शब्दबाट फैसला खोज्‍नुहोस्

निर्णय नं. ६९५६ - अंश

भाग: ४२ साल: २०५७ महिना: माघ अंक: १०

निर्णय नं. ६९५६          ने.का.. २०५७            अङ्क १०/११

संयुक्त इजलास

माननीय न्यायाधीश श्री हरिश्‍चन्द्रप्रसाद उपाध्याय

माननीय न्यायाधीश श्री ज्ञाइन्द्रबहादुर श्रेष्ठ

सम्वत २०५४ सालको दे.पु.नं. ... ३८३०

फैसला मितिः २०५६।५।२४।५

मुद्दाः अंश 

पुनरावेदक/वादीः बाँके जिल्ला, बेलहरी गा.वि.. ५ बस्ने इन्ताज अलि मनिहार

विरुद्ध

प्रत्यर्थी/प्रतिवादीः ऐ..बस्ने. साकिर अलि मनिहार समेत

 

§  यसमा राजिनामा लिखत पास भएको जग्गा खरिद गरेको भन्ने सम्मको आधारमा सगोलमा रहेको अवस्थामा निजी तवरबाट आर्जन गरेको भन्‍ने तथ्य प्रमाणको अभावमा प्रमाण ऐन, २०३१ को दफा ६() बमोजिम त्यस्तो सम्पत्ति सगोल कै सम्पत्तिबाट बढे बढाएको सम्पत्ति मान्‍नु पर्ने हुदा निजी आर्जनको वण्डा नलाग्ने सम्पत्ति समेत वण्डा गर्ने गरेको पुनरावेदनको फैसला त्रुटीपूर्ण भएको भन्न मिल्ने देखिएन । पुनरावेदन अदालत नेपालगंजबाट शुरुको फैसलालाई केही उल्टी गरी वादी प्रतिवादीको तायदातीमा उल्लेखित सम्पूर्ण सम्पत्तिबाट तीन खण्डको एक खण्ड वादीले पाउने ठहर्‍याई गरेको फैसला मिलेकै देखिदा मनासिव ठहर्ने ।                     

  (प्र.नं.१३ )

 

पुनरावेदक वादी तर्फबाटः

प्रत्यर्थी प्रतिवादी तर्फबाटः

अवलम्बित नजिरः

फैसला

न्या.हरिश्‍चन्द्रप्रसाद उपाध्यायः पुनरावेदन अदालत नेपालगंजको मिति २०५३।३।३१ को फैसला उपर न्याय प्रशासन ऐन, २०४८ को दफा ९ अन्तर्गत पर्न आएको प्रस्तुत पुनरावेदनको संक्षिप्त तथ्य र ठहर यसप्रकार छः

2.            मुल पुर्खा हाम्रा बाबु स्व. सकुर मनिहारका ३ छोरामध्ये जेठा फकिर मोहम्मद, माहिला खाकिर अली र कान्छो म फिरादी इन्ताजम अलि हौं । हाम्रो बीचमा अंशबण्डा भएको छैन । घरसारमा मानो छुट्टि अलग गरी बस्न लागेको १०(दश) वर्ष भयो । पुर्खली सम्पत्ति बण्डा गरौं भनी प्र.हरुलाई भन्दा आलटाल गरेकाले विपक्षीबाट अंशको फाँटवारी लिई ३ खण्डको १ खण्ड अंश पाउँ भन्ने फिरादपत्र ।

3.             हामीहरु १०।१२ वर्ष पहिले नै घरसारमा छुट्टी भिन्न भई जो भएको धनमाल गरगहना जग्गा जमिन बाँडफाँड गरी खति उपत्ति आआफ्नो गर्दै आएका छौं । पुर्खौली जग्गा वादीकै नाउँमा दर्ता रहेको हुँदा सोही पुर्खली जग्गा हाम्रो बण्डा अनुसार हाम्रो नाममा दर्ता गर्ने गरी न्याय इन्साफ पाउँ भन्ने समेत व्यहोराको साकिर अली मनिहारको प्रतिउत्तर पत्र ।

4.           वादीसँग मेरो अंशवण्डा नभई सगोलमा बसी लकडीको ठेक्काको कारोवार गरी वादी तथा प्र. साकिर अलीले ठेक्काको सम्पूर्ण हरहिसाब निजहरुकै जिम्मा हुँदा ठेक्काबाट प्राप्त रुपैयाँ र पुर्खौली नगदी चाँदी रुपैयाँबाट जग्गा लिने सल्लाह भई बाँके बेलहरी गा.वि.. वडा नं. ९ बस्ने प्रेमबहादुर कुर्मीलाई रु.२६०००।- सोहनलाल कुर्मीलाई रु.१६,०००।-, राम फेरनलाई रु.,०००।- मालदार कादुलाई रु.१०,०००।- खजुरा खुर्द गा.वि.. वडा नं. ३ बस्ने गंगाराम अहिरलाई रु.,०००।-, मदरसाको संचालक समितिलाई रु.२०,०००।-, ने...पा. वडा नं. ८ बस्ने राधेश्यामलाई रु.५०,०००।- रामपूर्वा बस्ने रामदास अहिरलाई रु.५०,०००।- समेतको रुपैया जग्गा खरिद गर्न दिएको रुपैयाँले वादी तथा प्र.साकिर कस्को नाममा खरिद गरेको छ ? उक्त जग्गा पछि ३ भाग लगाउँला भनी भनेकाले रुपैयाँ लिए वापत कस्लाई कति जग्गा लेखेको छ । नलेखेको सम्पूर्ण बयानमा खुलाई वास्तविक निर्णय गरी पाउँ भन्ने समेत व्यहोराको प्र.फकिर मोहम्मदको प्रतिउत्तर पत्र ।

5.            यसमा वादीबाट प्र.ले अंश पाउनु पर्ने हो भन्ने वादीका साक्षी महतु मनिहार तथा पुर्खौली सम्पत्ति वादीका नाउँमा छ । वादी प्रतिवादीले जग्गा तथा गहना समेत बाँडेका छन् भन्ने प्र. का साक्षीको बकपत्र रहेछ ।

6.            यसमा वादी प्रतिवादीहरुले आआफ्ना जिम्माको सम्पत्तिको फाँटवारी पेश गरी मिसिल सामेल   रहेको

7.            पुर्खौली सम्पत्ति बण्डा नभएकोले बण्डा दिलाई पाउँ भन्ने वादीको सो कथनलाई प्र.साकिरले स्वीकार गरी प्रतिउत्तर फिराएका, प्र.फकिर मोहमदले एकासगोलमा बसेको भनी प्रतिउत्तर फिराएको देखिन्छ । वादी तथा प्रतिवादीबीच मानो छुट्टि भिन्न बसेकोमा मुख मिलेको देखिन्छ । वादी इन्ताज अली र प्र. साकिर अलीले फाँटवारी निजी आर्जनको भनी देखाएको सम्बन्धमा प्र.फकिरले निजी आर्जन होइन भनी कुनै प्रतिक्रिया नदेखाएको हुँदा वादी इन्ताज अली र प्र.साकिर अलीले देखाएको सम्पत्ति निजी आर्जनको देखिँदा सो बाहेक वादी प्रतिवादीले फाँटवारीमा देखाएको सम्पत्तिबाट वादीले ३ खण्डको १ खण्ड अंश पाउने ठहर्छ भन्ने समेत व्यहोराको बाँके जिल्ला अदालतको फैसला ।

8.           बाँके जिल्ला अदालतको फैसलामा वादीले शुरु फिराद गर्दा निजी आर्जनको भनी देखाउन नसकेको, मेरो साक्षीले मेरो प्रतिउत्तरलाई समर्थन हुने गरी बकपत्र गरेको प्रमाणबाट निजी आर्जनको सम्पत्ति केही नभएको प्रष्ट देखिन्छ । बाँके जिल्ला अदालतबाट मुद्दा दर्ता भएको अघिल्लो दिनसम्म वादी प्रतिवादीबाट माग गरेको फाँटवारी र वादीका साक्षीले वादी प्रतिवादी एकासगोलमा बसी ठेक्काको काम गरेको भनी गरेको बकपत्रबाट वादी र साकिर अलिको निजी आर्जनको ठहर गरेको फैसला कानुनसंगत नहुँदा सम्पूर्ण सम्पत्तिबाट निजी आर्जन भनी लेखाएको सम्पत्तिलाई बाहेक गरी सोमा ३ भाग नलगाएको फैसला वदर गरी इन्साफ पाउँ भन्ने समेत व्यहोराको प्रतिवादी फकिर मोहमद मनिहरको पुनरावेदन पत्र ।

9.            यसमा तायदाती फाँटवारीमा उल्लेख भएको अचल सम्पत्ति निजी आर्जनको हो भन्ने ठोस प्रमाणको अभावमा उक्त सम्पत्ति बण्डा नलाग्ने गरी गरेको फैसला फरक पर्न सक्ने हुँदा झगडिया झिकाई पेश गर्नु भन्ने पुनरावेदन अदालत नेपालगंजको आदेश ।

10.         पुर्खौली सम्पत्ति र त्यसबाट बढे बढाएको सम्पत्ति सबै अंशियारलाई कानुन बमोजिम बण्डा गर्नुपर्नेमा वादीको निजी आर्जनको ठहर्‍याएको सम्म शुरुको फैसला त्रुटिपूर्ण हुँदा केही उल्टी भई वादी प्रतिवादीको तायदातीमा उल्लेखित सम्पूर्ण सम्पत्तिबाट वादीले ३ खण्डको १ खण्ड अंश पाउने ठहर्छ भन्ने पुनरावेदन अदालत नेपालगंजको मिति २०५३।३।३१ को फैसला ।

11.          उक्त फैसलामा चित्त बुझेन । पुर्खौली सम्पत्तिमा मात्र बण्डा हुनुपर्ने भनी दावी लिएकोमा वादी दावी भन्दा बाहिर गई फैसला भएको छ । साथै पुर्खौली जग्गा तीन भाग लगाई तिनै दाजुभाइले बराबर जोती आएको अवस्थामा जोडेको वा खरिद गरेको सम्पत्ति सगोलको सम्पत्ति मान्न नमिल्ने भएबाट शुरुको फैसलालाई केही उल्ट हुने भनी ठहराई भएको पुनरावेदन अदालत नेपालगंजको फैसला बदर गरी शुरु बाँके जिल्ला अदालतको फैसला नै सदर गराई पाउँ भन्ने वादीको यस अदालतमा परेको पुनरावेदन ।

12.         नियम बमोजम दैनिक मुद्दा पेशी सूचीमा चढी पेश हुन आएको प्रस्तुत पुनरावेदन सहितको मिसिल कागजात प्रमाणहरुको अध्ययन गरी शुरु बाँके जिल्ला अदालतले वादीको निजी आर्जनको सम्पत्ति बाहेक अरु सम्पत्तिमा तीन खण्डको एक खण्ड अंश वादीले पाउने ठहराएको फैसलालाई केही उल्टी गरी वादी प्रतिवादीको तायदातीमा उल्लेखित सम्पूर्ण सम्पत्तिबाट वादीले तीन खण्डको एक खण्ड अंश पाउने भनी पुनरावेदन अदालत नेपालगंजले गरेको फैसला मिले नमिलेको के रहेछ सो हेरी निर्णय दिनुपर्ने देखियो ।

13.          निर्णयतर्फ विचार गर्दा, १० वर्ष अघि घरसारमा मानो छुट्टि अलग बस्दै आएकोमा पुर्खौली सम्पत्ति वण्डा गरौ भनी प्रतिवादीहरुलाई भन्दा आलटाल गरेकोले विपक्षीबाट अंशको फाँटवारी लिई तीन खण्डको एक खण्ड अंश पाऔँ भन्‍ने वादी दावी र पुर्खौली जग्गा वादीको नाउमा दर्ता रहेको हुँदा वण्डा अनुसार हाम्रो नाउँमा दर्ता गर्ने गरी इन्साफ पाउँ भन्‍ने प्रतिउत्तर देखिन्छ । यसमा राजिनामा लिखत पास भएको जग्गा खरिद गरेको भन्ने सम्मको आधारमा सगोलमा रहेको अवस्थामा निजी तवरबाट आर्जन गरेको भन्‍ने तथ्य प्रमाणको अभावमा प्रमाण ऐन, २०३१ को दफा ६() बमोजिम त्यस्तो सम्पत्ति सगोल कै सम्पत्तिबाट बढे बढाएको सम्पत्ति मान्‍नु पर्ने हुदा निजी आर्जनको वण्डा नलाग्ने सम्पत्ति समेत वण्डा गर्ने गरेको पुनरावेदनको फैसला त्रुटीपूर्ण भएको भन्न मिल्ने देखिएन । पुनरावेदन अदालत नेपालगंजबाट शुरुको फैसलालाई केही उल्टी गरी वादी प्रतिवादीको तायदातीमा उल्लेखित सम्पूर्ण सम्पत्तिबाट तीन खण्डको एक खण्ड वादीले पाउने ठहर्‍याई गरेको फैसला मिलेकै देखिदा मनासिव ठहर्छ । पुनरावेदक वादीको पुनरावेदन जिकिर पुग्न सक्दैन । धरौटी पुनरावेदक हुँदा फैसला भएको जनाउ पुनरावेदकलाई दिई मिसिल नियमानुसार गरी बुझाई  दिनु

 

उक्त रायमा म सहमत छु ।

 

न्या.ज्ञाइन्द्रबहादुर श्रेष्ठ

 

इति सम्वत २०५६ साल भदौ २४ गते रोज ५ शुभम.....................

 

भर्खरै प्रकाशित नजिरहरू

धेरै हेरिएका नजिरहरु