निर्णय नं. १३४७ - उत्प्रेषण लगायत उपयुक्त आज्ञा, आदेश वा पूर्जि जारी गरिपाउं
निर्णय नं. १३४७ ने.का.प. २०३७
डिभिजन बेञ्च
सम्माननीय प्रधान न्यायाधीश श्री नयनबहादुर खत्री
माननीय न्यायाधीश श्री धनेन्द्रबहादुर सिंह
सम्वत् २०३५ सालको रिट नम्बर ११७१
आदेश भएको मिति : २०३५।१।१२।३ मा
निवेदक : कृष्णबहादुरको छोरा वर्ष ५२ को गणेशबहादुर कार्की का.न.पं.वडा नं. २२ का.जि.
विरूद्ध
विपक्षी : साझा भण्डार सहकारी संस्था लिमिटेड भोटाहिटी शाखाका के.का.भोटाहिटीको संस्था प्रमुख बाबुको नाउँ थाहा नभएको अं.वर्ष ३७ को नसिवधन लामा
विषय : उत्प्रेषण लगायत उपयुक्त आज्ञा, आदेश वा पूर्जि जारी गरिपाउं
(१) अवकाश दिने अधिकारीलाई निवेदकको सेवा अनावश्यक छ भन्ने अनुभव भई दफा ८ को रीत पुर्याई अवकाश दिइएकोमा अनावश्यक भएको पर्याप्त कारणहरू उल्लेख नगरिएको भन्दैमा उक्त अवकाश नियम विपरीत भन्न मिल्ने नदेखिने ।
(प्रकरण नं. ४)
निवेदक तर्फबाट : विद्वान अधिवक्ता श्री इच्छाहर्ष
आदेश
प्र.न्या. नयनबहादुर खत्री : प्रस्तुत निवेदन नेपालको संविधानको धारा ७१ अन्तर्गत आदेश जारी गर्न निमित्त पेश हुनआएको रहेछ ।
२. तथ्य यस प्रकार छ : तपाईको सेवा यस कार्यालयलाई आवश्यक नभएको हुनाले साझा कामदार नियमावली, २०२६ को विविध महलको दफा ८ अनुसार एक महीनाको अग्रिम पारिश्रमिक दिई मिति ०३४।१२।१ देखि सेवाबाट अवकाश दिइएको छ । तपाईको जिम्मा रहेको कार्यालयको समानहरू भोटाहिटी शाखाको शाखा प्रमुखलाई बुझाई दिन र ०३४।१२।१ गतेसम्ममा तपाईले प्रयोग गर्नुभएको कोठा समेत खाली गर्न हुन सूचित गरिन्छ भनी साझा भण्डार सहकारी लिमिटेडबाट मिति ०३४।१२।२६ मा पत्र दिइएको रहेछ ।
३. विपक्षीको पत्रमा उल्लेख भएको दफा ८ मा कुनै पदको दरबन्दी खारेज भए अथवा संस्थालाई कुनै स्थायी कामदारको सेवा आवश्यक भएको पर्याप्त कारणहरू अनुभव हुन आएमा एक महीनाको अग्रिम सूचना दिई अथवा एक महीनाको अग्रिम वेतन दिई नियुक्ति गर्ने अधिकारीले अवकाश दिन सक्नेछन् भन्ने उल्लेख भएको, विपक्षीले मलाई सेवाबाट अवकाश गर्ने अधिकार पनि छैन । मलाई दिएको पत्रमा यो यो कारणहरूबाट अनावश्यक भएको भनी केही उल्लेख भएको नहुँदा म गरीब कामदारलाई विपक्षीले रिसइवीले नियम रुलको विपरीत पर्ने गरी मेरो कानुनी हक हनन गरी सेवाबाट मुक्त गरेको देखिन आएको छ, तसर्थ उक्त सेवाबाट हटाएको बदर वातिल गर्न संविधानको धारा १६।७१ बमोजिम शरणमा आएको छु भन्ने निवेदक गणेशबहादुर कार्कीको निवेदन ।
४. यसमा निवेदकतर्फका विद्वान अधिवक्ता इच्छाहर्षले गरेको बहस समेत सुनी निर्णयतर्फ विचार गर्दा साझा कामदार नियमावलीको विविध महलको दफा ८ अन्तर्गत सेवाबाट अवकाश दिइएको भनेकोमा सो दफा ८ अन्तर्गत यो यो कारणबाट अनावश्यक भएको भन्ने उल्लेख समेत नगरी नियम विपरीत सेवाबाट मुक्त गर्यो भन्ने नै मुख्य निवेदन जिकिर गरेको देखियो । यस सम्बन्धमा साझा कामदार नियमावली, २०२६ को परिच्छेद १६ विविधको दफा ८ हेरेमा कुनै पदको दरबन्दी खारेज भए अथवा संस्थालाई कुनै स्थायी कामदारको सेवा अनावश्यक भएको पर्याप्त कारणहरू अनुभव हुनआएमा एकमहीनाको अग्रिम सूचना दिई अथवा एक महीनाको अग्रिम वेतन दिई नियुक्ति गर्ने अधिकारीले अवकाश दिनसक्नेछन् भन्ने लेखिएको पाइन्छ । यसबाट कुनै कामदारको सेवा अनावश्यक भएमा अवकाश दिनसकिने, अनावश्यक भएका पर्याप्त कारणहरू सो अवकाश दिने अधिकारीलाई अनुभव भए पुग्ने देखिन्छ । यसरी अवकाश दिने अधिकारीलाई निवेदकको सेवा अनावश्यक छ भन्ने अनुभव भई दफा ८ को रीत पुर्याई अवकाश दिइएकोमा अनावश्यक भएको पर्याप्त कारणहरू उल्लेख नगरिएको भन्दैमा उक्त अवकाश नियम विपरीत छ भन्न मिल्ने देखिँदैन । तसर्थ नियमबाट प्राप्त अधिकार प्रयोग गरी निवेदकलाई सेवाबाट अवकाश दिएको कानुन अनुरूप नै देखिएकोले माग अनुसारको आदेश जारी गर्न मिलेन । निवेदन खारेज हुने ठहर्छ । मिसिल नियम बमोजिम गर्नु ।
मेरो सहमति छ ।
न्या. धनेन्द्रबहादुर सिंह
इति सम्वत् २०३५ साल वैशाख १२ गते रोज ३ शुभम् ।