निर्णय नं. २११७ - जालसाजी

निर्णय नं. २११७ ने.का.प. २०४१               अङ्क ९

डिभिजन बेञ्च

इजलाश

माननीय न्यायाधीश श्री धनेन्द्रबहादुर सिंह

माननीय न्यायाधीश श्री बब्बरप्रसाद सिंह

सम्वत् २०३९ सालको फौ.पु.नं. ३१९

मुद्दा : जालसाजी

पुनरावेदक/प्रतिवादी : जिल्ला काठमाडौं न.पं. काठमाडौं वडा नं. १७ ठहीटी बस्ने रामबहादुर राजभण्डारी

ऐ ऐ बस्ने चैनबहादुर राजभण्डारी

विरुद्ध

विपक्षी/वादी : ऐ.ऐ. बस्ने केशरबहादुर राजभण्डारी

फैसला भएको मिति :  २०४१।३।२२।५ मा

§  म समेतका हकदार अंशियार नदेखाई अदालतमा दिएको दर्खास्त, जालसाजबाट तामेल गराएको म्याद बदर गरिपाउँ भन्ने दावी कीर्ते कागजको परिभाषाभित्र रहेको नदेखिने ।

(प्रकरण नं. १५)

पुनरावेदक प्रतिवादी तर्फबाट : विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ता श्री कुसुम श्रेष्ठ

विपक्षी वादी तर्फबाट : विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ता श्री लक्ष्मणप्रसाद अर्याल

उल्लेखित मुद्दा : x

फैसला

          न्या. धनेन्द्रबहादुर सिंह : म.क्षे.अ.को मिति २०३७।११।३० को फैसला उपर यस सर्वोच्च अदालतबाट पुनरावेदनको अनुमति प्राप्त भई पेश हुन आएको प्रस्तुत मुद्दाको संक्षिप्त तथ्य निम्न अनुसारको छ ।

          २.   विपक्षी उपर मेरो २०२७।१।२० मा फिरादपत्र परेकोमा घरको मुख्य भनी प्रतिवाद गरेको भए पनि मुख्य आमा गिर्जालक्ष्मीबाट २००२ सालमा माहिला भाइ केन्द्रबहादुरले र २०२० सालमा भएको अंशको अस्थायी व्यवस्था आमाबाट सम्पन्न भएको विपक्षी स्वयम वारेस भई हामीलाई थाहा नदिई आमा गिर्जालक्ष्मीबाट पारे पराएको मुद्दा आमाको मृत्युवाद म समेतका अंशियार रहे भएको कुरा गुम पारी झुठ्ठो व्यहोराको दर्खास्त दिई अदालत समेतलाई झुक्याई म्याद समेत जालसाज गरी सकार्दैमा म समेतको अंशियारको दायित्व समाप्त हुन नसक्ने समस्त हात पारी खाने प्रबन्ध गरी गुठी काम कारवाही समेत नगरी वादी आमा गिर्जालक्ष्मी प्र.तिलके तामाङ भएको बाली मुद्दा हाल भू.प्र.का.मा परेको भन्ने समेत चैनबहादुरले र वादी गिर्जालक्ष्मी प्र.सुकुचा ल.पु.जि.अदालतमा दायर रहेको १ वादी ऐ. प्र.रामबहादुर समेत भएको बाली मुद्दा समेतमा आमा परलोक भएपछि म समेत अंशियार रहेको कुरा गायव राखी अड्डा र म्याद तामेल गर्न आएको अर्दली समेतलाई धोका दिई झुक्याई झुठ्ठा व्यहोराको दर्खास्त दिई सो सन्दर्भमा जारी भएको म्याद जालसाज गरी २०२५।९।२५ गते तामेल गरी रामबहादुरले एकलौटी सकारेको समेत निजहरूले अंश मुद्दामा दिएको प्रतिवादी २०२७।७।६ गते नक्कलसारी हेर्दा थाहा पाएकोले म्याद तामेल गरे गराएको मिति २०२५।९।२५ बाट कीर्ते कागजको १८ नं. को म्याद २ वर्षभित्र र नक्कल सारेको मितिले ३५ दिनभित्र फिराद गर्न आएको छु । अंश मार्न जालसाज गरी म समेतका अंशियार हकदार नदेखाई अदालतमा दिएको दर्खास्त जालसाजीबाट तामेल गरे गराएको म्याद बदर गरी अंश मार्न जालसाज गरेमा कीर्ते कागजका ७ नं. बमोजिम सजाय गरिपाउँ भन्ने समेत व्यहोराको केशरबहादुरको फिरादपत्र ।

          ३.   वादीले म समेतका नाउँमा दिएको अंश मुद्दामा भएको व्यहोराको प्रतिउत्तर गरेको छु । दावी बमोजिम आफ्नो मुद्दा सकार गर्न कुनै मुद्दा दिएको पनि छैन । मुद्दा सकारेको पनि छैन भन्ने समेत व्यहोराको नारायणबहादुरको प्रतिउत्तरपत्र ।

          ४.   अंश मुद्दामा अंश भइसकेको भनी हामीहरूको प्रतिउत्तर परेपछि सोही व्यहोरा लगाई खण्डन गर्ने रचना झिकी अंश जालसाजको नामाकरण गरी दिएको यो मुद्दा अ.बं.७३ नं. ले खारेज हुनुपर्छ । अदालतको कर्मचारीबाट म समेत घरमा नभएको मौकामा गरे भएको तामेलीमा जालसाजी गर्‍यो भनी दावी गर्न नपाउने कीर्ते कागजको ३।४ नं. अनुसार दुई जवान मिली नभए नगरेको झुठ्ठा व्यहोरा लिखतले सो सहिछाप गर्ने व्यक्ति जालसाजी गर्ने ठहर्ने भन्ने व्यवस्था भएको वादीको हकमा आउने वा हक लाग्ने कुनै सम्पत्तिमा आयस्ता लिए खाएको छैन । जालसाजी व्यवहार गरेको पनि छैन भन्ने समेत व्यहोराको रामबहादुरको प्रतिवादी ।

          ५.   वादीले दिएको अंश मुद्दामा भएको व्यहोराको प्रतिवाद गरेकै छु । दुई थर मिली नभए नगरेको कुरा गरे भएको हो भन्ने लिखत गर्ने जालसाजी ठहरी वात लाग्छ र सोहीरुप मुखमा परिपञ्च गरी कीर्ते गरेमा सजाय हुने व्यवस्था छ सो अनुरुपको वादी फिराद नहुनाले खारेज हुनुपर्छ भन्ने समेत व्यहोरको चैनबहादुरको प्रतिवादी ।

          ६.   बाली मुद्दामा म्याद तामेल हुँदा म अंशियार नदेखाई सकार गरी जालसाजीबाट काम तामेल गरे भन्ने वादी दावी भएको मुद्दा सकार गर्ने कुरा आफैं जान्नु पर्ने त्यस्तोमा थाहा नदिई जालसाजी गरे भन्ने उजूरी कीर्ते कागजको परिभाषाभित्र पर्न आएको नदेखिँदा अ.बं.१८० नं. ले खारेज हुने ठहर्छ भन्ने समेतको काठमाडौं जिल्ला अदालतको फैसला ।

          ७.   सो फैसलामा चित्त बुझेन भन्ने समेत वादी केशरबहादुर राजभण्डारी बागमती अञ्चल अदालतमा परेको पुनरावेदन ।

          ८.   खारेज गर्ने गरेको काठमाडौं जिल्ला अदालतको इन्साफ मनासिव ठहर्छ भन्ने समेत बागमती अञ्चल अदालतको फैसला ।

          ९.   सो फैसलामा कानुनी त्रुटि हुँदा पुनरावेदनको अनुमति पाउँ भन्ने समेत वादीको निवेदन परेकोमा पुनरावेदनको अनुमति दिएको छ भन्ने समेत मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको आदेश ।

          १०.  प्रमाणहरू समेत बुझी इन्साफ गर्नुपर्ने अवस्था विद्यमान देखिएको र हदम्यादभित्र कै फिराद देखिनाले खारेज गर्ने गरेको का.जि.अ.को र सो सदर गरेको वा.अं.अ.को फैसलाहरू बदर हुने ठहर्छ । इन्साफ गर्न मिसिल का.जि.अ.मा पठाई दिने गरेको मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतबाट भएको ०३७।११।३० को फैसला ।

          ११.   सो फैसलामा कानुनको त्रुटि हुँदा पुनरावेदनको अनुमति पाउँ भन्ने प्रतिवादीहरूको निवेदन परेकोमा फिरादमा कीर्ते कागजको ३ नं. को अवस्था विद्यमान रहेको नदेखिएकोले खारेज गर्नुपर्ने नगरेको त्रुटि हुँदा पुनरावेदनको अनुमति दिइएको छ भन्ने समेत स.अ.डिभिजन बेञ्चको आदेश ।

          १२.  पुनरावेदकतर्फबाट रहनु भएका विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ता श्री कुसुम श्रेष्ठले प्रतिवादीहरूले अदालतबाट जारी भएको म्याद जालसाजी गरेको छैन । वादीको उजूर कीर्ते कागजको परिभाषाभित्र पर्दैन । उजूर खारेज हुनुपर्छ । क्षेत्रीय अदालतको निर्णय मिलेको छैन भन्ने समेत र विपक्षी तर्फबाट रहनु भएका विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ता श्री लक्ष्मणप्रसाद अर्यालले जालसाज गरेको कुरा प्रमाणबाट देखिन्छ । इन्साफ गर्न पठाउने गरेको क्षेत्रीय अदालतको निर्णय मिलेको छ भन्ने समेत बहस प्रस्तुत गर्नुभयो ।

          १३.  प्रस्तुत मुद्दामा मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको इन्साफ मिलेको छ छैन सो कुराको निर्णय दिनुपर्ने हुन आएको छ ।

          १४.  यसमा निर्णयतर्फ हेर्दा बाली मुद्दामा म्याद तामेल हुँदा म समेतका अंशियार हकदार नदेखाई सकार गरी जालसाजीबाट काम तामेल गरी कीर्ते कागजको ७ नं. बमोजिम सजाय गरिपाउँ भन्ने वादी दावी देखिन्छ ।

          १५.  गिरिजालक्ष्मीले दिएको बाली मुद्दाको प्रमाण मिसिलबाट गिरिजालक्ष्मीको नजिकका हकदारका नाउँमा जारी भएको समाव्हान कानुन बमोजिम गिरिजालक्ष्मीको घर दैलामा तामेल भएको पाइन्छ । गिरिजालक्ष्मीको नामबाट परेको मुद्दा मामिलामा गिरिजालक्ष्मी परलोक भएपछि निजको दैयादारले आफैं उपस्थित भई मुद्दा सकार गर्नुपर्ने कानुनी व्यवस्था देखिन्छ । त्यस्तोमा म समेतका हकदार अंशियार नदेखाई अदालतमा दिएको दर्खास्त, जालसाजबाट तामेल गराएको म्याद बदर गरी सजाय गरिपाउँ भन्ने दावी कीर्ते कागजको परिभाषाभित्र परेको देखिँदैन । त्यसरी कीर्ते कागजको परिभाषाभित्र नपरेको फिराद दावीमा तथ्य भित्र प्रवेश गरी इन्साफ गर्न मिल्ने नदेखिँदा काठमाडौं जिल्ला अदालतबाट वादीको फिराद दावी खारेज गरेको सदर गरी बागमती अञ्चल अदालतबाट ठहराई छिनेको इन्साफ मनासिव ठहर्छ । इन्साफ गर्न पठाउने गरेको मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको इन्साफ मिलेको देखिएन । मिसिल नियम बमोजिम गरी बुझाई दिनु ।

 

उक्त रायमा म सहमत छु ।

 

न्या. बब्बरप्रसाद सिंह

 

इति सम्वत् २०४१ साल आषाढ २२ गते रोज ५ शुभम् ।