निर्णय नं. २३३९ - उत्प्रेषण

निर्णय नं. २३३९     ने.का.प. २०४२      अङ्क ४

 

डिभिजन बेञ्च

सम्माननीय प्रधान न्यायाधीश श्री नयन बहादुर खत्री

माननीय न्यायाधीश श्री सुरेन्द्र प्रसाद सिंह

सम्वत् २०४१ सालको रिट नं.      २४०४

विषय : उत्प्रेषण ।

 

निवेदक      : जि.सर्लाही गा.पं.चन्द्र नगर वडा नं. ४ बस्ने लक्ष्मी कुमारी प्रधान ।

विरूद्ध

विपक्षी :भूमि सुधार कार्यालय, सर्लाही,मुकाम जि.सर्लाही मलङ्वा आ.गा.पं. ।

      श्री भूमि सुधार कार्यालय सर्लाहीका भूमि सुधार अधिकारी  श्री टंक निधी तिवारी ।

      जि.सर्लाही चन्द्र नगर गा.पं. वडा नं. ५ बस्ने रम औतार वीन ।

आदेश भएको मिति: २०४२।४।२७।१ मा

     अधिकारप्राप्त अधिकारीले मिति ०४१।२।२३ मा गरेको निर्णयमा कुनै कानुनी त्रुटि भएको नदेखिँदा प्रस्तुत रिट निवेदन खारेज हुने ।

(प्रकरण नं.८)

निवेदक तर्फबाटःX

विपक्षी तर्फबाट      : विद्वान वरिष्ठ सरकारी अधिवक्ता श्री केदार प्रसाद शर्मा

उल्लेखित मुद्दाःX

आदेश

प्र.न्या.नयन बहादुर खत्रीः नेपालको संविधानको धारा ७१ अन्तर्गत यस अदालतमा पेश हुन आएको प्रस्तुत रिट निवेदनको संक्षिप्त तथ्य एवं जिकिर यस प्रकार छन् :

२.    सर्लाही चन्द्रनगर गा.पं. ४(क) को कि.नं. ६२ को ज.वि. ०–६–० साविक देखि एकलौटी मेरो हक भोग दर्ता तिरोको नम्बरी जग्गा हो । फिल्डबुक एवं जग्गाधनी दर्ता प्रमाणपूर्जामा रामऔतार मुखिया वीनको राम मोहीको रूपले जनिएको छैन । विपक्षी रामऔतार मुखिया वीनले मेरो जग्गा जोत कोड गरेको छैन । जो.अ.नि. र मोहीको १ नं. लगत पेश गर्दैमा विपक्षीले मोहियानीमा दावी गर्न मिल्ने होइन । उक्त कि.नं. ६२ को ज.वि. ०–६–० जग्गामा निवेदक रामऔतार मोही देखिएको उक्त जग्गामा बाली लगाई जोती कमाएको भन्ने भू.सु.कार्यालयबाट खटिई गएको सरजमीनबाट देखिन आएको र सम्बन्धित गा.पं.बाट मोहीको प्रमाणपत्र दिने विषयमा सिफारिश समेत भएको देखिएकोले निवेदक रामऔतार मुखिया वीनलाई मोहीको स्थायी प्रमाणपत्र बनाई दिने ठहर्छ भनी भुमिसुधार कार्यालय सर्लाहीबाट निर्णय भएको छ । भूमिसम्बन्धी ऐन, २०२१ को ३४(१) र (२) बमोजिम कबुलियत तथा रसिद भर्पाई आदान प्रदान भएको छ भनी विपक्षीले भन्न सक्नु भएको छैन । उक्त दफा ३४ को अभावमा ऐ. दफा २५(२) निरर्थक हुनेछ । विपक्षी नं. १ र  २ द्वारा विपक्षी नं. ३ लाई बिना आधार र सबूद प्रमाण मोही देखिएको भनी स्थायी प्रमाणपत्र दिने गरेको निर्णयमा अ.बं. १८४(क), १८५ तथा अ.बं. १८९ समेतको प्रतिकूल भई बदरभागी भएकोले उत्प्रेषणको आदेशद्वारा उक्त भू.प्र.का.को मिति ०४१।२।२३ को निर्णय बदर गरिपाउँ भन्ने व्यहोरा उल्लेख गरी रिट निवेदकले जिकिर लिएको रहेछ ।

३.    यस अदालतको सिं.बे.को मिति ०४१।३।२७ को आदेशद्वारा प्राप्त हुन आएको लिखित जवाफ यस प्रकार छन् ।

४.    जग्गा जोते सम्बन्धमा सरजमीन हुँदा निवेदक रामऔतार मुखियाले जोती बाली लगाएको भन्ने सरजमीन समेतबाट प्राप्त हुन आएको त्यस्तो अवस्थामा निवेदक रामऔतार मुखिया वीनलाई मोही प्रमाणपत्र बनाई दिने भनी भएको निर्णयबाट रिट निवेदिकाको कुनै पनि संवैधानिक हकको हनन् नभएकोले रिट निवेदन खारेज गरिपाउँ भन्ने व्यहोराको भूमि सुधार कार्यालय सर्लाहीको लिखित जवाफ रहेछ ।

५.    भर्पाई नदिएको सन्दर्भमा रिट निवेदक मेरो पिता पूर्खा समेतले मालिक मानी आएको व्यक्तिले झुठ्ठा काम कुरा गर्ने छैन भन्ने विश्वासमा बाली बुझेको भर्पाई नदिने गरेको भए पनि विश्वास मानी बसी आएको हुँदा अधिकारप्राप्त अधिकारीबाट भएको निर्णय हुँदा रिट निवेदन खारेज गरिपाउँ भन्ने व्यहोराको रामऔतार मुखिया वीनको लिखित जवाफ रहेछ ।

६.    नियम बमोजिम दैनिक पेशी सूचीमा चढी पेश हुन आएको प्रस्तुत रिट निवेदनमा विपक्षी भूमि सुधार कार्यालय सर्लाहीको तर्फबाट खटी उपस्थित हुनुभएका विद्वान वरिष्ठ सरकारी अधिवक्ता श्री केदार प्रसाद शर्माबाट अनुसूची १ नं. को लगत भरेको ४ नं. को जो.अ.नि. पाएको २ नं. को अनुसूची प्रकाशित भई निज रामऔतार मुखियाको नाममा कि.नं. ६२ को –६–६ कठ्ठा जग्गा जनिएको समेतबाट भू.सु.का.ले गरेको निर्णयमा कुनै त्रुटि नदेखिँदा रिट निवेदन खारेज गरिपाउँ भन्ने बहस समेत सुनियो ।

७.    प्रस्तुत रिट निवेदनमा निवेदकको माग बमोजिमको आदेश जारी हुने नहुने के रहेछ निर्णय दिनु परेको छ ।

८.    यसमा चन्द्रनगर गा.पं.वार्ड नं. ४(क) कि.नं. ६२ को ज.वि. ०–६–० कठ्ठा जग्गामा निवेदक रामऔतार मुखिया मोही देखिएको साथै निवेदकले नै जग्गामा बाली लगाएको र जग्गा जोती कमाएको भन्ने प्रमाण भू.सु.का. सर्लाहीबाट खटी गएको सरजमीनबाट देखिन आएको र सम्बन्धित गा.पं.बाट मोहीको प्रमाणपत्र दिने भन्ने विषयको सिफारिश आएकोले निवेदक रामऔतार मुखिया वीनलाई मोहीको स्थायी प्रमाणपत्र बनाई दिने ठहर्छ भनी मिति ०४१।२।२३ मा भूमि सुधार कार्यालय सर्लाहीले गरेको निर्णय उपर भूमिसम्बन्धी ऐन, २०२१ को दफा ३४(१) र (२) को कानुनी प्रावधान बमोजिम लिखित कबुलियतको अभावमा विपक्षी रामऔतार मुखियालाई मोहीको स्थायी प्रमाणपत्र बनाई दिने ठहराई गरेको भूमि सुधार कार्यालय सर्लाहीको मिति ०४१।२।२३ को निर्णय अ.बं. १८४(क) १८५ तथा अ.बं. १८९ समेतको प्रतिकूल हुँदा उत्प्रेषणको आदेशद्वारा बदर गरिपाउँ भनी रिट निवेदकले जिकिर लिएकोमा उक्त चन्द्रनगर गा.पं.वा.नं. ४(क) कि.नं. ६२ को ०–६–० छ कठ्ठा जग्गामा निवेदक रामऔतार मुखियाले मोहीको १ नं. लगत भरेको ४ नं. जोताहा अस्थायी निस्सा प्राप्त गरेको भूमि सुधार कार्यालयबाट खटी गएका सरजमीन समेतबाट निवेदक रामऔतार मुखियाले उक्त जग्गा जोती बाली लगाई कमाई आएको भन्ने देखिएको साथै सम्बन्धित गा.पं. चन्द्रनगरबाट मोही स्थायी प्रमाणपत्रबारे सिफारिश प्राप्त हुन आएको र ०४१।१२।२२ को यस अदालत डिभिजन बेञ्चको आदेश बमोजिम झिकाई प्राप्त हुन आएको प्रकाशित अनुसूची २ नं. मा समेत रामऔतार  मुखिया वीनको नाउँमा उक्त ०–६–० छ कठ्ठा जग्गा जनिएको समेतबाट रामऔतार मुखिया वीनलाई मोहीको स्थायी प्रमाणपत्र बनाई दिने ठहराएको भूमि सुधार कार्यालय सर्लाहीको अधिकारप्राप्त अधिकारीले मिति ०४१।२।२३ मा गरेको निर्णयमा कुनै कानुनी त्रुटि भए गरेको नदेखिँदा प्रस्तुत रिट निवेदन खारेज हुने ठहर्छ । नियम बमोजिम गरी फाइल बुझाई दिनु ।

उक्त रायमा म सहमत छु ।

 

न्या.सुरेन्द्र प्रसाद सिंह

 

इतिसम्वत् २०४२ साल श्रावण २७ गते रोज १ शुभम् ।