निर्णय नं. १४०१ - ज्यान
निर्णय नं. १४०१ ने.का.प. २०३७
डिभिजन बेञ्च
माननीय न्यायाधीश श्री बासुदेव शर्मा
माननीय न्यायाधीश श्री हेरम्बराज
सम्वत् २०३७ सालको फौ.सा.नं. ८४
फैसला भएको मिति : २०३७।७।८।६ मा
पुनरावेदक : गोपालमणीको जाहेरीले श्री ५ को सरकार
विरूद्ध
विपक्षी : जि. सर्लाही रानीगञ्ज गा.पं.वार्ड नं. ५ बस्ने प्रेमलाल कामी समेत
मुद्दा : ज्यान
(१) अभियुक्तले मारेको हो भनी प्रहरीमासमेत साविती कागज गरेको देखिँदा ज्यानसम्बन्धीको १३(१) बमोजिम सर्वस्वसहित जन्मकैद ठहराएको इन्साफ सदर ठहर्ने ।
(प्रकरण नं. १८)
फैसला
न्या. बासुदेव शर्मा : मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतबाट साधक सदरको निमित्त बेञ्च समक्ष पेश भएको प्रस्तुत मुद्दाको संक्षिप्त विवरण निम्न बमोजिम छ :
२. २०३१ साल पौष ४ गते अं.७ बजे मेरो सौतेनी आमा गंगादेवी ढुंगेल्नीलाई कहाँका मानिसले टाउकोमा प्रहार गरी भागी गएको र वीरगञ्ज अस्पतालमा उपचार हुँदाहुँदै ७ गते मृत्यु भएकोले कानुनबमोजिम गरिपाउँ भन्ने गोपालमणीको जाहेरी दरखास्त ।
३. भुपालमणीलाई स्वास्नी ल्याउन फकाई दिने प्रेमलाल कामी समेत भएकोले बोलेको चिज नदिएको रिसइवीबाट हत्या गरेको शंका लागेकोले पक्राउ गरी दाखिल गरेको छु भन्ने स.ई.कृष्णबहादुरको प्रतिवेदन ।
४. भुपालले ल्याएको स्वास्नी सीता मगरनीलाई मैले मोहनी लगाई दिँदा रु.५००। ५ कठ्ठा जग्गा दिउँला भनेकोमा भुपालले ल्याउन नपाएकोले हिरामणी, भुपालमणी र म समेत भई गंगादेवीलाई मारेको भन्ने प्रेमलाल कामीको कागज ।
५. मगरनी स्वास्नी घरमा ल्याउन नदिएको र अंश समेत नदिएकोले गंगादेवीलाई प्रेमलाल, हिरामणी र म समेत भई मारेको भन्ने भुपालमणीको कागज ।
६. प्रेमलाललाई हप्काई दिएकोले प्रेमलाल र भुपालमणीले पोलेको भन्ने हिरामणी र बिक्रमको बयान कागज ।
७. विरामी भएकोले घरमा थिएँ झुठ्ठा पोल गरेको भन्ने लालमणी, हिरामणी र भुपालमणी प्रेमलालले गंगादेवीलाई मारेमा शंका लाग्छ भन्ने अतिराम कामी समेतको कागज ।
८. भुपालमणीसमेत ३ जना भई गंगादेवीको हत्या गरेको देखिन आएकोले हिरामणीलाई ज्यान सम्बन्धीको १३(१) र भुपालमणीलाई र प्रेमलाललाई सो को १३ (४) समेत हुन र अति राम, विक्रममणी, लालमणी समेत उपर कारवाई गर्न नपुग्ने भन्ने समेत प्रहरी प्रतिवेदन ।
९. प्रहरीले कुटपिट गरी बयान गराएकोले कसूर गरेको छैन बरामद भएको चुप्पी मेरो होइन भन्ने समेत प्रेमलाल कामीको बयान ।
१०. प्रेमलालले सावित भइदेउ भनेकोले र कुटपिटको डरले अपराधमा सावित भइदिएको छु मैले ज्यान मार्ने कसूर गरेको छैन भन्ने समेत भुपालमणीको बयान ।
११. ०३१।९।४ गते म भिमबहादुरको घरमा छु । आइतबार मरेको भन्ने सुनेँ, मैले कर्तव्य गरेको छैन, प्रेमलाल भुपालमणीले पोल गरेबाट सरजमीनले शंका गरेको भन्ने समेत हिरामणीको बयान ।
१२. प्र.प्रेमलालका साक्षी जुलफे र अन्तरे भन्ने कामीसमेतले म्यादमा उपस्थितनभई गुजारेको ।
१३. डाँकाले काटी सिकिस्त भएबाट वीरगञ्ज लगेको भन्ने सुनेँ अरू मैले भनेको समेत छैन भन्ने विक्रममणीको बयान ।
१४. कर्तव्यमा भुपालमणी र अतिराम कामी समेत उपर शंका लाग्छ, भुपालमणीले अंशको कुरा र मार्नपर्छ भनेको समेत होइन भन्ने लालमणीको बयान ।
१५. हंकुमारी, अतिराम कामी, अचता कमिनी, बालकुमारी समेतले समाव्हानको म्याद गुजारी बसेको लालमणी, विक्रममणीले इन्कारी बयान गरेबाट समेत विक्रममणी, अतिराम कामी, लालमणीको हकमा श्री ५ को सरकारले कारवाही नचलाउने सबूत नपुग्ने भनी प्रतिवेदन गरेकोले त्यसतर्फ विचार गर्न नपरी हिरामणीको हकमा माथि उल्लेख भएबमोजिम निजको अपराध देखिन ठहर्न नआई निजले सफाई पाउने र अरू अभियुक्त भुपालमणी, प्रेमलाल कामी समेत २ जनाले बुझिएसम्मका प्रमाणबाट मिलोमतो गरी कर्तव्य चोट हानेको कारणबाट ०३१।९।७ गते अस्पतालमा मृत्यु भएको ठहर्छ भन्ने समेत सर्लाही जिल्ला अदालतको फैसला ।
१६. सो इन्साफमा चित्त नबुझी वादी श्री ५ को सरकारको पुनरावेदन परेकोमा प्रेमलालले गंगादेवीको ज्यान मारेको ठहराएको इन्साफ र सर्वस्वसहित जन्मकैदको सजाय गरेको मिलेको देखिन्छ । भुपालमणी फैसला नहुँदै मरिसकेको हुँदा केही विचार गरिरहन पर्ने थिएन । हिरामणीलाई इन्साफ मिलेकै छ तसर्थ सर्लाही जिल्ला अदालतको इन्साफ मनासिव छ भन्ने समेत व्यहोराको मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको जाहेरी फैसला ।
१७. साधक सदरको निमित्त पेश भएको प्रस्तुत मुद्दाको मिसिल तथा संलग्न कागजात समेत अध्ययन गरियो । प्रस्तुत मुद्दामा मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको निर्णय मिलेको छ, छैन सो कुराको निर्णय दिनुपर्ने हुनआएको छ ।
१८. यसमा अभियुक्त प्रेमलाल कामीले गंगादेवीलाई मारेको हो भनी प्रहरीमा समेत साविती कागज गरेको देखिँदा शुरू सर्लाही जिल्ला अदालत तथा मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतले १३(१) बमोजिम सर्वस्वसहित जन्मकैद ठहराएको मध्यमाञ्चल क्षेत्रीय अदालतको इन्साफ सदर ठहर्छ । नियम बमोजिम मिसिल बुझाई दिनु ।
उक्त रायमा म सहमत छु ।
न्या. हेरम्बराज
इति सम्वत् २०३७ साल कार्तिक ८ गते रोज ६ शुभम् ।