निर्णय नं. २७६५ - उत्प्रेषणको आदेश जारी गरिपाउँ

निर्णय नं. २७६५    ने.का.प. २०४३     अङ्क - ६

डिभिजनबेञ्च

माननीय न्यायाधीश श्री गजेन्द्रकेशरी बास्तोला

माननीय न्यायाधीश श्री महेशरामभक्त माथेमा

सम्वत् २०४२ सालको रिट नं. २२५४

आदेश भएको मिति : २०४३।६।६।२ मा

 

निवेदक : जि.रौतहट पोठियाही गा.पं.वार्ड नं.३ बस्ने गंगा ठाकुर हजाम

विरुद्ध

विपक्षी : भूमिसुधार कार्यालय, रौतहट गौरसमेत

 

विषय : उत्प्रेषणको आदेश जारी गरिपाउँ

 

(१)         विवादीत जग्गाको १।२ नं. अनुसूची प्रकाशित भएको श्रेस्ताबाट नदेखिएको भनी निवेदकको जग्गामा मोही कायम गरेको निर्णय उत्पे्रषणको आदेशद्वारा बदर हुने ।

(प्रकरण नं. ९)

 

निवेदकतर्फबाट : विद्वान अधिवक्ता श्री यादवप्रसाद खरेल

विपक्षीतर्फबाट : विद्वान सहन्यायाधिवक्ता श्री प्रेमबहादुर विष्ट विद्वान अधिवक्ता श्री जयकान्त लालदास

 

आदेश

न्या.महेशरामभक्त माथेमा : नेपालको संविधानको धारा ७१ अन्तर्गत उत्प्रेषण वा अन्य उपयुक्त आज्ञा, आदेश पुर्जी जारी गरिपाउँ भनी रिट निवेदन मिति ०४२।२।७ मा दर्ता भएको रहेछ ।

२. संक्षिप्त तथ्य तथा जिकिर यसप्रकार छन : विपक्ष टैटमियाँ दर्जीले नवलकुमार सिंहको नामको पोठियाही गा.पं.वार्ड नं.४ कि.नं. ३१० को ज.वि.०–०–९ र उर्मिलाकुमारी ठकुरीको नामको ऐ.ऐ.कि.नं. ३११ ज.वि.०–०–९ समेत जग्गा सदा सर्वदा देखि जोति कमाई आई रहेको समेत हुँदा पञ्चायतको सिफारिश समेतबाट मोही हक कायम गरी मोही प्रमाणपत्र पाउँ भनी विपक्ष कार्यालयमा ०४१।५।१२ मा निवेदन दिएको रहेछ र विपक्षहरूका नाममा समेत जारी गरी पठाउँदा म्यादै गुजारी बसेको भन्ने उल्लेख गरिएको छ । विपक्ष कार्यालयबाट नवलकुमार सिंहको नामको पोठियाही गा.पं.वार्ड नं. ४ कि.नं. ३१० को ज.वि. ०–०–९ उर्मिलाकुमारीको नामको ऐ.गा.पं.वार्ड नं.४ कि.नं.३११ को ज.वि.०–०–९ समेतमा मैले मोही भई कमाई आई उक्त जग्गा मेरो भोगमा छ र ज.ध.लाई कूत बुझाएको भर्पाई र फिल्डबुक समेतको आधारमा मोही कायम गरी प्रमाणपत्र पाउने भनी वादी दावी भएकोमा मा.पो.का.गौर बुझ्दा कि.नं. ३१० को जग्गा नवलकुमारको नाउँबाट गंगा ठाकुरको नाममा गएको छ भन्ने समेत उतार आएकोमा विपक्षीहरूका नाउँमा समन जारी गरी पठाउँदा म्यादै गुजारी वादी दावी स्वीकार गरी बसेकोले सम्बन्धित गा.पं.को मिति ०४१।७।२६ को सिफारिश समेतबाट ज.ध.ले गरी दिएको मिति ०३९।११।७ र मिति ०४१।१२।१२ को भर्पाई र पञ्चायतमा राखेको धरौटीको मिति ०३९।११।१९ र मिति ०४१।११।१७ को भर्पाईहरू समेतको आधारमा निवेदन दिई टैटमियाँ दर्जिलाई कि.नं. ३१० र कि.नं. ३११ को मोही कायम गरी मोहियानी प्रमाणपत्र दिने ठर्हछ भनी ०४१।११।१३ गते निर्णय गरिएको छ । ०४२।१।२६ मा उक्त निर्णयको नक्कल सराई लिई हेर्दा थाहा हुन आएको र अन्य उपचारको बाटो समेत नहुँदा सम्मानीत अदालतको असाधारण अधिकार क्षेत्रको प्रयोग गराई माग्न आएको छु ।

३. पोठियाही गा.पं.वार्ड नं. ४ कि.नं. ३१० को ज.वि.०–०–९ अबल खरियान मोही कोही नभएको जग्गाको जग्गाधनी म निवेदक हुँ भन्ने कुरा प्रमाणित रहेको छ र विपक्ष अधिकारीको निर्णयबाट समेत म जग्गाधनी भन्ने कुरा निर्णयमा उल्लेख छ । विपक्षले मोही कायम गरी मोहियानी हकको प्रमाणपत्र पाउँ भनी दिएको निवेदनमा सो जग्गा सदासर्वदा देखि मैले जोती कमाई आएको ०२१ सालमा सर्भेनापी हुँदा मेरो भोगको हो भनी मेरो अनुपस्थितिमा पञ्च सदस्यले नाप नक्शा गराई दिएको मोहियानी हकको प्रमाणपत्र नपाएकोले गा.पं.को सिफारिश संलग्न राखी भर्पाई फिल्ड बूकको आधारमा मोही कायम गरिपाउँ भन्ने दावी  छ । भू.सं. ऐन, ०२१ को दफा २५(१) र २५(२) अन्तर्गत मोही कायम हुन सक्ने कानुनी प्रावधान छ । भूमिसम्बन्धी ऐनको कुन दफा अन्तर्गत विपक्षीलाई मोही ठहर गरिएको हो विपक्ष अधिकारीबाट भएको निर्णयमा खुल्दैन कानुनी प्रतिकूल हचुवा निर्णय रहे भएबाट ने.का.प. ०२९ फु.बे.नि.नं. ६९७ मा प्रतिपादित सिद्धान्तको समेत प्रतिकूल उल्लिखित कानुनको विपरीत रहेबाट बदरभागी रहेको छ ।

४. विपक्षीहरूद्वारा लिखितजवाफ मगाई पेश गर्नु भन्ने सिंगलबेञ्चको मिति ०४२।२।१५।३ को आदेशानुसार प्राप्त हुन आएको लिखितजवाफ निम्न प्रकार छन :

५. निवेदकको कुनै हक हनन् नभएकोले रिट निवेदनपत्र खारेज गरी पाउँ भन्ने समेत भूमिसुधार कार्यालय रौतहटको लिखितजवाफ रहेछ ।

६. विपक्षी भूमिसुधार कार्यालय रौतहटले सबूद प्रमाण बुझी सबूद प्रमाणको आधारमा नै म मोहिलाई कानुन बमोजिम प्रमाणपत्र दिने गरेको निर्णयमा कुनै कानुनी त्रुटि नदेखिएको हुँदा रिट निवेदनपत्र खारेज गरिपाउँ भन्ने समेत टैट मियाँ दर्जीको लिखितजवाफ रहेछ ।

७. निवेदकतर्फका विद्वान अधिवक्ता श्री यादवप्रसाद खरेलले भूमिसुधार कार्यालयले गरेको निर्णय उल्टी हुनुपर्छ भन्ने र विपक्षी भूमिसुधार कार्यालय रौतहट तर्फका विद्वान सहन्यायाधिवक्ता श्री प्रेमबहादुर विष्ट तथा विपक्षी टैट मियाँ दर्जीतर्फका विद्वान अधिवक्ता श्री जयकान्त लालदासले भूमिसुधार कार्यालय रौतहटले गरेको निर्णयमा कुनै कानुनी त्रुटि नहुँदा रिट निवेदनपत्र खारेज हुनुपर्छ भन्ने समेत बहस गर्नुभयो ।

८. प्रस्तुत केशमा निवेदकको माग बमोजिमको आदेश जारी हुने नहुने के रहेछ निर्णय दिनु परेको छ ।

९. यसमा कि.नं. ३१० को जग्गा नबलकुमारको नाउँबाट गंगा ठाकुरको नाममा गएको छ र कि.नं. ३११ को जग्गा उर्मिलाकुमारीकै नाममा छ भनी उत्तार आएकोमा विपक्षीहरूको नाममा समन जारी गरी पठाउँदा म्यादै गुजारी वादी दावी स्वीकार गरी बसेकोले सम्बन्धित गा.पं.को मिति ०४१।७।६ को सिफारिश समेत र ज.ध.ले गरी दिएको मिति ०३९।११।७ र मिति ०४१।१२।१२ को भर्पाई र पञ्चायतमा राखेको धरौटीको मिति ०३९।११।१९ र मिति ०४१।११।७ को भर्पाईहरू समेतको आधारमा वादी टैट मियाँ दर्जीलाई कि.नं.३१० र ३११ को मोही कायम गरी मोहियानी प्रमाण तयार गरी दिने ठहर्छ भन्ने समेत भूमिसुधार कार्यालयले निर्णय गरेको पाइन्छ । उक्त निर्णय बदर गरिपाउँ भन्ने समेत रिट निवेदन जिकिर भएको प्रस्तुत केशतर्फ विचार गर्दा विवादीत जग्गाको १।२ नं. अनुसूची प्रकाशित भएको श्रेस्ताबाट नदेखिएको भनी भूमिसुधार कार्यालय रौतहट मिति ०४३।३।३० को पत्रबाट देखिएकोले गंगा ठाकुरको कि.नं.३१० को निवेदकको जग्गामा मोही कायम गरेको ०४१।११।१३।१ को निर्णय गंगा ठाकुरको दावी कित्ताको हदसम्म उत्प्रेषणको आदेशद्वारा बदर हुने ठहर्छ । जानकारी निमित्त यो आदेशको प्रतिलिपि विपक्षी कार्यालय कहाँ पठाउन महान्यायाधिवक्ताको कार्यालयमा पठाई नियम बमोजिम मिसिल बुझाइदिनू ।

 

उक्त रायमा म सहमत छु ।

न्या.गजेन्द्रकेशरी बास्तोला

 

 

इति सम्वत् २०४३ साल आश्विन ६ गते रोज २ शुभम् ।