निर्णय नं. ३११८ - उत्प्रेषणयुक्त आज्ञा, आदेश वा पुर्जी जारी गरिपाउँ

निर्णय नं. ३११८     ने.का.प. २०४४      अंङ्क ६

 

संयुक्त इजलास

माननीय न्यायाधीश श्री बब्बरप्रसाद सिंह

माननीय न्यायाधीश श्री पृथ्वी बहादुर सिंह

सम्वत् २०४२ सालको रि.नं. २०७०

विषय : उत्प्रेषणयुक्त आज्ञा, आदेश वा पुर्जी जारी गरिपाउँ ।

 

निवेदक      :रोल्पा जिल्ला पाछावाङ गा.पं स्थायी ठेगाना भई का.जि. रामशाहपथ स्थित नेशनल ट्रेडिङ लिमिटेड यन्त्र बिक्री तथा मर्मत केन्द्रमा कार्यरत सि.मे.बहादुर सिंह भट्टराई ।

विरुद्ध

विपक्षी : श्री ५ को सरकार वाणिज्य मन्त्रालयका सचिव बबरमहल,काठमाडौं ।

      श्री पदपूर्ति समिति ने.ट्रे.लि.टेकू,काठमाडौं ।

      श्री नेशनल ट्रेडिङ लिमिटेड केन्द्रिय कार्यालय,काठमाडौं ।

      का.जि.का.न.पं.वार्ड नं. १२ टेकू स्थित नेशनल ट्रेडिङ लिमिटेड प्रधान कार्यालय अन्तर्गत कार्यरत नारायण बहादुर के.सी.।

आदेश भएको मिति: २०४४।४।१८।२ मा

     लो.से.आ. को सामान्य सिद्धान्त २०३५ को दफा १३(१)(ग) हेर्दा सेवाकालिन आन्तरिक वा वैदेशिक तालिम वापत कुनै एउटा तालिमलाई मात्र देहाय अंक दिनु पर्ने छ भनी प्रथम श्रेणी १० द्वितीय श्रेणी ८ तृतीय श्रेणी ६ र प्रमाणपत्रमा श्रेणी नखुलेकोले एकमुष्ट द्वितीय श्रेणी वापतको अंक दिनु पर्नेछ भन्ने व्यवस्था भएको पाइन्छ, निवेदकले तालिम लिएकोमा विवाद छैन र सो वापत अंक पाउने उक्त १३(१)(ग) मा व्यवस्था भइरहेकोले निवेदकले तालिम वापत ८ अंक पाउने ।

(प्रकरण नं. ११)

     निवेदकले प्राप्त गरेको जम्मा अंक २४७.८७९१ र प्रत्यर्थीले पाएको जम्मा अंक २५८.१५८२ पाएकोबाट निवेदकको अंकमा उक्त तालिम वापत अंक ८ जोडेमा पनि २५५.८७९१ पाउने सो अंक प्रत्यर्थीले पाएको अंक भन्दा बढी अंक नपुग्ने हुँदा रिट जारी गर्दा पनि निरर्थक हुने हुँदा निवेदकको निवेदन माग बमोजिमको आदेश जारी गर्न नमिल्ने ।

(प्रकरण नं. ११)

निवेदकतर्फबाट      : विद्वान अधिवक्ता श्री हरिशंकर निरौला

प्रत्यर्थीतर्फबाट : विद्वान सह-न्यायाधिवक्ता श्री प्रेमबहादुर विष्ट र विद्वान अधिवक्ता श्री पुष्करनाथ उपाध्याय

उल्लेखित मुद्दाःX

आदेश

न्या.बब्बरप्रसाद सिंहः नेपालको संविधानको धारा १६ तथा ७१ अन्तर्गत पर्न आएको प्रस्तुत रिट निवेदनको संक्षिप्त तथ्य एवं जिकिर यस प्रकार छ :

२.    मिति २०२७।१।२४ मा मैले तह ५ को प्राविधिक सिं मेकानिक पदमा नियुक्ति पाई मिति २०३३।१०।३ देखि प्रतियोगितात्मक परीक्षा पास गरी सोही पदमा स्थायी नियुक्ति भई विज्ञापन नं. ४।०४१।४२ स्थानीय गोरखापत्रमा बढुवाको लागि प्रकाशित सूचना अनुसार छैठौं तहको प्राविधिक एक पदमा आन्तरिक मूल्यांकनको आधारमा बढुवा पाउनको लागि योग्य उम्मेदवार ठहरी मैले पनि बढुवाको फाराम भरेको थिएँ । मिति २०४२।६।१६ को गोरखापत्रमा प्रकाशित सूचनामा उक्त पदमा मलाई बढुवा नदिई प्रत्यर्थी नारायणबहादुर के.सी. लाई २५८.१५ अंक दिई सिफारिश गरेको पाइयो यसमा चित्त नबुझेकोले प्रत्यर्थी नं. १ समक्ष लोकसेवा आयोगको सामान्य सिद्धान्त (संशोधन सहितको) २०३५ को परिच्छेद ९ को नियम १ र २ का म्यादै भित्र उजुरी गरेको थिएँ । मेरो उजूरी आधारहिन ठहर्‍याई मिति २०४२।९।१०।४ मा निर्णय भएको भन्ने व्यहोरा मिति ०४२।९।११ प.स.क.यु. १६।०४२।४३ को पत्रबाट सोही मितिमा मलाई प्राप्त भयो । जबकी मैले शैक्षिक योग्यता वापत ५६ र सेवाकालिन तालिम र अंक गरी मैले जम्मा ६४ पाउनेमा विवाद उठाउन सक्ने ठाउँ छैन । प्रत्यर्थी नारायणबहादुर के.सी. को २० मात्र छ । जेष्ठता वापत पाउने अंक पनि निज के.सी.को भन्दा मेरै बढी हुन्छ । नारायणबहादुर के.सी. ले बढुवा हुँदा प्राप्त गर्नु भएको २५८.१५ भन्दा धेरैले बढी मैले पाउने कूल प्राप्ताड्ढ हुने भएकोले निजको बढुवा नभई मेरो बढुवा हुनु पर्ने हो । लो.से.आ. सामान्य सिद्धान्त बमोजिम पाउने अंकहरू नदिई मेरो कूल प्राताड्ढमा नजोडिई सो परिणाम स्वरुप बढुवाको निमित्त मलाई सिफारिश नदिएको र प्रत्यर्थी के.सी. लाई सिफारिश दिएको समेत सम्पूर्ण प्रत्यर्थीहरूको सम्बन्धित कार्य गैरकानूनी एवं अन्यायपूर्ण हुँदा उत्प्रेषणको आदेशद्वारा बदर गरी स.अ. नियमावली, २०२१ को नियम ५८(३) अन्तर्गत अन्तरिम आदेश समेत जारी गरिपाउँ भन्ने समेत व्यहोराको रिट निवेदन।

३.    विपक्षीहरूबाट लिखितजवाफ मगाई आएपछि वा अवधि नाघेपछि नियम बमोजिम पेश गर्नु भन्ने यस अदालत एक न्यायाधीशको इजलासबाट भएको आदेश ।

४.    मिति २०२७।२।१२ मा मैले तह ५ को पदमा नियुक्ति पाई २०३३।१०।३ गते सोही पदमा स्थायी भएको विज्ञापन नं. ४।०४१।४२ गोरखापत्रमा बढुवाको लागि प्रकाशित सूचना अनुसार छैठौं तहको प्राविधिक तह ६ को पदमा आन्तरिक मूल्यांकनको आधारमा बढुवा पाउनको लागि उम्मेदवार भएबाट फाराम भरी पदपूर्तिबाट २०४२।६।८ गते निर्णय भएको र सो सिफारिश भई प्राविधिक तह ६ अधिकृत पदमा २०४२।६।८ गते देखि नै लागू हुने गरी २०४२।६।११ गते बढुवा पत्र पाई सो बमोजिम कार्यभार सम्हाली कार्यरत छु । निवेदकले निवेदनमा उल्लेख गरेको कुराहरू तथ्यहिन छ । मूल्यांकनको कार्य गरी गरेको बढुवा समितिको निर्णय लो.से.आ. को सामान्य सिद्धान्त बमोजिम मैले बढुवा पाएकोमा कुनै त्रुटि नहुनाले सो सदरै गरी रिट निवेदन खारेज गरिपाउँ भन्ने समेत व्यहोराका नारायणबहादुर के.सी. को लिखितजवाफ ।

५.    निवेदकले प्राप्त गरेको प्राप्ताड्ढ २४७.८७ र नारायणबहादुर के.सी.को प्राप्ताड्ढ २५८.१५ देखिएकोले नारायणबहादुरलाई प्राविधिक अधिकृतले छैठौं पदमा बढुवा गरिएको देखिन्छ । निवेदकको जिकिर बमोजिम तालिम वापत प्राप्त गर्नु पर्ने अंक जोडिए पनि २५५.८७ मात्र हुने भई नारायणबहादुरको भन्दा कम हुन आउनेमा तालिमको अंक नदिने सिद्धान्त भएकोले त्यसको हिसाब हुनु पर्ने भन्ने निवेदकको जिकिर नपुग्ने सो सिद्धान्त सिद्ध हुँदा बढुवा गरिएकोमा कुनै त्रुटि नदेखिएको हुनाले रिट निवेदन खारेज गरिपाउँ भन्ने समेत व्यहोराको ने.ट्रे.लि. केन्द्रीय कार्यालय टेकुको लिखितजवाफ ।

६.    लोक सेवा आयोगको सामान्य सिद्धान्त  २०३५ परिच्छेद ६ को दफा १३ को उपदफा २ अनुसार इण्टरमेडिएट वा प्रमाणपत्र तह वा सो सरह प्रमाणपत्रको एउटालाई मात्र नम्बर दिन मिल्ने कुरा प्रष्ट छ तसर्थ निवेदकलाई एस.एल.सी. र अटोमेकानिक्स डिप्लोमा नम्बर निजलाई प्रदान गरिएकै छ । आइ.ए. को समेत नम्बर समावेश गर्नलाई राजपत्र अनंकित प्रथमलाई योग्यता पुग्ने अटोमेकानिक्स डिप्लोमा आइ.ए. स्तरको नै भएकोले दुईटै योग्यतामा अंक दिन नमिल्ने हुँदा नारायणबहादुर के.सी. लाई बढुवा गरिएकोमा कुनै त्रुटि नहुनाले सदर गरी रिट निवेदन खारेज गरिपाउँ भन्ने समेत व्यहोराको पदपूर्ति समिति ने.ट्रे.लि.के. कार्यालय टेकुको लिखितजवाफ ।

७.    टेक्निकल ट्रेडिङ इन्स्टिच्यूटले दिएको डिप्लोमा वि.ए. सरहको नभई प्रमाणपत्र तह सरहको हो जुन कुरा बढुवाको दर्खास्त माग हुँदा प्रकाशित गरिएको सूचना र लो.से.आ. बाट मान्यता प्राप्त एवं प्रकाशित उपाधि डिप्लोमा तालिम तथा शिक्षण संस्थाहरू ०३६ बाट समेत पुष्टि भएको छ । त्यसैले समान स्तरको जतिसुकै प्रमाणपत्र भए पनि कुनै एकको मात्र अंक दिन मिल्छ । निजले एस.एल.सी. वापत १६ र डिप्लोमाको २४ गरी कूल ४० अंक मात्र हुन्छ । तालिम सम्बन्धी अंकमा स्वयं ने.ट्रे.लि. ले नै यस्तो व्यवसायिक तालिम वापत अंक नदिने भई सकेपछि तालिम वापत ८ अंक पाउनु पर्छ भन्ने निवेदकको भनाई मिलेन । तसर्थ बढुवाको सम्पूर्ण कारवाही रीतपूर्वक भएको हुँदा रिट निवेदन खारेज गरिपाउँ भन्ने समेत व्यहोरको सचिव श्री ५ को सरकार वाणिज्य मन्त्रालयको लिखितजवाफ ।

८.    नियम बमोजिम दैनिक पेशी सूचीमा चढी पेश हुन आएको प्रस्तुत विषयमा तारेखमा रही इजलास समक्ष उपस्थित हुन आएका प्रत्यर्थी ने.ट्रे.लि. को वा.रोहवरमा राखी रिट निवेदक तर्फबाट बहसको लागि उपस्थित हुनु भएका विद्वान अधिवक्ता श्री हरिशंकर निरौला, प्रत्यर्थी वाणिज्य मन्त्रालयको तर्फबाट बहसको लागि उपस्थित हुनु भएका विद्वान सह न्या.श्री प्रेमबहादुर विष्टले र प्रत्यर्थी ने.ट्रे.लि. को तर्फबाट बहसको लागि उपस्थित हुनु भएका विद्वान अधिवक्ता श्री पुष्करनाथ उपाध्यायले गर्नु भएको बहस जिकिर समेत सुनियो ।

९.    प्रस्तुत विषयमा रिट निवेदकको निवेदन माग बमोजिमको आदेश जारी हुनुपर्ने हो होइन सो सम्बन्धमा निर्णय दिनु पर्ने हुन आयो ।

१०.    यस्मा बढी अंक प्राप्त गर्ने रिट निवेदकलाई बुढुवा नगरी घटी अंक प्राप्त गर्ने प्रत्यर्थी नारायणबहादुर के.सी.लाई छैठौं तहको प्राविधिक पदमा बढुवा गर्ने गरेको प्रत्यर्थी कार्यालयको निर्णयबाट निवेदकको संविधान प्रदत्त हकमा आघात पर्न गएकोले उत्प्रेषण वा उपयुक्त आदेश जारी गरी प्रत्यर्थी नारायणबहादुरलाई बढुवा गर्ने गरेको निर्णय बदर गरी निवेदकले बढुवा पाउने समेतको हक संरक्षित गरिपाउँ भन्ने रिट निवेदकको मुख्य निवेदन जिकिर भएको पाइन्छ । प्रत्यर्थी कार्यालयहरूको लिखितजवाफ हेर्दा रिट निवेदक भन्दा प्रत्यर्थी नारायणबहादुरले बढी अंक समेत प्राप्त गरी बढुवाको उमेदवार भएकोले कानून बमोजिम निजले पाएको नम्बर समेतको आधारमा निजले बढुवा पाएको भन्ने देखिन्छ । यस सम्बन्धमा सम्बन्धित फाइल प्रमाण हेरी निर्णयतर्फ विचार गर्दा रिट निवेदकले शैक्षिक योग्यता वापत ए.एल.सी. (तृतीय श्रेणी) वापत १६ अंक आइ.ए. (तृतीय श्रेणी) वापत १६ र Techincal Training Institute ले प्रदान गरेका Diploma तह प्रथम श्रेणीमा उतिर्ण गरे वापत २४ अंक गरी जम्मा ५६ अंक पाउनु पर्ने भन्ने प्रथम जिकिरको हकमा सचिव श्री ५ को सरकार वाणिज्य मन्त्रालयको लिखित जवाफमा Technical Training Institute ले दिएको Diploma वि.ए.(B.A) सरहको नभई प्रमाणपत्र सरहको भन्ने उल्लेख भएको र संस्थानमा नियुक्ति बढुवा र विभागीय कारवाई  सम्बन्धी सामान्य सिद्धान्त २०३५ को परिच्छेद ६ को दफा १३(१)(क) को २ मा इण्टरमिडियट वा प्रमाणपत्र तह वा सो सहर भनी कुनै श्रेणी नखुलेको उपाधि वा डिप्लोमालाई द्वितीय श्रेणी वापतको अंक दिइने छ तर प्रमाणपत्र वा मार्कसिटमा कुनै विषयमा मात्र डिष्टिड्ढसन नभई डिष्टिड्ढसन सहित उतिर्ण (Passed with Distinction) भन्ने उल्लेख भएको भए प्रथम श्रेणी सरह अंक दिइनेछ भन्ने उल्लेख भएबाट समेत एकै स्तरको भएकोले दुवैमा अंक दिन नमिल्ने हुँदा त्यसतर्फ निवेदक तर्फका कानून व्यवसायीको बहससंग सहमत हुन सकिएन, अनुभवमा कम अंक पाएकोले बढी अंक पाउनु पर्छ भन्ने जिकिरको हकमा इजलास समक्ष पेश हुन आएको सम्बन्धित फाइल हेर्दा निवेदकलाई दिएको अंक नियम बमोजिम नै हुँदा बढी अंक दिन मिल्ने भएन ।

११.    निवेदकले जिकिर लिएको तालिम अंक पाउने नपाउने भन्ने तर्फ के कस्तो व्यवस्था सो सम्बन्ध हेर्दा उक्त लो.से.आ. को सामान्य सिद्धान्त २०३५ को दफा १३(१)(ग) हेर्दा सेवाकालिन आन्तरिक वा बैदेशिक तालिम वापत कुनै एउटा तालिमलाई मात्र देहाय अंक दिनु पर्नेछ भनी प्रथम श्रेणी १०, द्वितीय श्रेणी ८, तृतीय श्रेणी ६ र प्रमाणपत्रमा श्रेणी नखुलेकोमा एकमुष्ट द्वितीय श्रेणी वापतको अंक दिनु पर्ने छ भन्ने व्यवस्था भएको पाइन्छ । निवेदकले तालिम लिएकोमा विवाद छैन र सो वापत अंक पाउने उक्त १३(१)(ग) मा व्यवस्था भई रहेकोले निवेदकले तालिम वापत ८ अंक पाउने नै देखिन्छ । तर निवेदकले प्राप्त गरेको जम्मा अंक २४७.८७९१ र प्रत्यर्थी नारायणबहादुरले पाएको जम्मा अंक २५८.१५८२ पाएकोबाट निवेदकको अंकमा उक्त तालिम वापत अंक ८ जोडेमा पनि २५५.८७९१ पाउने सो अंक प्रत्यर्थी नारायणबहादुरले पाएको अंक भन्दा बढी अंक नपुग्ने हुँदा रिट जारी गर्दा पनि निरर्थक हुने हुँदा निवेदकको निवेदन माग बमोजिमको आदेश जारी गर्न मिलेन प्रस्तुत रिट निवेदन खारेज हुने ठहर्छ । फाइल नियम बमोजिम गरी बुझाई दिनु ।

 

उक्त रायम म सहमत छु ।

 

न्या. पृथ्वी बहादुर सिंह

 

इतिसम्वत् २०४४ साल श्रावण १८ गते रोज २ शुभम्

