निर्णय नं. २१५७ - ज्यान

निर्णय नं. २१५७  ने.का.प. २०४१                   अङ्क १०

डिभिजन बेञ्च

इजलाश

माननीय न्यायाधीश श्री धनेन्द्रबहादुर सिंह

माननीय न्यायाधीश श्री हरगोविन्द सिंह प्रधान

सम्वत् २०४० सालको फौ.पु.नं. ३५८

सम्वत् २०४० सालको फौ.सा.नं. १४९

मुद्दा : ज्यान

पुनरावेदक/प्रतिवादी :   जि. सोलुखुम्बु का.को गा.पं. घर भै हाल जिल्ला कार्यालय सदरखोर शाखा डिल्लीबजारमा थुनामा बस्ने दिलकुमारी तामाङनी

विरूद्ध

विपक्षी/वादी : प्रहरी रामबहादुर समेतको जाहेरीले श्री ५ को सरकार

फैसला भएको मिति :  २०४१।७।१५।४ मा

§  सामाजिक लोकलाजबाट बच्नको लागि जातकलाई मारेको देखिन आउने हुँदा अपराधको प्रकृति र अवस्था समेतलाई ध्यानमा राखी निज अभियुक्तलाई सर्वस्वसहित जन्मकैदको सजाय गर्दा चर्को पर्ने ।

(प्रकरण नं. १७)

पुनरावेदक/प्रतिवादी तर्फबाट : विद्वान वरिष्ठ अधिबक्ता श्री बासुदेवप्रसाद ढुंगाना र विद्वान अधिबक्ता श्री बद्रीप्रसाद शर्मा

विपक्षी/वादीहरू तर्फबाट : विद्वान सरकारी अधिवक्ता श्री बलिरामकुमार

उल्लेखित मुद्दा : x

फैसला

          न्या. हरगोविन्द सिंह प्रधान : मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको मिति २०४०।२।४ को फैसला उपर प्रतिवादीको पुनरावेदन पर्न आएको प्रस्तुत मुद्दाको संक्षिप्त व्यहोरा यस प्रकार छ ।

          २.  स्वयम्भू भुइखेल डेरा गरी बस्ने दिलकुमारी तामाङनीले बच्चा तुहाई मारी फालेको भन्ने बुझिएकोले पक्राउ गरी पेश गरेको छु भन्ने प्रहरी रामबहादुर समेतको जाहेरी प्रतिवेदन ।

          ३.  तालुमाथि आधा इन्चीको घाउ, गलैचा बुन्ने धागोले घाँटी जिब्रो मुनि पारी धागोले कसी बानेको देखिएको भन्ने समेत लासजाँच प्रकृति मुचुल्का ।

          ४.  दिलकुमारीलाई औषधीउपचार गरी ०३८।९।२० गते डिस्चार्ज गरेको वीर अस्पतालको पत्र ।

          ५.  रामबहादुरसँग लोग्ने स्वास्नी भई बसेको निजसँगको सहवासबाट गर्भ रही ०३८।९।१७ को सुत्केरी हुने व्यथा लागी रातको १२।१ बजे तिर बच्चा जन्मियो । बच्चा जन्मना साथ म बेहोस भएको र होस खुलेपछि बच्चालाई अँध्यारोमा छामी हेर्दा चिसो भई मरी सकेको र हातमा राखी छामी हेरे । हलचल केही नगरी मरी सकेको थाहा पाई थाङना कपडामा पोको पारी गलैंचाको टुक्रो डोरीले बाँधी राति नै गलैंचा कारखानादेखि अन्दाजी ४०।५० गज पर लगी फाली डेरामा आइपुगो भन्ने समेत दिलकुमारीको प्रहरीमा भएको कागज ।

          ६.  स्वास अवरोध भई मृत्यु भएको देखिन्छ भन्ने समेत पोष्टमार्टम रिपोर्ट ।

          ७.  जन्मेको निर्जीव बच्चा फाली राखेको देखियो । बच्चाको गर्धनमा समेत डोरीले बाँधेको हुँदा कर्तव्य गरी मारेमा शंका लाग्छ भन्ने सरजमीन मुचुल्का ।

          ८.  ज्यान सम्बन्धीका १८ नं. अनुसार प्र.दिलकुमारी तामाङनीलाई सजाय हुन अनुरोध छ भन्ने प्रहरी प्रतिवेदन ।

          ९.  पौष १९ गतेका राति सुत्केरी हुने व्यथा लागी विरामी भई बच्चा जन्मना साथ बेहोस भइरहेको अवस्थामा नै बच्ची मरिछन् लासलाई गलैंचाको टुक्रोहरू बटुलेर पोको पारी फाल्न लगेको हो साथमा कोही थिएन भन्ने समेत दिलकुमारीको अदालतमा बयान ।

          १०. प्र.ले बच्चाको मृत्युको अन्य कुनै कारण देखाउन नसकेको कारण समेतबाट कर्तव्य गरी मारेको ठहर्छ । तर मार्नु पर्ने सम्मको नियत योजना नदेखिएकोले ज्यानसम्बन्धीको १४ नं. बमोजिम १० वर्ष कैद हुने ठहर्छ भन्ने समेत काठमाडौं जि.अ.को फैसला ।

          ११.  काठमाडौं जि.अ.को फैसलाले चित्त बुझेन भन्ने समेत श्री ५ को सरकार र दिलकुमारी समेत दुवै थरको मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतमा पुनरावेदन पर्न आएको रहेछ ।

          १२. शव परीक्षण प्रतिवेदनमा समय पुगी जन्मेको र गर्धन घोटेर स्वास अवरोध भई मृत्यु भएको देखिन्छ भन्ने विशेषज्ञको राय समेत भएको, यस स्थितिमा प्र.को प्रहरीमा र अदालतमा भएको इन्कारी बयान मौकाको लास जाँच मुचुल्का, शवपरीक्षण प्रतिवेदन समेतको प्रमाणबाट समर्थित हुन नआई प्रहरी प्रतिवेदन दावी बमोजिम अभियुक्त दिलकुमारीले कसूर गरेको प्रमाणित हुन आएबाट ज्यानसम्बन्धीको १३(३) नं. अन्तर्गत दिलकुमारी तामाङलाई सर्वस्वसहित जन्मकैद हुन्छ । ज्यानसम्बन्धीको १४ नं. लगाई सजाय गर्ने गरेको काठमाडौं जि.अ.को इन्साफ गल्ती देखिँदा केही उल्टी हुन्छ भन्ने समेत मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको मिति ०४०।२।४ गतेको फैसला ।

          १३. सर्वस्वसहित जन्मकैद हुने ठहर्‍याएको मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको फैसला बदर गरी म निर्दोष हुँदा सफाई पाउँ भन्ने समेत दिलकुमारी तामाङनीको पुनरावेदन जिकिर ।

          १४. अभियुक्तको कर्तव्यबाट बच्चा मरेको भन्ने प्रमाणको अभाव देखिँदा अ.बं. २०२ नं. बमोजिम महान्यायाधिवक्ताको कार्यालयलाई सूचना दिनु भन्ने ०४१।४।९ को आदेश ।

          १५. पुनरावेदकतर्फबाट बहसमा उपस्थित हुनुभएका विद्वान वरिष्ठ अधिवक्ता श्री बासुदेवप्रसाद ढुंगाना तथा विद्वान अधिवक्ता श्री बद्रीप्रसाद शर्माले पुनरावेदिका बच्चा जन्माई बेहोस रहेको अवस्था बच्चीको मृत्यु भएको हो बच्चालाई मार्नु पर्ने कारण अवस्था समेत विद्यमान नहुँदा र पुनरावेदिका निर्दोष हुँदा सफाई पाउनुपर्ने भन्ने र श्री ५ को सरकार तर्फबाट बहस गर्न उपस्थित हुनुभएका विद्वान सरकारी अधिवक्ता श्री बलिरामकुमारले बच्चा मारेको भन्ने कुरा पोष्टमार्टम समेतबाट प्रमाणित हुँदा मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको फैसला सदर हुनुपर्छ भन्ने समेत बहस गर्नुभयो ।

          १६. प्रस्तुत मुद्दामा म.क्षे.अदालतको इन्साफ मिलेको छ छैन सो कुराको निर्णय दिनुपर्ने हुन आएको छ ।

          १७. यसमा निर्णय तर्फ हेर्दा पुनरावेदक दिलकुमारीले प्रहरी र अदालतमा बयान गर्दा जीउँदो बच्चा जन्मिएको म बेहोस भएँ होस खुलेपछि हेर्दा बच्चा मरिसकेकोले थाङना कपडामा पोको पारी मिल्काएको भनेको देखिन्छ । यसबाट पुनरावेदकले बच्चा मारेमा इन्कार रही जिउँदो बच्चा जन्माएमा र बच्चा फालेमा स्वीकार गरेको पाइन्छ । मौकाको लासप्रकृति मुचुल्काबाट मृतक बच्चाको तालुमा आधा इन्चको घाउ लासको घिच्रोमा बानिएको भन्ने देखिन्छ । लास जाँच प्रतिवेदनमा समय पुगी जन्मेको र गर्धन घोटेर स्वासरोध भई मृत्यु भएको देखिन्छ भनी लेखिएको पाइन्छ । पुनरावेदिकाको भनाई अनुसार सो जन्मेको बच्चा चिसोमै मरेको भए तालुमा घाउ हुनु नपर्ने साथै गलैंचा बुन्ने डोरीले लासको घिच्रामा बाँधिएको र लास जाँच प्रतिवेदनबाट गर्धन घोटेर स्वास अवरोध भई मरेको समेत देखिँदा दिलकुमारीले जिउँदो बच्चा कर्तव्य गरी मारेको होइन भन्न सकिने अवस्था नहुँदा सफाई पाउनुपर्छ भन्ने पुनरावेदन जिकिर पुग्न सक्दैन । प्रहरी प्रतिवेदन दावी बमोजिम पुनरावेदक दिलकुमारी तामाङलाई ज्यानसम्बन्धीको १३(३) अन्तर्गत सर्वस्वसहित जन्मकैदको सजाय गर्ने गरेको मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको इन्साफ मनासिव ठहर्छ । तर अपराधको प्रकृति तथा निजको वैवाहिक जीवनको स्थिति समेतलाई विचार गरी हेर्दा अभियुक्त आफैंले लोग्ने भनी मानेको व्यक्ति २०३८ साल असोज देखि बाहिर जान्छु भनी हिँडेकोमा फर्की नआएकोले लोग्ने भनिएको व्यक्ति पनि वास्तविक वैवाहिक लोग्ने नभई गुपचुपकै रूपमा उनीहरू बीच सम्बन्ध रहेको देखिएको र लोग्ने मानेको व्यक्ति बाहिर गएको नफर्केपछि सामाजिक लोकलाजबाट बच्नका लागि जातकलाई मारेको देखिन आउने हुँदा अपराधको प्रकृति र अवस्था समेतलाई ध्यानमा राखी निज अभियुक्तलाई सर्वस्वसहित जन्मकैदको सजाय गर्दा चर्को पर्ने देखिएकोले निज पुनरावेदक प्रतिवादी दिलकुमारी तामाङनीलाई अ.बं. १८८ नं. बमोजिम वर्ष १० दश कैद हुने ठहर्छ । पुनरावेदन तहबाट निर्णय भएको हुँदा साधकको लगत काटी तपसील बमोजिम गर्नु ।

 

तपसील

पुनरावेदक प्रतिवादी दिलकुमारी तामाङनीलाई माथि इन्साफ खण्डमा लेखिए बमोजिम अ.बं. १८८ नं. ले कैद वर्ष १० हुन्छ । निज ०३८।९।१७ देखि थुनामा रहेको देखिँदा सो मितिदेखि कैद कट्टी गर्नु भनी काठमाडौं जिल्ला अदालतमा लगत दिनु ..................१

पुनरावेदक प्रतिवादी दिलकुमारी तामाङनीके मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतका मिति ०४०।२।४।४ का फैसलाले सर्वस्वसहित जन्मकैद गर्ने गरेकोमा सो नलाग्ने हुँदा व्यहोरा जनाई सोको लगत कट्टा गर्नु भनी काठमाडौ जिल्ला अदालतमा लगत दिनु...................... १

प्रस्तुत मुद्दा किनारा भएको सूचना पुनरावेदकलाई दिनु ..........................१

मिसिल नियम बमोजिम गरी बुझाई दिनु .................. १

 

उक्त रायमा म सहमत छु । 

 

न्या. धनेन्द्रबहादुर सिंह

 

इति सम्वत् २०४१ साल कार्तिक १५ गते रोज ४ शुभम् ।