निर्णय नं. ३१७८ - ज्यान

निर्णय नं. ३१७८   ने.का.प. २०४४ अङ्क ८

 

संयुक्त इजलास

माननीय न्यायाधीश श्री गजेन्द्र केशरी बास्तोला

माननीय न्यायाधीश श्री महेशरामभक्त माथेमा

सम्वत् २०४३ सालको सा.फौ.नं. १२३

मुद्दा : ज्यान ।

 

वादी: फुलमतीको जाहेरीले श्री ५ को सरकार ।

विरुद्ध

विपक्षी/प्रतिवादी:जि.कपिलवस्तु तौलिवा न.पं. वार्ड नं. ४ देवानकादिया घर भै हाल जि.का. कारागार शाखा तौलिहवामा थुनामा रहेको अब्दुलफत्ते मुसलमान ।

फैसला भएको मिति: २०४४।३।१२।६ मा

    २ जना बीच मर्ने मार्ने वार्ता चली छुरीसमेत लिई संगै बसेको हुँदा मार्ने सम्मको नियत भएको कुरा प्रष्ट हुने ।

 (प्रकरण नं. १५)

२ पक्ष बीच भइरहेको प्रेममा बाधा विरोध गर्न जाँदा कमजोर मानसिकताको कारण दुवैले आत्महत्या गर्ने निधो गरी इन्द्राले आफ्नो घाँटीमा छुरी प्रहार गर्दा आफूले समेत मद्दत दिई निजलाई मारी आफू पनि मर्न प्रयत्न गरी पेटमा यत्रतत्र छुरी प्रहार गरेको देखिँदा र वारदातको स्थिति समेत विचार गर्दा यी प्रतिवादीलाई सर्वस्वसहित जन्मकैद गर्दा चर्को पर्ने ।

(प्रकरण नं. १५)

फैसला

न्या.गजेन्द्र केशरी बास्तोलाः पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको फैसला उपर साधक जाँचको लागि पेश हुन आएको प्रस्तुत मुद्दाको संक्षिप्त विवरण यसप्रकार रहेछ ।

२.  ०३९।५।३ गतेका रात म र मेरी आमा रामरती सुती निदाएको थियौं । परिवार नियोजनमा काम गर्ने वर्ष २७ की मेरी छोरी इन्द्रधर भित्र सुतेको थिइन्, रातको अं. १२ बजे अचानक घरको भित्रबाट आइया, आइयाको आवाज आएको सुनी हेर्दा घरका ढोका भित्रबाट बन्द रहेको हुँदा शंका लागी हल्ला गोहार गर्दा मानिसहरू भेला जम्मा भए । राजे मुसलमानलाई ढोकाहरू नखुलेको हुँदा घरको छानामा चढ्न लगाई फुसको छाना उक्काई हेर्न लगाउँदा छोरी इन्द्राको घाँटी काटिएको र अरु एकजना मानिस छ भनी निज राजे मुसलमानले टर्चलाइट बाली देखेको र मलाई भनेको हुँदा प्रहरी कार्यालय तौलिहवामा खबर गर्न आएँ । प्रहरीहरू गई घरको ढोका फोडी खोली हेर्दा मेरो छोरी इन्द्राको घाँटी धारिलो हतियारले रुद्रघण्टी समेत काटिएको मृतक अवस्थामा खटियामा पल्टिरहेको र सोही खटियामा मेरै गाउँको भुन्नु भन्ने अब्दुल फत्ते मुसलमान पनि छुरीले आफ्नो पेटमा घाउ बनाई आन्द्रा भुँडी समेत निकाली अचेत अवस्थामा पल्टिरहेको, खटियामा रगत रंग समेत लागेको छुरी पाइएको र निज फत्ते मुसलमान पहिले देखि नै मेरो घरमा आउने जाने बस्ने गरेको मानिस हुँदा छोरी इन्द्रालाई निजले नै कर्तव्य गरी मारेको हुँदा निज उपर कानूनी कारवाही गरिपाउँ भन्ने समेत फुलमती कहारिनको मिति ०३९।५।४ को जाहेरी दर्खास्त ।

३.  घाँटीमा ६ इन्च जति लम्बाई र ३ इन्च जति  चौडाईमा रुद्रघण्टी समेत छिनिएको काटिएको घाउ देखिएको, घाँटीको धारबाट रगत बगिरहेको ओछ्यानमा रगत जम्मा भई भुइँमा खसी जम्मा भएको, लाशलाई वल्टाई पल्टाई हेर्दा मृतकको बायाँ खुट्टाको घुँडामा २ इन्चको काटिएको घाउ देखिएको भन्ने समेत मृतक इन्द्राको लाश प्रकृति मुचुल्का ।

४.  इन्द्रा आफ्नो माइती घर मेरै टोलमा बस्ने गर्दथिइन् । निजसंग ७ वर्ष अगाडिदेखि प्रेम भई दुवैजना लोग्ने स्वास्नी जस्तै गरी बसेका थियौं । केही दिन अगाडि मात्रै निज इन्द्राको सम्बन्ध डा. रामेश्वरसंग अवैध सम्बन्ध छ भन्ने कुरा थाहा पाई मैले डाक्टर वा म संग बस्छौ भन्दा तिमीसंग बस्छु मर्नु परे पनि संगै मर्छु भन्ने कुरा गरेकी थिइन् । तर डा.उनको माइती घरमा आउन जान छाडेनन्, निजकी बजैले डाक्टरसंग लगाई दिन किसिम किसिम गरिन् तर इन्द्रा मानिनन् । यही २–४ दिन अगाडि निज इन्द्राले तिमीलाई डा.रामेश्वरले कुनै मुद्दा मामिलामा फसाएर जेल गराई दिन्छु अनि म एक्लै बस्दा दुःख हुन्छ यो भन्दा राम्रो हामी दुवैजना संगै मरौं भन्ने कुरा गरेपछि म पनि सो कुरामा सहमत भई ०३९।५।३ गते राती ११:३० बजे निजको घरमा ढोका बन्द गरी खाटमा उत्तानो परी पल्ट्यौं । सोही अवस्थामा मैले छुरीले इन्द्राको घाँटीमा रोपी रेटी बायाँतर्फ घाँटीमा रेटी काटेको हुँ, त्यसैले निजको मृत्यु भएको हो । त्यही छुरीले मैले आफ्नो पेटमा प्रहार गरे कतिपटक प्रहार गरे मलाई यकीन भएन । यो देखाइएको छुरी देखे चिने । यसैबाट इन्द्रालाई मारी आफू मर्ने प्रयास गरेको हुँ भन्ने समेत अब्दुल फत्ते मुसलमानको मौकाको पी वीर अस्पताल तौलिहवामा भएको ठाडो कागज ।

५.  मृतक इन्द्रा पोष्टमार्टम रिपोर्ट र प्र.अब्दुल फत्ते मुसलमानको घा जाँच फाराम मिसिल संलग्न रहेको ।

६.  इन्द्रा खटियामा पल्टिरहेकी थिइन् मैले मेरो बायाँ हातले निजको टाउकोमा समाते र दाहिने हातमा लिएको छुरीले निजको घाँटीमा रोपें र घाँटी घोटें र सोही घाउको जरियाबाट निजको मृत्यु हुन गयो भन्ने समेत प्र.अब्दुल फत्तेले मौकाको कागजलाई समर्थन गरी प्रहरीमा गरेको बयान कागज ।

७.  मृतक इन्द्रालाई अब्दुल फत्तेले नै मारेको हो, सो हत्या सम्बन्धमा अरु मानिसहरूको मिलोमतो भए जस्तो लाग्दैन भन्ने समेत व्यहोराको लेखाई भएको महमद रजा मुसलमान समेतले गरिदिएको मिति ०३९।५।१७ को सरजमीन मुचुल्का ।

८.  अभियुक्त भन्नु भन्ने अब्दुल फत्ते मुसलमानले इन्द्राको घाँटीमा छुरी रोपी गला घोटी हत्या गरेको हुँदा निजले मुलुकी ऐन ज्यानसम्बन्धी महलको १ नं. बमोजिमको कसूर गरेको पाइयो । अतः निज अभियुक्त भन्नु भन्ने अब्दुल फत्ते मुसलमानलाई सोही महलको १३(१) बमोजिम सजायँ हुन साथ प्रस्तुत गरिएको छ भन्ने समेत प्रहरी प्रतिवेदन माग दावी ।

९.  ०३९।५।३ गते बिहानको खाना खाई इन्द्राको आमाको घरमै बसें । इन्द्रा परिवार नियोजन कार्यालयमा गइन र ३ बजे आइन् र रुन लागिन् । रोएको देखी किन रोएको हो ? भन्दा रामेश्वर डाक्टरले “तुमको अब ठोकर खाना लिखा है अबः उसका मौत १–२ दिन मे आरहा है” भन्यो भनिन् र म अब घागरा नदीमा डुबी मर्छु भनिन्, मैले तिमी मर्ने भए पहिले मलाई मारिदेउ तब जाउ भनें । निज इन्द्राले तिमी पनि मर्ने हो त भनेकी थिइन्, मैले पनि मर्ने हो भनें । साँझ इन्द्राले खाना बनाई आमा समेतले खाना खाई ८ बजे सिध्यायौं । म भित्र खटियामा सुतेको थिएँ। निज इन्द्रा भित्र आइन ढोका बन्द गरी छुरी निकालिन् र तुमको मरना है कि नहिं भनिन्। मैले तिमी मर्ने भए म पनि मर्छु भने । त्यसपछि निज पनि खटियामा आइ लौ मलाई मारिदेउ भनी छुरी दिइन् मैले मार्न सक्दिन पहिला मलाई मार भने । मैले मार्न सक्दिन तिमीले नै मार भनी हातमा छुरी फर्काई दिइन् । म रुन लागें, निजले नै सम्झाउन लागिन् र जहिले मरे पनि एक दिन मर्नु नै छ, दुश्मनको हातबाट  मर्नु भन्दा आफ्नै हातबाट मर्नु राम्रो हो भनी छुरी मेरो हातमा समाउन लगाई मेरो हात निज इन्द्राले समाई आफ्नो घाँटीमा लगी जोडसंग दवाई तानिन् र मैले पनि छुरी खिची मेरो भुँडीमा ३ पटकसम्म छुरी म आफूले रोपेको सम्म सम्झाना आउँछ। त्यसपछि बेहोस हालतमा भएछु । अस्पतालमा अर्का दिन होसमा आई इन्द्रालाई बोलाई देउ भन्दा मरिन भने । म रुन लाग्दा टाँका टुट्छ भनेकाले शान्त भई बसेको हुँ । इन्द्रासंग मेरो ७ वर्ष देखि प्रेम व्यवहार हुँदै आएको थियो । करिब ३ वर्ष अघिदेखि निजको आमाले पनि हाम्रो प्रेमव्यवहार भएको जानी म पनि त्यही नै बस्ने गरिआएको थिएँ । डाक्टरले मलाई मारी इन्द्रालाई स्वास्नी बनाउन खोजेको भन्ने हामी दुवैमा पीर परेकोबाट उक्त अनुसार गरी दुवैजना मर्न भनी छुरी चलाएकोमा इन्द्रा मैले समाएको छुरी निजले च्याँपी घाँटी काटिई मरेकी हुन् म बाँचें फुलमती कहारिनको जाहेरी अनुसार मरेको हो ? प्रहरीमा भएको मेरो कागज मैले भने अनुसार नै लेखिएको ठीक छ तर छुरी रोप्ने अवस्थामा निज इन्द्राले पनि समातेकी थिइन् दुवैको हातबाट इन्द्रालाई छुरी रोपिएको हो । मेरो उपर लगाइएको अभियोग दावी देखाई सुनाउँदा देखी सुनी पाएँ भएको साँचो व्यहोराको बयान गरेको छु कानूनले जो ठहर्छ भन्ने समेत प्र.भुन्नु भन्ने अब्दुल फत्ते मुसलमानले अदालतमा गरेको बयान ।

१०.  वादी गवाह जाहेरवाला फुलमती तथा सरजमीनका मानिसहरूको समेत बकपत्र भई मिसिल संलग्न रहेको ।

११.  दुई जनाको बीचमा भएको मर्ने सम्बन्धी वार्तालापले मर्ने मार्ने नियतको सिर्जना भई त्यसबाट छुरी समेत लिई संगै बसेको हुँदा नियतको अभाव भएको पनि नहुँदा र प्रतिवादीको मृत्यु नभएपछि निजको मर्ने इन्छा हुँदैमा निजले मृतक इन्द्रालाई प्रहार गरेको कार्य कानूनतः अपराध भएकै देखिँदा निजले मृतक इन्द्राको ज्यान मारेको ठहर्छ र सर्वस्वसहित जन्मकैद हुन्छ। सामाजिक परिवेश र धार्मिक आडम्वारको कारणबाट मर्ने मार्ने सम्मको अवस्था देखिँदा कानूनले निजलाई हुनसक्ने सजायँ चर्को देखिएकोले अ.बं १८८ नं. बमोजिम राय व्यक्त गरेको छु । साधक सदरको निमित्त पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतमा पठाई कानून बमोजिम गर्नु भन्ने समेत शुरु कपिलवस्तु जि.अ.को मिति ०४०।८।२ को फैसला ।

१२.  प्रस्तुत केशमा कसैले कसैको ज्यान लिने इवी लाग वा मनसाय भएको देखिँदैन । एक अर्काले ज्यान लिने स्वइच्छा रहेको प्रमाणित हुँदा प्रस्तुत केश ज्यानसम्बन्धीको ५ नं. को परिभाषा भित्र परी ऐ.६ नं. को देहाय (५) बमोजिम मात्र सजायँ हुनसक्ने अवस्था तर्फ शुरु जि.अ.को ध्यान गएन अ.बं. १८८ नं. लगाई कति वर्ष कैद हुनुपर्ने भन्ने आफ्नो राय व्यक्त नगरेको हुँदा फैसला कानूनी व्यवस्था र सिद्धान्त विपरीत हुन गई म अन्यायमा परेको प्रष्ट छ भन्ने समेत प्र.अब्दुल फत्ते मुसलमानको पुनरावेदन जिकिर ।

१३.  प्र.अब्दुलले नै इन्द्रालाई छुरी प्रहार गरी मारेकोमा मौकामा अस्पताल तथा प्रहरीमा सावित भई कागज गरिदिएको अदालतमा बयान गर्दा पनि इन्द्राले छुरी आफ्नो घाँटीमा लगी मेरो हात समेत समाई जोडसंग दवाई तानिन भनी बयान गरेबाट छुरी चलाउन बल यी प्रतिवादीले नै प्रयोग गरेको देखिएकोबाट निजले नै इन्द्रालाई छुरी प्रहार गरी मारेको मिसिलबाट देखिँदा निजलाई सर्वस्वसहित जन्मकैदको सजायँ गर्ने गरेको शुरुको इन्साफ मुनासिव ठहर्छ । तर मृतक इन्द्रा र प्र. अब्दुल बीच प्रेम सम्बन्धी जातियता समेतको कारणबाट उनीहरूले अपेक्षा गरेको जीवन दाम्पत्य जीवन साकार हुन नसक्ने सम्झी दुर्बल मनस्थितिको कारणबाट हतोत्साही भई दुवै थर मर्न तयार भएको र प्रेमीकाको स्वीकृतिले छुरी चलाएको मिसिलबाट देखिन्छ । प्रतिवादीले पनि आफूलाई तीन पटक हान्दा संयोगवस मर्न नसकेको निजको घा जाँच फारामबाट समेत बढी घा चोट परेको देखिँदा वारदातको अवस्था समेतलाई विचार गर्दा सर्वस्वसहित जन्मकैद गर्दा चर्को पर्ने चित्तमा लागि  कैदवर्ष ६ सजायँ हुन अ.बं. १८८ नं. बमोजिम राय समेतको प.क्षे.अ.को ०४२।११।६।२ को फैसला रहेछ ।

१४. नियम बमोजिम दैनिक पेशी सूचीमा चढी पेश हुन आएको प्रस्तुत मुद्दामा प.क्षे.अ.को फैसला मिले नमिलेको के रहेछ सो सम्बन्धमा निर्णय दिनु पर्ने देखियो ।

१५. यसमा शव परिक्षण प्रतिवेदन र लाश प्रकृति मुचुल्का समेतबाट मृतक इन्द्राको मृत्यु कर्तव्यबाटै भएको देखिन्छ । अब को कस्को कर्तव्यबाट मृत्यु भएको हो भन्नेतर्फ विचार गर्दा प्र.इन्द्राको मृत्यु आफ्नै घरको बन्द कोठामा भएको देखिन्छ । मृतक र यी प्रतिवादी अब्दुल फत्तेको बीच प्रेम सम्बन्ध भई त्यस सम्बन्धमा व्यवधान उत्पन्न हुने आशंका महशूस गरी दुवै जनाले आत्महत्या गर्ने निधो गरे बमोजिम मृतक इन्द्राले आफ्नो हातमा छुरी लिई यी प्रतिवादीको हातमा राखी दिएको र सो छुरी इन्द्राले आफ्नो घाँटीमा राखेको अवस्थामा आफूले बल गरी छुरी घसी मारिदिएको र सोही छुरीले प्रहार गरी आफूले पनि आत्महत्या गर्न लागेकोमा बेहोस भएको कुरा अधिकार प्राप्त अधिकारी समक्ष सावित भएको पाइन्छ । सोही सावितीलाई पुष्टि गर्दै अदालतमा बयान गरेको देखिन्छ । इन्द्रा मृतक अवस्थामा कोठामा फेला परेको तथा र सो घटनास्थलमा निज प्रतिवादी अचेत अवस्थामा फेला परेको कोठामा छेसकिनी बन्द भएको र अन्य मानिसहरू वारदातको अवस्थामा कोठामा उपस्थित हुनसक्ने अवस्था पनि नभएको तथा प्र.अब्दुलको शरीरमा पनि छुरीको प्रशस्त घाउ चोट समेत देखिएको र यी २ जना बीच मर्ने मार्ने वार्ता चली छुरी समेत लिई संगै बसेको हुँदा मार्नेसम्मको नियत भएको कुरा प्रष्ट हुन आयो । अतः माथि उल्लेख भए बमोजिम मृतक इन्द्राको मृत्यु प्र.अब्दुल फत्ते मुसलमानको कर्तव्यबाटै भएको देखिएकोले निजलाई प्रहरी प्रतिवेदन माग दावी बमोजिम ज्यानसम्बन्धीको १३(१) अनुसार सर्वस्वसहित जन्मकैद गर्ने गरेको शुरुको सदर गरेको प.क्षे.अ.को इन्साफ मनासिब ठहर्छ । तर २ पक्ष बीच भइरहेको प्रेममा बाधा विरोध गर्न जाँदा कमजोर मानसिकताको कारण दुवैले आत्महत्या गर्ने निधो गरी इन्द्राले आफ्नो घाँटीमा छुरी प्रहार गर्दा आफूले समेत मद्दत दिई निजलाई मारी आफू पनि मर्न प्रयत्न गरी पेटमा यत्रतत्र छुरी प्रहार गरेको देखिँदा र वारदातको स्थिति समेत विचार गर्दा यी प्रतिवादीलाई सर्वस्वसहित जन्मकैद गर्दा चर्को पर्ने देखी कैदवर्ष ६ मात्र गर्ने गरी प.क्षे.अ.ले अ.बं. १८८ नं. बमोजिम व्यक्त गरेको राय मनासिब देखिँदा सोही बमोजिम कैदवर्ष ६ मात्र हुने ठहर्छ निज प्रतिवादी मिति ०३९।५।२१।२ देखि कैदमा रहेको देखिँदा सो मितिबाट ६ वर्ष भुक्तान भएपछि अर्थात् मिति ०४५।५।२१ मा छोडिदिनु भनी सम्बन्धित कारागार शाखामा लेखिपठाई दिनु । शुरु जि.अ.मा लगत दिई मिसिल नियम बमोजिम गरी बुझाई दिनु ।

 

उक्त रायमा म सहमत छु ।

 

न्या.महेशरामभक्त माथेमा

 

इतिसम्वत् २०४४ साल आषाढ १२ गते रोज ६ शुभम् ।

