मिति २०३७।८।२९ मा फैसला गर्यो सो फैसला निगमको सञ्चालक समितिमा प्रस्तुत भई सञ्चालक समितिबाट यस किसिमको सेवाबाट मुक्त गर्ने परम्परा अनुसार श्री उपाध्यायलाई निगमको नियम ११.२.० को निर्देश अनुसार भए गरेको हो रिटनिवेदन खारेज हुन अनुरोध गरिन्छ भन्ने समेत शाही नेपाल वायुसेवा निगम प्रधान कार्यालय, सञ्चालक समिति शाही नेपाल वायुसेवा निगम, र जे.डाइरेक्टर पर्सनल ऐ.ऐ. समेतको संयुक्त लिखितजवाफ ।
६. शाही नेपाल वायुसेवा निगमका कर्मचारीहरूको सेवा नियमावली, २०३१ को नियम ११.३.३ मा लिखितजवाफ सहित दिएकोमा बाहेक अरु कुनै सजायँ दिनु भन्दा अगावै कर्मचारीलाई आफ्नो सफाई पेश गर्न र प्रतिरक्षा गर्ने कसूरको मात्रा हेरेर कर्मचारीलाई २४ घण्टादेखि ७ दिनसम्मको मौका दिइने छ भन्ने व्यवस्था भएको पाइन्छ । रिट निवेदक रमेशचन्द्र उपाध्यायलाई सेवाबाट हटाउने निर्णय गर्दा उक्त नियमावलीले गरेको कानूनी विधान अनुसार आफ्नो सफाई पेश गर्ने प्रतिरक्षा गर्ने मौका प्रदान गरेको देखिँदैन । खराब आचरणको अभियोगमा रिट निवेदक रमेशचन्द्र उपाध्यायलाई सेवाबाट हटाइएको छ । खराब आचरण भन्ने कुरा शाही नेपाल वायुसेवा निगमका कर्मचारीहरुको सेवा नियमावली, २०३१ को नियम ११.२.१ मा उल्लेख गरी सो नियम ११.२.१ को देहाय (२२) मा “कुनै फौज्दारी अपराधमा अदालतबाट दोषी ठहरिएको” भन्ने उल्लेख छ । त्रिभुवन विमानस्थल भन्सार कार्यालयको निर्णयको आधारमा रिट निवेदकलाई सेवाबाट हटाइएकोले सफाईको पेश गर्ने र प्रतिरक्षा गर्ने मौका दिन नपर्ने भन्ने विपक्षीतर्फका लिखितजवाफ र विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ताको बहस भएकोमा उक्त नियमावलीमा यस प्रकार कुनै फौज्दारी अपराधमा अदालतबाट दोषी ठहर्याएको आधारमा विभागीय कारवाही गरी सजायँ गर्दा उक्त नियमावलीको नियम ११.३.३ अनुसार सफाई पेश गर्ने मौका दिई रहनु पर्दैन भन्ने कुनै प्रतिबन्धात्मक व्यवस्था गरेको पाइन्न । खराब आचरणको अभियोगमा निवेदकलाई सेवाबाट हटाइएकोमा विषय विभागीय सजायँ होइन भन्ने विपक्षीतर्फका विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ताको भनाई पनि छैन । त्यसरी सेवाबाट निवेदकलाई हटाउने सजायँ दिनु भन्दा अगावै उक्त नियम ११.३.३ मा भएको व्यवस्थाको परिपालना विपक्षीतर्फबाट हुनुपर्छ । सो नियमावलीमा गरिएको व्यवस्थाको परिपालना नगरी उक्त नियमावलीको ठाडै उल्लंघन गरी निवेदकलाई नियमले प्रदान गरेको हक सुविधाबाट बन्चित गरी विपक्षी सञ्चालक समिति, शाही नेपाल वायुसेवा निगम, काठमाडौंले रिट निवेदक रमेशचन्द्र उपाध्यायलाई सेवाबाट हटाउने गरेको मिति २०३७।११।५ को निर्णय त्रुटिपूर्ण देखिन आयो । अतः उपरोक्त उल्लेख भए अनुसार विपक्षी सञ्चालक समिति, शाही नेपाल वायुसेवा निगमको मिति २०३७।११।५ को निर्णय र तदनुसारको मिति २०३७।११।९ को पत्र समेत उत्प्रेषणको आदेशद्वारा बदर हुने ठहर्छ भन्ने समेत सर्वोच्च अदालत डिभिजन बेञ्चको मिति २०३९।५।२५ गतेको आदेश ।
७. डिभिजन बेञ्चबाट भएको उक्त आदेश दोहोर्याई पाउँ भनी निवेदकको न्यायिक समिति मार्फत श्री ५ महाराजाधिराज सरकारका जूनाफमा विन्तिपत्र परेको रहेछ ।
८. शाही नेपाल वायुसेवा निगमका कर्मचारीहरूको सेवा नियमावलीको नियम ११.२.१ को खण्ड (२६) मा खराब आचरण भन्नाले भन्सार, प्रहरी, सुरक्षा, अन्तःशुल्क तथा श्री ५ को सरकारको विदेशी विनिमय सम्बन्धी नियमहरू अन्तर्गतको कसूर पनि समावेश गरिएकोले यस केशमा विपक्षीले घडीहरू ल्याएको कार्य भन्सार कार्यालयले हेर्ने विषयको हुँदा भन्सार सम्बन्धी हुन गई निजको कार्यलाई नियमावलीले खराब आचरण अन्तर्गत राखेकोमा कुनै विवाद छैन । यस नियम ११.२.१ मा उल्लेख भएका विषयहरूमा निगमबाटै कारवाही उठाई विभागीय कारवाही गरी सजायँ दिंदा नियम ११.३.३ अन्तर्गत सफाई पेश गर्न र प्रतिरक्षा गर्ने मौका दिनु पर्ने कुरामा कुनै शंका देखिंदैन । यस केशमा विपक्षी उपर भन्सार कार्यालयबाट हेरिन कानूनको कसूर गरेकोमा निवेदक निगमले कारवाही नउठाई कानूनद्वारा अधिकार प्राप्त भन्सार कार्यालयबाट विपक्षी उपर कारवाही चलेको र विपक्षीले आफूलाई लागेको कसूरमा आफ्नो बयान दिएकोले लगाइएको अभियोगमा विपक्षीलाई आफ्नो सफाई पेश गर्न र प्रतिरक्षा गर्ने मौका दिइएको देखिन्छ । सम्बन्धित अधिकार प्राप्त भन्सार कार्यालयबाट नै विपक्षी उपर कारवाही चलेको र भन्सार कार्यालयले विपक्षीलाई सजायँ गरेको निर्णयको सूचना निवेदक निगमले प्राप्त गरेपछि निगमले विपक्षीलाई सेवाबाट हटाउने निर्णय गर्दा पुनः उही विषयमा विपक्षीलाई सफाई पेश गर्न र प्रतिरक्षा गर्ने मौका दिइरहनु पर्ने देखिँदैन । भन्सार कार्यालयको निर्णयलाई प्रतिकूल प्रभाव पर्ने गरी अर्को निर्णय निवेदक निगमले गर्न नसक्ने हुँदा विपक्षीलाई उही विषयमा निगमको कार्यालयबाट पनि सफाई पेश गर्न र प्रतिरक्षा गर्ने मौका दिनु पर्ने कुरा विलकूलै प्रयोजनहिन देखिन आउँछ । भन्सार कार्यालयलाई नै कानूनले कारवाही र सजायँ गर्ने अधिकार दिएकोमा निवेदक निगमबाट कारवाही हुँदा अधिकार क्षेत्रात्मक त्रुटि हुन जाने हुन्छ । भन्सार कार्यालयले विपक्षीलाई सजायँ गरेको कसूरमा निवेदक निगम सफाई दिन सक्ने स्थितिमा नहुँदा नहुँदै पनि सफाई पेश गर्ने मौका नदिएकोले नियमको ११.३.३ को प्रतिकूल भनी विपक्षीलाई निगमको सेवाबाट हटाउने निर्णय र सो अनुसारको पत्रलाई उत्प्रेषणको आदेशद्वारा बदर गरिएको सर्वोच्च अदालत डिभिजन बेञ्चबाट भएको आदेशमा नियमावलीको उक्त नियम ११.३.३ को व्याख्या कानूनको मूलभूत मनसाय विपरीत गरिएकोले प्रस्तुत केशको स्थितिमा मिलेको देखिन आउँदैन भन्ने समेत न्यायिक समितिको मिति २०४१।६।१९।३ को पर्चा ।
९. श्री ५ महाराजाधिराज सरकारबाट सर्वोच्च अदालत डिभिजन बेञ्चको मिति २०३९।५।२५।६ को निर्णय दोहोर्याई दिनु भन्ने हुकुम बक्स भई आएको ।
१०. श्री ५ महाराजाधिराज सरकारबाट बक्स भई आएको हुकुम प्रमांगी बमोजिम फुल बेञ्चको लगतमा दर्ता भई निर्णयको लागि पेश हुन आएको प्रस्तुत मुद्दामा निवेदकतर्फबाट बहस गर्न उपस्थित विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ता श्री कृष्णप्रसाद पन्तले त्रिभुवन विमानस्थल भन्सार कार्यालयको निर्णय उपर पर्यटन मन्त्रालयको सचिव समक्ष पुनरावेदन गर्न पाउने वैकल्पिक उपचारको व्यवस्था हुँदाहुँदै रिट निवेदक यस सम्मानीत अदालतको असाधारण अधिकार क्षेत्रभित्र प्रवेश गरेको छ । विपक्षी रिट निवेदकबाट भएको कसूरमा अधिकार प्राप्त भन्सार कार्यालयबाट कारवाही चलाई निजको बयान समेत गराई सफाईको मौका दिई निजलाई सजायँ दिने निर्णय गरेको र सोही निर्णयको सूचना प्राप्त भएपछि निगमले विपक्षी रिट निवेदकलाई सेवाबाट हटाउने निर्णय गरेको हुँदा पुनः उहि विषयमा विपक्षी रिट निवेदकलाई निगमले सफाई पेश गर्ने मौका दिई राख्नु पर्दैन । अतः रिट जारी गर्ने गरेको यस अदालत डिभिजन बेञ्चको निर्णय त्रुटिपूर्ण छ । प्रस्तुत रिटनिवेदन खारेज गरिपाउँ भन्ने समेत बहस गर्नु भयो । विपक्षी रिट निवेदक रमेशचन्द्र उपाध्यायका तर्फबाट उपस्थित विद्वान अधिवक्ता श्री दमन ढुंगानाले मेरो पक्षलाई सफाईको मौका बिना नै सेवाबाट बर्खास्त गरिएको शाही नेपाल वायुसेवा निगमको निर्णय त्रुटिपूर्ण छ । अतः उत्प्रेषणको आदेशद्वारा विपक्षी निगमको उक्त निर्णय बदर गर्ने गरेको यस अदालत डिभिजन बेञ्चको निर्णय नै कायम हुनु पर्दछ भन्ने समेत बहस गर्नु भयो ।
११. आज निर्णय सुनाउन तोकिएको रिटमा यस अदालतको डिभिजन बेञ्चबाट भएको मिति २०३९।५।२५।६ को निर्णय मिलेको छ, छैन सो कुराको निर्णय दिनु परेको छ ।
१२. यसमा सुनुवाईको मौका नदिई प्राकृतिक न्याय सिद्धान्त प्रतिकूल खराब आचरणको अभियोगमा मिति २०३७।११।५ देखि सेवाबाट हटाउने गरेको शाही नेपाल वायुसेवा निगमको त्रुटिपूर्ण निर्णय उत्प्रेषणको आदेशद्वारा बदर गरिपाउँ भन्ने मुख्य जिकिर रिट निवेदकले लिएको पाइन्छ । अतः रिट निवेदक रमेशचन्द्र उपाध्यायलाई सेवाबाट बर्खास्त गर्ने निर्णय गर्नु अघि शाही नेपाल वायुसेवा निगमका कर्मचारीहरूको सेवा नियमावली, २०३१ बमोजिम निवेदक प्रत्यर्थी शाही नेपाल वायुसेवा निगमले निजलाई सफाई पेश गर्न मौका दिनु पर्ने हो होइन सो कुरा हेर्नु पर्ने हुन आएको छ ।
१३. मिसिल संलग्न रहेको शाही नेपाल वायुसेवा निगमको फाइलमा रहेको यस निगमको मिति २०३७।११।९ को पत्र हेर्दा निगमका वरिष्ठ क्याप्टेन तपाई श्री रमेशचन्द्र उपाध्यायले सेप्टेम्बर १८,१९८० को हङकङ काठमाडौंको चार्टर Çलाइटमा ३५९ थान घडीहरू र घडीका पार्ट पूर्जाहरू अवैध रुपमा ल्याएकोमा दोषी ठहर्याई त्रिभुवन विमानस्थल भन्सार कार्यालयले तपाईलाई रु. ४०,०९२।– जरिवाना गरी सकेको छ । तपाईको उक्त कार्य निगमको नियमावलीको विपरीत छ । अतः निगमको निर्णय अनुसार खराब आचरणको अभियोगमा मिति २०३७।११।५ देखि लागु हुने गरी तपाईलाई यस निगमको सेवाबाट बर्खास्त गरिएको छ भन्ने उल्लेख गरेको पाइन्छ ।
१४. यसरी रिट निवेदक रमेशचन्द्र उपाध्यायलाई अदालती कारवाहीबाट कसूर प्रमाणित भई सजायँ पाएकोले खराब आचरणको अभियोगमा सेवाबाट बर्खास्त गरेको देखियो । शाही नेपाल वायुसेवा निगमका कर्मचारीहरूको सेवा नियमावली, २०३१ को नियम, ११.२.१ मा विभिन्न किसिमका खराब आचरणहरूको वर्णन गरिएको पाइन्छ । यस नियमको ११.२.१(२६) मा “भन्सार, प्रहरी, सुरक्षा, अन्तःशुल्क तथा श्री ५ को सरकारको विनिमय सम्बन्धी नियमहरू अन्तर्गत कसूर गर्ने” लाई पनि खराब आचरण अन्तर्गत राखेको छ । यहि नियम ११.२.१(२६) अनुसारको अभियोगमा रिट निवेदक रमेशचन्द्र उपाध्यायलाई निलम्बन गरिएकोमा सोही कसूरमा निजलाई त्रिभुवन विमानस्थल भन्सार कार्यालयले दोषी ठहर्याई फैसला गरेको र यस किसिमको केशमा निगमको कर्मचारी सेवा नियमावलीमा व्यवस्था भए अनुसार त्यस्तो दोषी सबै कर्मचारीलाई सेवाबाट हटाइने प्रचलन अनुसार निज रमेशचन्द्र उपाध्यायलाई सेवाबाट बर्खास्त गरिएको भन्ने कुरा मिसिलसाथ रहेको शाही नेपाल वायुसेवा निगमको फाइलसाथ रहेको सञ्चालक समितिको मिति २०३७।११।५ को निर्णयबाट देखिन्छ । यसबाट प्रत्यर्थी निगमले रिट निवेदकलाई आफैंले अन्य कसूरमा विभागीय कारवाही चलाई सजायँ गरेको नभई त्रिभुवन विमानस्थल भन्सार कार्यालयले दोषी ठहर्याएको आधारमा निज उपाध्यायलाई सेवाबाट बर्खास्त गरेको देखियो । यसरी त्रिभुवन विमानस्थल भन्सार कार्यालयले दोषी ठहर्याई सकेको कर्मचारीलाई सेवाबाट बर्खास्त गर्दा निजलाई पुनः सफाईको मौका दिनु पर्दछ भन्ने व्यवस्था यस निगमको कर्मचारी सेवा सम्बन्धी नियमावलीमा कतै पनि गरेको पाइँदैन । निगमले आफैंले विभागीय कारवाही चलाई सजायँ दिंदा के कस्तो कार्यविधि अपनाउनु पर्दछ भन्ने सम्बन्धमा मात्र निगमको नियमावलीको नियम ११.३.३ मा व्यवस्था भएको पाइन्छ । अर्थात् यस नियम ११.३.३ मा सफाईको मौका दिने सम्बन्धी सामान्य प्रकृयाको व्यवस्था गरिएको हो । तर प्रस्तुत केशमा त्यस अनुरुपको नभई नियम ११.२.१(२६) अन्तर्गतको हो । त्यस्तै गरी नियम ११.२.१(२२) मा कुनै फौज्दारी अपराधमा अदालतबाट दोषी ठहरिएकोलाई पनि खराब आचरण अन्तर्गत राखिएको छ । त्रिभुवन विमानस्थल भन्सार कार्यालयले विपक्षी रिट निवेदकलाई अवैध घडीहरू तथा घडीका पार्ट पूर्जाहरू अवैध पैठारी गरेको ठहरी निजलाई उक्त बिगो बमोजिमको रु ४०,०९२।– जरिवाना गर्ने गरी मिति २०३७।८।२९।१ मा फैसला गरेको देखिन्छ ।
१५. निकासी पैठारी नियन्त्रण ऐन, २०१३ को दफा ६ ले अवैध निकासी पैठारी सम्बन्धी मुद्दाको शुरु कारवाही र किनारा गर्ने अधिकार सम्बन्धित इलाकाको भन्सारको हाकिमलाई प्रदान गरेको र निजले गरेको निर्णय उपर पैंतीस दिनभित्र अञ्चलाधीश समक्ष पुनरावेदन लाग्न सक्ने व्यवस्था गरेको छ । यस ऐनले प्रदान गरेको अधिकार क्षेत्र अन्तर्गत रही त्रिभुवन विमानस्थल भन्सार कार्यालयले वादी श्री ५ को सरकार प्रतिवादी विपक्षी रिट निवेदक रमेशचन्द्र उपाध्याय भएको उपरोक्त अवैध घडी पैठारी सम्बन्धी मुद्दामा शुरु कारवाही चलाई निजको बयान समेत गराई निजलाई सजायँ गर्ने फैसला गरेको पाइन्छ । यसरी ऐनले दिएको अधिकार अन्तर्गत रही त्रिभुवन विमानस्थल भन्सार कार्यालयले गरेको फैसलालाई न्यायिक निर्णय मान्नु पर्ने हुन्छ । यसरी रिट निवेदक रमेशचन्द्र उपाध्यायबाट भएको कसूरमा अधिकार प्राप्त भन्सार कार्यालयले नै कारवाही उठाई न्यायिक निर्णय गरी सकेकोमा पुनः निगमले पनि विपक्षी रिट निवेदकले सो कसूर गरेको हो वा होइन भनी स्पष्टीकरण माग गरी कारवाही गर्दा अभियोग र सजायँ दिने कार्य दुवैको पुनरावृति मात्र हुन जाने देखिन्छ । यस्तोमा अन्य विभागीय कारवाहीमा जस्तो सफाईको मौका दिने भन्ने कुरा कानूनी र व्यवहारीक पनि हुँदैन ।
१६. कर्मचारीलाई सेवाबाट बर्खास्त गर्न पाउने अधिकार शाही नेपाल वायुसेवा निगमलाई छैन । भनी विपक्षी रिट निवेदकतर्फका विद्वान कानून व्यवसायीले लिनु भएको जिकिरतर्फ हेर्दा शाही नेपाल वायुसेवा निगमका कर्मचारीहरूको सेवा नियमावली, ०३१ परिच्छेद ११ मा अनुशासन, सजायँ र पुनरावेदन सम्बन्धी व्यवस्था भएको र यहि परिच्छेद अन्तर्गतकै नियम ११.३.५ मा निलम्बन गर्ने, तल्लो पदमा ओराल्ने, अवकाश दिने तथा बर्खास्त गर्ने आदेशहरू सम्बन्धित विभागको सिफारिशमा वा व्यवस्थापक (जनरल मैनेजर) को निर्देशनमा कर्मचारी व्यवस्था विभागले जारी गर्नेछ भन्ने व्यवस्था भएको पाइन्छ । यसरी निगमको नियमावलीले खराब आचरण भएको कर्मचारीलाई सेवाबाट बर्खास्त गर्न सक्ने अधिकार शा.ने.वा.नि. लाई प्रदान गरेकै देखिएकोले विपक्षीतर्फका कानून व्यवसायीले दिनु भएको उपरोक्त जिकिर मनासिब देखिन आएन ।
१७. अघिको मितिदेखि लागु हुने गरी सेवाबाट बर्खास्त गर्ने गरेको निर्णय त्रुटिपुर्ण छ भन्ने विपक्षी रिट निवेदकतर्फका विद्वान कानून व्यवसायीले इजलासमा लिनु भएको जिकिरको सम्बन्धमा हेर्दा निज विपक्षी रमेशचन्द्र उपाध्यायलाई मिति २०३७।११।५ देखि सेवाबाट हटाउने निर्णय सञ्चालक समितिले गरेको र सो कुराको जानकारी निज रमेशचन्द्र उपाध्यायलाई मिति २०३७।११।९ को पत्रबाट गराएको कुरा निवेदक शाही नेपाल वायुसेवा निगमको फाइलबाट देखिन्छ। अतः मिति २०३७।११।५ मा सञ्चालक समितिबाट निर्णय भएपछि सोही निर्णय बमोजिम मिति २०३७।११।९ को पत्रद्वारा जानकारी गराइएकोलाई अघिदेखि हटाउने भन्न मिल्ने देखिन आएन ।
१८. उपरोक्त उल्लेख भए बमोजिम विपक्षी रिट निवेदक रमेशचन्द्र उपाध्यायलाई त्रिभुवन विमानस्थल भन्सार कार्यालयबाट दोषी ठहर्याई सजायँ गरेको निर्णयको जानकारी प्राप्त गरेपछि सोही निर्णयको आधारमा निज रमेशचन्द्र उपाध्यायलाई निवेदक शा.ने.वा.नि. को सञ्चालक समितिले सेवाबाट हटाउने गरेको मिति २०३७।११।५ को निर्णय र तदनुसारको मिति २०३७।११।९ को पत्र समेत कानून अनुरुपकै देखिन्छ ।
१९. अतः सञ्चालक समिति शाही नेपाल वायुसेवा निगमको मिति २०३७।११।५ को निर्णय र तदनुसारको मिति २०३७।११।९ को पत्र समेत कानून अनुरुपकै देखिँदा उक्त निर्णय र पत्र उत्प्रेषणको आदेशद्वारा बदर गर्ने गरेको यस अदालत डिभिजन बेञ्चको मिति २०३९।५।२५।६ को निर्णय मिलेको देखिएन । प्रस्तुत रिटनिवेदन खारेज हुने ठहर्छ नियम बमोजिम गरी फाइल बुझाई दिनु ।
उक्त रायमा हामी सहमत छौं ।
न्या.बब्बरप्रसाद सिंह
न्या.महेशरामभक्त माथेमा
इतिसम्वत् २०४४ साल बैशाख २२ गते रोज ३ शुभम् ।