निर्णय नं. ३२१३ - उत्प्रेषण

निर्णय नं. ३२१३     ने.का.प. २०४४      अङ्क ९

 

संयुक्त इजलास

माननीय न्यायाधीश श्री महेशराम भक्त माथेमा

माननीय न्यायाधीश श्री प्रचण्डराज अनिल

सम्वत् २०४३ सालको रिट नं. २४०३

विषय : उत्प्रेषण ।

 

निवेदक      :साविक भ.पु.जि.को हाल ल.पु.जि.टिकाथली गा.पं. वडा नं. ३ बस्ने माधव बुढाथोकी ।

विरुद्ध

विपक्षी : निमित्त प्रबन्धक, ने.या.सं.ट्रलीबस सेवा कार्यालय बानेश्वर ।

      नेपाल यातायात संस्थान,सन्चालक समिति ।

आदेश भएको मिति: ०४४।६।५।२ मा

     निर्णयलाई स्वीकार गरी नोकरीबाट हटेपछि नियममा व्यवस्था भए अनुसार प्राप्त हुने सुविधा बुझी उपभोग गरिसके पछि निर्णयबाट सुविधा उपभोग गर्न सुविधा हासिल हुने कारवाही मिलेन भन्ने निवेदकको हकमा आघात परेको भन्न नमिल्ने ।

 (प्रकरण नं. १५)

निवेदक तर्फबाट: विद्वान अधिवक्ता श्री बसन्तराम भण्डारी

प्रत्यर्थी तर्फबाट: विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ता श्री रतनलाल कनौडिया

उल्लेखित मुद्दाःX

आदेश

न्या.महेशराम भक्त माथेमाः संविधानको धारा १६।७१ अन्तर्गत परी निर्णयार्थ बेञ्च समक्ष पेश हुन आएको प्रस्तुत मुद्दाको विवरण संक्षेपमा यसप्रकार छ ।

२.    म निवेदक, ने.या.सं. द्वारा सञ्चालित ट्रली बस सेवाको कन्डक्टर तह २ पदमा काम गरी आएको छु । मैले निरन्तर रुपमा आफ्नो जिम्मेवारीको काम इमान्दारीपूर्वक गरी आएको थिएँ । मेरो परीक्षणकाल समेत समाप्त भई स्थायी नियुक्ति गरिएको छ ।

३.    म निवेदकलाई मिति २०४१।२।१ देखि विना सूचना कार्यालयमा अनुपस्थित हुनुभएको भन्ने कारण देखाई आफूलाई जानकारी भएको परिपत्र र नियमलाई वास्ता नगरी बस्नु भएपछि मिति २०४१।५।१५ का दिन गोरखापत्रबाट प्रथम सूचना प्रकाशित भएका मितिले ३ दिनभित्र पत्रसाथ हाजिर हुन आउनु होला भनेपछि मात्र मिति २०४१।५।१७ का दिन आफू बिरामी भएको सूचना दिई बसेको भन्ने पत्र प्राप्त हुन आएकोले तपाई माथि विभागीय कारवाही किन नगर्ने भनी २०४१।५।२२ मा र पहिलोपटक दिएको स्पष्टीकरण सन्तोषजनक नभएको भनी दोश्रो पटक २०४१।६।२ मा स्पष्टीकरण माग गर्नु भयो ।

४.    म आफैं बिरामी भई ज्येष्ठ महिनामा मैले ट्राफिक शाखामा बिरामी भएको सूचना दिएको थिएँ, तर दर्ता भएन छ, बिरामी हुने कुराको पूर्वज्ञान हुन सक्दैन, संस्थानको विकास प्रगति र उन्नति सदैव चाहने उद्देश्य रहेको छ भनी मैले स्पष्टीकरण पेश गरेको थिएँ, तर संस्थानबाट मलाई मिति ०४१।२।१ देखि भविष्यमा संस्थानको नोकरीको लागि अयोग्य नठहरिने गरी कन्डक्टर तह २ को सेवाबाट हटाइएको व्यहोरा सूचीत गरिन्छ भनी २०४१।६।५ मा बर्खास्त गरियो ।

५.    सो निर्णय आदेश उपर मैले सञ्चालक समितिमा पुनरावेदन गर्दा सञ्चालक समिति ने.या.सं.ले उपदान संचित घर विदा तथा औषधि उपचारको बाँकी रकम नोकरीबाट अलग भएपछि प्राप्त गर्न सकिने भन्ने सो सम्बन्धी सूचीत आदेश तथा नियममा व्यवस्था भएको र नोकरीबाट हटाइएको कुरा स्वीकार गरी पुनरावेदन दिनु भन्दा अगावै संचित विदा उपदान तथा औषधि उपचारको बाँकी रकम समेतको चेक बुझी लिई उपभोग गरिसकेकोले तपाइको पुनरावेदनमा कारवाही गर्नु नपर्ने भनी २०४२।१०।२७ मा बसेको ने.या.संं समितिको बैठकबाट निर्णय भएको भनी मिति २०४२।११।१३ को पत्रबाट उल्लेख भइआएकोले जानकारीको लागि सूचीत गरिन्छ भनी २०४२।१२।६ मा लेखिएको पत्र मैले २०४२।१२।१४ मा पाएकोले थाहा पाई यस अदालतको असाधारण अधिकार क्षेत्र गुहार्न आएको छु ।

६.    प्रथमतः मलाई अवकास दिँदा २०४१।६।५ मा पत्र दिई २०४१।२।१ देखि लागू हुने गरी भूतलक्षी प्रभाव पर्ने गरी हटाउने निर्णय गरिएको पूर्णत कानुनी त्रुटिपूर्ण छ ।

७.    म संग स्पष्टीकरण माग गर्दा विदा स्वीकृति नगराई बसेको कुरालाई कारण बनाई मागिएको थियो, तर अवकाश दिँदा संस्थानको विनियम ६.२(ख) तथा लो.से.आ.को सामान्य सिद्धान्तको परिच्छेद ११ को दफा ६(ग) को आरोपमा विनियमको परिच्छेद दफा ६.१(५) र लो.से.आ. को सामान्य सिद्धान्तको परिच्छेद ११ को १(ङ) बमोजिम भन्ने उल्लेख गरिएको छ । यसरी विदा स्वीकृत नगराई बसेको कुरालाई बराबर अनुशासन हिनताको काम गरेको भन्ने आधार लगाउनु कदापी मिल्ने होइन ।

८.    निमित्त प्रबन्धकले कारवाही र आदेश गर्नु भएको छ उहाँलाई यस्तो कारवाही गर्न कुनै कानुनले अधिकारै दिएको छैन, जसबाट अधिकार क्षेत्रात्मक त्रुटी भएको स्पष्ट छ । यसको साथै मैले पाउनु पर्ने रकम बुझिलिंदैमा मैले दिएको पुनरावेदनमा कारवाही नै नहुने व्यवस्था समेत छैन । अतः नि.प्रबन्धकले २०४१।६।५ को पत्रद्वारा २०४१।२।१ देखि लागू हुने गरी दिएको  अवकाशपत्रको निर्णय र समितिको २०४२।१०।२७ को निर्णय समेत कानुनी त्रुटिपूर्ण हुँदा उत्प्रेषणको आदेशद्वारा बदर गरी पुनः बहाल गराउनु भन्ने परमादेशको आदेश समेत जारी गरिपाउँ भन्ने निवेदकको रिट निवेदन जिकिर ।

९.    विपक्षीहरूबाट लिखित जवाफ मगाई आएपछि नियमानुसार पेश गर्नु भन्ने यस अदालत एक न्यायाधीशको इजलासबाट भएको आदेश ।

१०.    अधिकार प्राप्त अधिकारीबाट कानुन बमोजिम निर्णय भएको र विपक्षीले सो निर्णयलाई मानी स्वीकार गरी त्यसमा चित्त बुझाई संस्थानको नियमानुसार पाउने उपदान औषधि उपचार तथा सञ्चित विदा समेतको सुविधा पुनरावेदन गर्नु भन्दा अगावै प्राप्त गरी उपभोग समेत गरिसकेकोले निजको हकमा कुनै आघात परेको भन्न सकिने अवस्था नहुँदा रिट निवेदन खारेज गरिपाउँ भन्ने समेत व्यहोराको प्रबन्धक उपेन्द्रराज उप्रेतीको लिखित जवाफ ।

११.    अधिकार प्राप्त अधिकारीबाट भएको निर्णयमा चित्त बुझाई नोकरीबाट हटेपछि पाउने सबै सुविधाहरू पुनरावेदन गर्नु भन्दा अगावै उपभोग गरिसकेकोले यस्तो अवस्थामा निजको हकमा आघात भयो भन्न सकिने स्थिति नहुँदा रिट निवेदन खारेज गरिपाउ भन्ने समेत व्यहोराको सञ्चालक समितिको तर्फबाट अध्यक्ष तथा महाप्रबन्धक कृष्णराज पाण्डेको लिखित जवाफ रहेछ ।

१२.   नियम बमोजिम दैनिक पेशी सूचीमा चढी पेश हुन आएको प्रस्तुत मिसिल अध्ययन गरी निवेदक तर्फबाट रहनु भएका विद्वान अधिवक्ता श्री बसन्तराम भण्डारी र प्रत्यर्थी तर्फबाट विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ता श्री रतनलाल कनौडियाले गर्नु भएको बहस समेत सुनियो ।

१३.   निवेदक तर्फका विद्वान अधिवक्ताले निवेदन जिकिरलाई समर्थन गर्दै मेरो पक्षलाई विदा स्वीकृत नगराई बसेको कारण जनाई स्पष्टीकरण माग गरिएको र बर्खास्त गर्ने बेलामा अनुशासन हीनताको कार्य गरेको भन्ने अभियोग लगाई बर्खास्त गरिएको मिलेको छैन । जुन विषयको लागि स्पष्टीकरण माग गरिएको हो सो बाहेक अर्को कुनै नयाँ आरोप लगाई नोकरीबाट बर्खास्त गर्न मिल्ने कुरा होइन, त्यसैले माग बमोजिमको आदेश जारी हुनुपर्छ भनी भन्नु भयो । प्रत्यर्थी तर्फका विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ताले निवेदकले नोकरीबाट हटिसकेपछि नोकरीबाट हटाउने गरी गरिएको निर्णय आदेश उपर पुनरावेदन गर्नु भन्दा अगावै नोकरीबाट हटेपछि कर्मचारीले पाउने सुविधा सहूलियत उपदान, सञ्चित विदाको रकम, औषधि उपचार जस्ता आफूले पाउने सहूलियत लिई सकेपछि निजको सो कार्यबाट नोकरीबाट हटाइएको कुरालाई स्वीकार गरी बसेको अवस्थाले निजको कुनै हकमा आघात भयो भन्न मिल्ने अवस्था छैन, अतः रिट निवेदन जारी हुनुपर्ने अवस्था नहुँदा खारेज हुनुपर्छ भनी भन्नु भयो ।

१४.   विद्वान अधिवक्ता र वरिष्ठ अधिवक्ताहरूले गर्नु भएको उल्लिखित बहस जिकिर समेतलाई ध्यानमा राखी निर्णयतर्फ विचार गर्दा निवेदन माग बमोजिमको आदेश जारी हुनुपर्ने नपर्ने के हो सो कुराको निर्णय दिनु पर्ने देखियो ।

१५.   प्रस्तुत मुद्दामा यी रिट निवेदक माधव बुढाथोकीलाई भविष्यमा संस्थानको नोकरीको लागि अयोग्य नठहरिने गरी प्रत्यर्थी नेपाल यातायात संस्थानको ट्रलीबस सेवाको कण्डक्टर तह २ को सेवाबाट हटाइएको देखिन्छ । सेवाबाट हटाउने गरी भएको निर्णय उपर निवेदकले प्रत्यर्थी सञ्चालक समिति समक्ष पुनरावेदन गर्दा सञ्चालक समितिले सञ्चित घर विदा तथा औषधि उपचारको बाँकी रकम नोकरीबाट अलग भएपछि प्राप्त गर्न सकिने भन्ने सो सम्बन्धी सूचीत आदेश तथा नियममा व्यवस्था भएको उल्लेख गर्दै निवेदकले आफूलाई नोकरीबाट हटाइसकेपछि सो हटाइएको कुरालाई स्वीकार गरी पुनरावेदन दिनु भन्दा अगावै सञ्चित विदा, उपदान तथा औषधोपचारको बाँकी रकम समेत चेक बुझिलिई उपभोग गरिसकेकोले पुनरावेदनमा कारवाही गर्नु नपर्ने भनी मिति २०४२।१०।२७ मा नेपाल यातायात संस्थान, सञ्चालक समितिको  बैठकबाट निर्णय भएको भन्ने निवेदकलाई सूचीत गरेको देखिन्छ । निवेदकले आफूले प्राप्त गर्ने उपरोक्त सुविधाहरू हासिल गरिसकेर पुनरावेदन गरेको भन्ने कुरामा विवाद उठेको देखिँदैन । तसर्थ निर्णयलाई स्वीकार गरी नोकरीबाट हटेपछि नियममा व्यवस्था भए अनुसार प्राप्त हुने सुविधा बुझी उपभोग गरिसकेपछि निर्णयबाट सुविधा उपभोग गर्ने सुविधा हासिल हुने कारवाही मिलेन भन्ने निवेदकको हकमा आघात परेको भन्न नमिल्ने हुँदा रिट निवेदकको माग बमोजिमको आदेश जारी गर्न मिलेन । प्रस्तुत रिट निवेदन खारेज हुने ठहर्छ । फायल नियम बमोजिम गरी बुझाई दिनु ।

 

उक्त रायमा म सहमत छु ।

 

न्या.प्रचण्डराज अनिल

 

इतिसम्वत् २०४४ साल आश्विन ५ गते रोज २ शुभम् ।

