निर्णय नं. २००८ - कर्तव्य ज्यान

निर्णय नं. २००८ ने.का.प. २०४१              अङ्क ५

डिभिजन बेञ्च

इजलाश

माननीय न्यायाधीश श्री बब्बरप्रसाद सिंह

माननीय न्यायाधीश श्री जोगेन्द्रप्रसाद श्रीवास्तव

सम्वत् २०४० सालको फौ.पु.नं. ४२२

मुद्दा : कर्तव्य ज्यान

पुनरावेदक/वादी : सुगावती भोरनीको जाहेरीले वादी श्री ५ को सरकार

विरूद्ध

प्रतिवादी : जि. स.प्रसवनी गा.पं. वार्ड नं. २ बस्ने जोखना साहु तेली समेत

फैसला भएको मिति : २०४१।५।१८।२ मा

§  चस्मदिद गवाहको रूपमा प्रस्तुत बकपत्रमा भाग्दै गरेको भनी बकपत्र गरे पनि म मानसिक असन्तुलनमा रहेको छु भन्न सक्दिन भनेबाट निजको बकपत्रमा भर पर्ने आधार नभएको ।

(प्रकरण नं. १७)

पुनरावेदक वादी तर्फबाट : विद्वान सरकारी अधिवक्ता श्री भैरवप्रसाद लम्साल

प्रत्यर्थी, प्रतिवादी तर्फबाट : x

उल्लेखित मुद्दा : x

फैसला

        न्या. जोगेन्दप्रसाद श्रीवास्तव : पू.क्षे.अ.को फैसलामा चित्त बुझेन भन्ने समेत व्यहोराको वादी श्री ५ को सरकारतर्फबाट यस अदालतमा पर्न आएको प्रस्तुत मुद्दाको व्यहोरा संक्षेपमा यस प्रकारको छ ।

        २.  ०३६।११।७ गते बेलुकी ४ बजेतिर दिसा गर्न घरदेखि २०० गज पूर्व पोखरी डिलमा गएको १ घण्टा पछि निज लोग्ने गुहार गरेको हल्ला सुनी सो ठाउँमा जाँदा मेरो लोग्नलाई मर्ने अवस्थामा देखि तत्कालै लोग्नेलाई सोधपुछ गर्दा चिमटी, अगाडि प्रसवनी समेतका मानिसले कुटपिट गरेको भन्ने उल्लेख गरेका र घरमा ल्याई पुग्दा लोग्नेको मृत्यु भएको भन्ने समेत ०३६।११।१८ को सुगावतीको जाहेरी दर्खास्त ।

        ३.  ०३६।११।८ मा भएको लास प्रकृति मुचुल्का ।

        ४.  ०३६।११।९ मा भएको घटनास्थल प्रकृति मुचुल्का कुसमा वातर, भरोसी भन्ने माधुरी वातर, जोखना साहु तेली समेतले अपराध गरेको बुझिन आएको भन्ने समेत प्र.नाठनी कैलास सुब्बाको प्रतिवेदन ।

        ५.  सुन्दर मुसहर, रामधन, सोमन, कुसुमलाल, जोखम समेत ५ जना म समेत भई सल्लाह गरी हामीले ल्याएको लकडी पक्री पैसा माग्छ यसलाई खतम गर्नुपर्छ भनी म समेत सहमत भई निज प्रहरी उत्तमलाई सुनारले हिर्काई सोमनले मुन्टो बटारेको हो भन्ने समेत भरोसी भन्ने माधुरीले ०३६।११।१६ मा गरेको बयान ।

        ६.  आजभन्दा २२ दिन अगाडि खुनर, रामधनी, सोमन, कुसुमलाल, माधुरी म समेत बसी प्रहरी उत्तमलाई मार्नुपर्छ भनी सल्लाह गरेको हो सोमन सुन्दर मुसहरले कुटपिट गरेको हो म पनि सहमत छु भन्ने समेत ०३६।१२।१७ को जोखना साहु तेलीको बयान ।

        ७.  १०–१२ दिन अगाडि उत्तमलाई मार्नु पर्छ भनेका थिए, सुनर रामधनी, सोमन समेतले ०३६।११।७ मा सुनर मुसहर रामधनी वातर, सोमन तेली दुखना साहु तेली समेतले घटना हुनुभन्दा अगाडि उत्तमलाई मार्नु पर्छ भन्ने सल्लाह गरेको थियो सुनर रामधनी समेतले ०३६।११।७ को बेलुका कुटपिट गरेको हो भन्ने कुसुमलाल वातरको सावित बयान ।

        ८.  ०३६।११।१२ मा भएको सरजमीन मुचुल्का ।

        ९.  अनुसन्धान तथा संकलित प्रमाण कागजबाट समेत प्रतिवादीहरूले ज्यान सम्बन्धीको १३ नं. बमोजिम कसूर गरेको प्रमाणित हुनआएकोले सहमतिमा बसेका जोखना साहु तेली, कुसुमलाल वातर, भरोती भन्ने मधुरी वातर समेत ३ जनालाई ऐ ऐनको १७(३) बमोजिम र फरार रहेका सोमन र मुसहर, रामधनी वातर र सोमन साहु तेलीलाई न्या. स.को १३(३) बमोजिम सजाय हुन सम्बन्धित मिसिल सहित दाखिल गरेका छौं भन्ने समेत व्यहोराको प्रहरी प्रतिवेदन ।

        १०. घटना भएको दिन हामी अन्यत्र छौँ को कसले मृतकको हत्या गरेका हुन हामीलाई थाहा छैन, प्रहरीमा कुटपिट गरी हामीलाई साविती गराएको हो भन्ने समेत जोखना साहु, कसुमलाल, मधुरी, सुन्दर, रामधनी, सोमन साहु समेतले अदालतमा गरेका इन्कारी बयान ।

        ११. चस्मदिद गवाह र स्वतन्त्र प्रमाणबाट प्रतिवादीहरूले उत्तम प्रसादलाई मारेको पनि कतैबाट पुष्टी हुन नआएकोले वादी दावी पुग्न नसक्ने ठहर्छ भन्ने समेत ०३८।११।१ को सप्तरी जिल्ला अदालतको फैसला ।

        १२. सो फैसला उपर चित्त बुझेन प्रतिवादीहरू इन्कारी भएकै आधार लिई शुरूले सफाई दिएको फैसला बदर गरी प्रतिवादीहरूलाई प्रहरी प्रतिवेदन दावी बमोजिम सजाय गरिपाउँ भन्ने समेत व्यहोराको श्री ५ को सरकारका तर्फबाट पू.क्षे.अ.मा पर्न आएको ०३९।४।४ को पुनरावेदन पत्र ।

        १३. यसमा प्रहरीको सावित अन्य स्वतन्त्र प्रमाणबाट समर्थित भएको देखिएन गवाह बेचुको कथनलाई भर गर्न सक्ने देखिन्न तसर्थ सप्तरी जि. अ.को फैसला मनासिब छ भन्ने समेत व्यहोराको पू.क्षे.अ.को ०३९।११।१० को फैसला ।

        १४. शुरू जि. अ.ले प्रतिवादीहरूलाई सफाई दिएको फैसलालाई पू.क्षे.अ.को फैसला मिलेको नदेखिएकोले सो फैसला बदर गरी प्रहरी प्रतिवेदन दावी बमोजिम प्रतिवादीहरूलाई सजाय गरिपाउँ भन्ने समेत पुनरावेदन जिकिर भएको वादी श्री ५ को सरकारतर्फबाट यस अदालतमा पर्न आएको पुनरावेदन पत्र रहेछ ।

        १५. नियमबमोजिम आजको पेशी सूचीमा चढी पेश हुनआएको प्रस्तुत मुद्दाको पुनरावेदन जिकिर सहितको मिसिल अध्ययन गरी वादी श्री ५ को सरकारका तर्फबाट खटी उपस्थित हुन आउनुभएका विद्वान सरकारी अधिवक्ता श्री भैरवप्रसाद लम्सालले प्रहरी उत्तमकुमारले बराबर पैसा माग्ने उजूर गरी कारबाही गराई दिने डरत्रास दिलाई निजले खाने गर्ने रिसइवीबाट मारेको हो भनी कारण समेत जनाई एक अर्कालाई पोल गरी कुसुमलाल समेतले मौकैमा सावित भएको जाहेरी दर्खास्तको साथै सरजमीनका व्यक्तिहरू समेतले अदालतमा आई गरेको बकपत्र समेतबाट उल्लिखित अपराधीहरूले अपराध गरेकै देखिने खम्विर प्रमाण छँदै प्रतिवादीहरूलाई सफाई दिने गरेको शुरूको फैसलालाई सदर गर्ने गरेको इन्साफ मिलेको छैन प्रतिवादीहरूलाई प्रहरी प्रतिवेदन माग दावी बमोजिम सजाय हुनुपर्छ भनी बहस समेत प्रस्तुत गर्नुभयो ।

        १६. अब पू.क्षे.अ.ले शुरू जि. अ.को इन्साफलाई सदर गर्ने गरेको फैसला मिलेको छ छैन भनी हेर्नु पर्ने देखिन आयो ।

        १७. यसमा निर्णयतर्फ विचार गर्दा खयर निकासा चोरी गरी लगेकोमा रिसइवी भएकै हो कि भन्नलाई त्यस किसिमको मुद्दाहरूको प्रमाण पेश भएको देखिएको वारदातको विषयलाई विचार गर्दा कहिले प्रहरी उत्तम बाहिर निस्कन्छ र मारूँला भन्ने तरिकाले अभियुक्तहरू कुरी रहेका भन्ने शंका गर्दा पनि सो ठाउँमा खयरको लकडी ल्याई राख्नु र सो लकडीमा रगतको दाग लगाउनु पर्ने स्थिति नदेखिएको खयरको लकडीको सम्बन्धमा पहिले नै सो कुरा घटेको भए सो विषयमा जाहेरी दर्खास्तमा उल्लेख हुनु पर्ने सो समेत नदेखिएको, मृतक कृयाको निमित्त घरमा आएकोमा राति दिसा गर्न जान्छु भनी बेलुकी ७ बजे गएकोमा १।१ घण्टा पछि गुहार भनेर कराएको कुरा नै विश्वासलायक नभएको, प्रहरीमा गरेको साविती बयानलाई पोष्टमार्टम रिपोर्टले नै पुष्टी नगरेको र निजहरूलाई दबाबमा राखी साविती गराएको भन्ने प्रतिवादीको दावीलाई पुष्टी हुनआएको घटनास्थलमा सबैभन्दा पहिला देख्ने प्रदीपकुमारले मृतकको श्रीमतीको भनाइलाई पुष्टी गरेको नदेखिएका कारण मृतक बोल्न नसक्ने अवस्थामा भेटेको त्यसपछि मृतकले स्वास्नीलाई यस यसले मार्‍यो भन्न सक्ने स्थिति नदेखिएको र सो कुरा पुष्टी समेत नभएको चस्मदिद गवाहको रूपमा प्रस्तुत बेचुको बकपत्रमा भाग्दै गरेको भनी बकपत्र गरे पनि म मानसिक असन्तुलनमा रहेको छु भन्न सक्दिन भनेबाट निजको बकपत्रमा भर गर्ने आधार नभएकोबाट चस्मदिद गवाह र स्वतन्त्र प्रमाणबाट प्रतिवादीहरूले प्रहरी उत्तमप्रसादलाई मारेको भनी कतैबाट पुष्टी हुन नआएकोले वादी दावी पुग्न नसक्ने हुँदा अ.बं.१८६ नं. बमोजिम अभियुक्तलाई सफाई दिने गरी शुरू रोल्पा जिल्ला अदालतबाट भएको मिति ०३८।११।१ को निर्णयलाई सदर गर्ने गरेको पूर्वाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको इन्साफ मनासिब ठहर्छ । मिसिल नियमबमोजिम गरी बुझाई दिनु ।

 

उक्त रायमा म सहमत छु ।

 

न्या. बब्बरप्रसाद सिंह

 

इति सम्वत् २०४१ साल भाद्र १८ गते रोज २ शुभम् ।