निर्णय नं. ९३५६ - कर्तव्य ज्यान

सर्वोच्च अदालत, संयुक्त इजलास

माननीय न्यायाधीश श्री ओमप्रकाश मिश्र

माननीय न्यायाधीश श्री जगदीश शर्मा पौडेल

फैसला मिति : २०७१।१२।२०।६

०७१-RC-१०६

 

मुद्दा :- कर्तव्य ज्यान ।

 

वादी : जिल्ला सिराहा, लालपुर गा.वि.स.वडा नं. ७ बस्ने नरबहादुर आलेसमेतको जाहेरीले नेपाल सरकार

विरूद्ध

प्रतिवादी : जिल्ला सिरहा, लालपुर गा.वि.स.वार्ड नं. ७ बस्ने शेखरकुमार थापा मगर

 

मुलुकी ऐन, दण्ड सजायको महलको ८ नं. ले एकै जनाले धेरै पटक सर्वस्वसहित जन्मकैद वा अरू कुनै सजाय हुने खत गरेको भएपनि कुनै खतमा सर्वस्वसहित जन्मकैद र जन्मकैदमध्ये ठूलो सजाय भएपछि अरू सानो सजाय हुने खत खापिदैन भन्ने कानूनी व्यवस्था भएबाट सुरूले दावीको ज्यान मार्ने उद्योगसमेतको कसुर प्रतिवादीले गरेको कायम गरी प्रतिवादीलाई ठूलो खत ज्यानसम्बन्धीको महलको १३(१) नं. बमोजिम सर्वस्वसहित जन्मकैद गर्ने गरी गरेको फैसलालाई अन्यथा भन्न नमिल्ने ।

(प्रकरण नं.४)

 

वादीका तर्फबाट : 

प्रतिवादीका तर्फबाट : 

अवलम्बित नजिर :

सम्बद्ध कानून :

मुलुकी ऐन, ज्यानसम्बन्धी महलको १, ३, १३, १५ नं.

मुलुकी ऐन, दण्डसजायको महलको ८ नं.

 

सुरू फैसला गर्नेः- 

मा.जि.न्या. श्री ऋषिराम निरौला

पुनरावेदन तहमा फैसला गर्नेः- 

मा.न्या. श्री तेज बहादुर के.सी.

मा.न्या. श्री प्रकाश चन्द्र गजुरेल

 

फैसला

न्या.ओमप्रकाश मिश्र : न्याय प्रशासन ऐन, २०४८ को दफा ९ बमोजिम पुनरावेदन अदालत, जनकपुरको मिति २०७०।१०।२२ गतेको फैसलाउपर शेखरकुमार थापा मगरको हकमा न्याय प्रशासन ऐन, २०४८ को दफा १० बमोजिम साधक जाहेर भै दाएर हुन आएको प्रस्तुत मुद्दाको सङ्क्षिप्त तथ्य एवम्‌ ठहर यसप्रकार छ :

मिति २०६८।५।३१ गते दिउँसो जिल्ला महोत्तरी  हातिलेट ३ मा बस्ने आफन्त रिठ्ठे आलेको घरमा मेरो नाति ईवक आले र छिमेकी बेटे आले आराम गरिरहेको अवस्थामा छोरा शेखर थापाले खुकुरी प्रहार गरी ईवक आलेलाई कर्तव्य गरी मारेको र छिमेकी बेटे आले घाइते भएको हुँदा कानूनबमोजिम गरिपाउँ भन्ने जगत थापाको निवेदन ।

मिति २०६८।५।३१ गते जिल्ला महोत्तरी हातिलेट ३ स्थित रिठ्ठे आलेको घरमा शेखर थापाले खुकुरी प्रहार गरी ईवक आलेको हत्या गरेको र बेटे आलेलाई घाइते बनाएको, खुकुरीमा रगत लागेको देखिएको, मृतकको शरीरबाट निस्केको रगतले भर्‍याङ्गसमेत भिजेको देखिएको, मृतकको घाँटीको रूद्रघण्टीदेखि दाहिने साइडमा ३१/२ इन्च लामो र १ इन्च चौडा गहिरो आलो घाउ रहेको भन्नेसमेत व्यहोराको लास जाँच मुचुल्का ।

मसमेतको व्यक्तिहरूले शेखर थापालाई उपचारको लागी ल्याएका थियौं, महोत्तरी जिल्लाको माइस्थानमा अवस्थित एकजना महिलासँग झारफुक गराई मिति २०६८।५।३१ गते घरमा खाना खाई हामी आराम गरिरहेका थियौं । अचानक धारीलो हतियार काँधमा प्रहार भएको थाहा पाई ब्यूँझी हेर्दा शेखर थापाको हातमा खुकुरी र सँगै रहेको ईवक आलेको घाँटी काटिएको र अत्यधिक मात्रामा रगत बगेको देखे, शेखर थापाले प्रहार गरेको खुकुरीले ईवक आलेको मृत्यु तथा म घाइते भएको हो भन्नेसमेत व्यहोराको घाइते बेटे भन्ने रमित थापा मगरको कागज ।

मिति २०६८।५।३१ गते जिल्ला महोत्तरी हातिलेट ३ स्थित रिठ्ठे आलेको घरमा जि.सिरहा लालपुर ७ बस्ने शेखर थापाले आफ्नो भान्जा ईवक आलेलाई खुकुरी प्रहार गरी हत्या गरेको र ऐ.ऐ.बस्ने बेटे आले भन्ने रमित आले (थापा) लाई घाइते बनाएको हुँदा कानूनबमोजिम गरी पाउन प्रतिवादी शेखर थापालाई सबुत प्रमाणसहित दाखिला गरेको हुँ भन्नेसमेत व्यहोराको प्रहरी प्रतिवेदन ।

“Occipital area injury Right shoulder 3 cm injury Left shoulder 3cm injury, types of weapon sharp condition of the Patient stable“ भन्नेसमेत व्यहोराको बेटे भन्ने रमित थापाको घाउ जाँच केस फाराम ।

मिति २०६८।५।३१ गते १५.०० बजेको समयमा जिल्ला महोत्तरी  हातिलेट ३ मा बस्ने रिठ्ठे आलेको घरमा सुति रहेको अवस्थामा शेखर थापाले खुकुरी प्रहार गरी ईवक आलेको हत्या गरेको र छिमेकी बेटे भन्ने रमित थापालाई घाइते बनाएको हुँदा कानूनबमोजिम कारवाही तथा हदैसम्मको सजाय गरिपाउँ भन्नेसमेत व्यहोराको नरबहादुर आलेको जाहेरी दरखास्त ।

केहि दिन पहिलादेखि मलाई ज्वरो आउने, खाना नरूचने समस्या आएकाले मेरो बुबा आमासमेतले झारफुक गराउन महोत्तरीको माइस्थानमा रहेको झाँक्रीकामा लाने कुरा गरिरहेको मैले थाहा पाइ म जान्न भनेको थिएँ । निजहरूले मेरो आउने इच्छा नहुँदा नहुँदै ल्याई झारफुक गराएको हो । मिति २०६८।५।३१ गते फुपू नातामा पर्ने रिठ्ठे आलेको घरमा खाना खाई सिराहा जाउँ भन्दा आलटाल गरेपछि त्यसै कारणले खुकुरी प्रहार गरी ईवक आलेको हत्या र बेटे भन्ने रमित थापालाई घाइते बनाएको हुँ मेरो कारणले ईवक आलेको मृत्यु र रमित थापा घाइते भएको हो भन्नेसमेत व्यहोराको प्रतिवादी शेखर थापाको बयान कागज ।

मेरो छोरा शेखर थापालाई उपचारको लागी माइस्थानको ढुङ्ग्रे बस्ने हलेसी बाबा भन्ने धामीलाई देखाउन ल्याएको थिए । झारफुक गराएर मिति २०६८।५।३१ गते हातिलेट ३ मा बस्ने आफन्त रिठ्ठे आलेको घरमा गएर बसेका थियौं । अं.१५.०० बजेको समयमा छोरा शेखर थापाले खुकुरी प्रहार गरी ईवक आलेको हत्या र बेटे भन्ने रमित आलेलाई घाइते बनाएको हो भन्नेसमेत व्यहोराको प्रतिवादीको आमा सोमनी थापाको कागज ।

मिति २०६८।५।३१ गते मेरो घरमा आएको ईवक आलेसमेतले नाति शेखर थापाको झारफुक गराई खाना खाई बसी रहेको थियौं । अं.१५.०० बजेको समयमा सुति रहेको अवस्थामा शेखर थापाले खुकुरी प्रहार गरी ईवक आलेको हत्या र बेटे भन्ने रमित थापालाई घाइते बनाएको हो । निजलाई कानूनबमोजिम कारबाही तथा हदैसम्मको सजाय गरिपाउँ भन्ने व्यहोराको रिठ्ठे आलेको कागज ।

प्रतिवादि शेखर थापाले रिठ्ठे आलेको घरमा मिति २०६८।५।३१ गते ईवक आलेलाई खुकुरी प्रहार गरी हत्या गरेको र बेटे भन्ने रमित थापालाई घाइते बनाएको हो भन्नेसमेत व्यहोराको वस्तुस्थिति 

मुचुल्का ।

मिति २०६८।५।२९ गते झारफुकका लागी शेखर थापालाई म कहाँ ल्याएको थियो उपचार हुन नसकी पठाएको हुँ भन्नेसमेत व्यहोराको हलेसी बाबा भन्ने रिता दर्लामीको घटना विवरण कागज ।

सङ्कलित मिसिल संलग्न तत्काल प्राप्त प्रमाणहरूको आधारमा विरूद्ध महलमा उल्लिखित प्रतिवादीहरूले मुलुकी ऐन, ज्यानसम्बन्धीको महलको १नं. र १५ नं. अनुसारको अपराध कसुर गरेको पुष्टि भएको हुँदा निज प्रतिवादीलाई सोही महलको १३(१) र १५ नं. बमोजिमको सजाय हुने मागदावी र साथै यिनै प्रतिवादीले घटना वारदातमा प्रतिवादीले चलाएको खुकुरीबाट मृतक ईवक आलेको मृत्यु भएको प्रमाणित हुन आएको हुँदा माथि विरूद्ध खण्डमा उल्लिखित प्रतिवादीलाई मुलुकी ऐन, ज्यानसम्बन्धीको महलको १३(१) र १५ नं.बमोजिमको कसुरमा सजाय गरिपाउँ भन्नेसमेत व्यहोराको अभियोगपत्र ।

जाहेरी दरखास्त व्यहोरा सुनी पाएँ । मेरो बुबाको नाता पर्ने फुपाजु जिल्ला महोत्तरी हाथिलेट गा.वि.स.वा.नं.३ मा बस्ने रिठ्ठे आलेको घरमा गएर बसे मिति ०६८।५।३१ गते खाना खाएपछि घर जाउँभन्दा नमानेपछि त्यसैको रिसमा ईवक आले र बेटे भन्ने रमित थापा घरको माथि तल्लामा सुतिरहेको अवस्थामा राखेको खुकुरी झिकि ईवक भन्ने भान्जालाई घाटीमा प्रहार गरी हत्या गरेको र बेटे भन्ने रमित थापालाई टाउको पछाडिमा प्रहार गरी घाइते बनाएको हुँ मेरो बुबा आमाको कुनै संलग्नता छैन । उक्त घटना मैले रिस थाम्न नसकी घट्न गएको हो भन्नेसमेत व्यहोराको मिति २०६८।६।२६ गते प्रतिवादी शेखरकुमार थापाले अदालतमा गरेको बयान ।

जाहेरी दरखास्त मैले दिएको हो । मेरो छोरालाई शेखर थापाले खुकुरीले काटेको हुन किन काटे मलाई थाहा छैन । मेरो छोरा र भदैलाई लिएर झाँक्री कहाँ हजुरआमा र हजुरबुबाले देखाउन ल्याएका थिए भन्नेसमेत व्यहोराको जाहेरवाला नरबहादुर आलेले अदालतमा गरेको बकपत्र ।

प्र.शेखर थापाको दिमाग खराब भएको कारणले खुकुरी ईवक आलेलाई हानी मृत्यु भएको हो र रमित थापालाई कुममा खुकुरीले हानी घाइते बनाएको हो भन्नेसमेत व्यहोराको वादीका साक्षी सोमनी थापाले अदालतमा गरेको बकपत्र ।

मिति २०६८।५।३१ मा भएको कागजमा भएको सहिछाप मेरै हो । प्र.शेखर थापाको दिमाग खराब भएको कारण खुकुरीले प्रहार गर्दा ईवक आलेको मृत्यु भएको मैले सुनेको र रमित थापालाई घाइते बनाएको सुनेको हुँ भन्नेसमेत व्यहोराको वादीका साक्षी जगतबहादुर थापाले अदालतमा गरेको बकपत्र ।

घटना मेरो घरमा भएको हो प्रतिवादी शेखर थापाले खुकुरी हानी ईवक आलेको हत्या गरेका 

हुन । निजलाई मगज बिग्री सकेको कारणले धामी झाँक्री झारफुक गराउनको लागी मेरो घरमा ल्याएको थियो । काटेको मैले देखिन, सुनेको हो । निजको २ वर्ष देखि मगज बिग्रेको हो भन्नेसमेत व्यहोराको रिठ्ठे आले मगरको बकपत्र ।

प्रतिवादीउपरको किटानी जाहेरी, मृतक ईवक आलेको Autopsy Report, घटनास्थल मुचुल्का, प्रतिवादीले अनुसन्धान अधिकारीसमक्ष कसुर अपराधमा सावित भै गरेको कागज तथा अदालतमा गरेको बयान व्यहोरा, अनुसन्धान अधिकारीसमक्ष कागज गर्ने व्यक्तिहरू रिठ्ठे आले मगरसमेतले अदालतमा गरेको बकपत्र, जाहेरवाला नरबहादुर आले, बुझिएका जगतबहादुर थापाको कागज सो व्यहोरालाई समर्थन गर्दै अदालतमा भएको बकपत्र र मिसिल संलग्न मृतकको फोटोहरू समेतबाट प्रतिवादी शेखर थापाले मृतक ईवक आलेलाई रिठ्ठे आलेको घरमा खुकुरी प्रहार गरी हत्या गरेको प्रमाणित भएकाले प्रतिवादी अभियोग दावी अनुसारको र बेटे भन्ने रमित थापालाई खुकुरी प्रहार गरी घाइते बनाएकामा ज्यान मार्ने उद्योगसमेत गरेको हुँदा निज शेखर थापालाई सर्वस्वसहित जन्मकैद हुने र निज मानसिक रोगी, कलिलो उमेर र न्यायिक प्रक्रियालाई सहयोग गरेको अवस्था हुँदा जन्मकैदको सजाय गर्दा चर्को पर्न जाने देखिँदा मुलुकी ऐन, २०२०, अदालती बन्दोबस्तको १८८ नं. अनुरूप १० वर्षमात्र कैदको सजाय तोक्ने राय सदरका लागि पुनरावेदन अदालत, जनकपुरमा साधक जाहेर हुने रायसहितको सुरू महोत्तरी जिल्ला अदालतको मिति २०६९।३।२७ को फैसला ।

प्रतिवादी मुलुकी ऐन, ज्यानसम्बन्धीको महलको १५ नं. बमोजिम कसुर कायम भई सजायसम्बन्धमा नबोलिएको, मुलुकी ऐन, दण्ड सजायको महलको ८ नं., १० नं. बमोजिम नभएकाले, उपरोक्त कानूनी व्यवस्थालाई विवेचना गरी प्रतिवादीउपरको ज्यान मार्ने उद्योगतर्फको सजाय विषयमा निर्णय खण्डमा नबोलेकाले सो हदसम्मको फैसला बदर गरी उल्लिखित कानूनी व्यवस्थाअनुसार निर्णय खण्डमा बोली इन्साफ हुन अनुरोध छ भन्नेसमेत व्यहोराको वादी नेपाल सरकारको पुनरावेदनपत्र ।

नेपाल सरकार र प्रतिवादीसमेतको पुनरावेदन पर्न आएको देखिदा अ.बं. २०२ नं. को प्रयोजनको निमित्त पुनरावेदन सरकारी वकिल कार्यालय, जनकपुरलाई र थुनामा रहेका प्रतिवादीलाई जानकारी गराई पेस गर्नु भन्ने पुनरावेदन अदालत, जनकपुरको मिति २०७०।१०।८ गतेको आदेश ।

प्रतिवादीको अदालतसमक्षको साविति बयानसमेतबाट प्रतिवादी शेखर थापाले मृतक ईवक आलेलाई धारिलो हतियार प्रहार गरी कर्तव्य गरी मारेको र घाइते रमित थापालाई खुकुरीसमेत प्रहार गरी ज्यान मार्ने उद्योगको कसुर गरेको भन्ने पुष्टि भइरहेको हुँदा सुरूले प्रतिवादी शेखर थापालाई ज्यानसम्बन्धीको महलको १३(१) नं. बमोजिम सर्वस्वसहित जन्मकैदको सजाय गर्ने गरी गरेको फैसलालाई अन्यथा भन्न मिलेन । दिमागका रोगी देखिएका यी प्रतिवादीले तत्काल उठेको रिस थाम्न नसकि निजको दिमागले सहिरूपबाट काम गर्न नसक्दा विक्षीप्त हुन पुगेको अवस्थामा प्रतिवादीबाट अपराध घटित हुन गएको हुँदा निज वर्ष १८ को कलिलो उमेरसमेतको कारण देखाई निजलाई फैसला हुँदा ठहरिएको जन्म कैद गर्दा चर्को पर्ने हुँदा अ.बं.१८८ नं. बमोजिम १० वर्ष कैदको सजाय तोक्न भनी लगाएको रायसमेत मिलेको नै देखिँदा सर्वस्वसहित जन्मकैद गर्ने गरेको सुरू महोत्तरी जिल्ला अदालतको मिति २०६९।३।२७ गतेको फैसला सदर हुने ठहर्छ भन्नेसमेत व्यहोराको पुनरावेदन अदालत, जनकपुरबाट मिति २०७०।१०।२२।४ को फैसला भएको देखियो ।

फैसलाअनुसार साधक जाँचका लागि पठाइएको व्यहोरा सादर अनुरोध छ भन्ने पुनरावेदन अदालत, जनकपुरको मिति २०७१।०८।२९ च.नं. ५८३२ को पत्रमार्फत आएकामा यस अदालतको मिति २०७१।१०।२९ को आदेशले साधक जाँचको लागि साधक दायरीमा दर्ता गरी नियमबमोजिम गर्नु भन्नेसमेत यस अदालतको आदेशअनुसार प्रतिवादीको हकमा साधक दायरीमा दर्ता भएको देखियो ।

नियमबमोजिम साप्ताहिक तथा आजको पेसी सूचीमा चढी निर्णयार्थ इजलाससमक्ष पेस हुन आएको प्रस्तुत मुद्दाको साधक सदरको लागि पेस भएको निवेदनसहितको सुरू मिसिल अध्ययन गरियो । यसमा सुरू अदालतले सर्वस्वसहित जन्म कैद हुने ठहर्‍याई गरेको फैसलालाई सदर गरेको पुनरावेदन अदालत, जनकपुरको फैसला मिलेको छ छैन र साधक सदर हुनु पर्ने हो होइन सोही विषयमा निर्णय दिनुपर्ने देखियो ।

२. निर्णयतर्फ विचार गर्दा प्रतिवादी शेखरकुमार थापा मगरले आफ्नो भान्जा ईवक आलेलाई खुकुरी प्रहार गरी हत्या गरेको र ऐ.ऐ. बस्ने बेटे आले भन्ने रमित आले (थापा) लाई घाइते बनाई प्रतिवादीले मुलुकी ऐन, ज्यानसम्बन्धीको महलको १नं. र १५ नं. अनुसारको अपराध कसुर गरेको पुष्टि भएको हुँदा सोही महलको १३(१) र १५ नं. बमोजिमको सजाय गरिपाउँ भन्नेसमेत व्यहोराको अभियोगपत्र भएकामा अभियोग दावीबमोजिम सर्वस्वसहित जन्म कैदको सजाय हुने ठहर्‍याई मिति २०६९।०३।२७ गते महोत्तरी जिल्ला अदालतबाट भएको फैसला पुनरावेदन अदालत, जनकपुरबाट सदर भई साधक सदरका लागि यस अदालतमा साधक जाँचका लागि पेस भएको देखियो ।

३. मिसिल संलग्न कागजातबाट प्रतिवादीले अधिकारप्राप्त अधिकारी र अदालतमा बयान गर्दा आफ्नो इच्छा नहुँदानहुँदै पनि मृतक र घाइतेले उपचार गराएको र खाना खाइसकेपछि घर जाउँ भनि भन्दा नमानेकाले तत्काल उठेको रिस थाम्न नसकि भर्‍याङ्ग माथि राखेको खुकुरी प्रहार गरी मृतक ईवक आले र रमित थापालाई प्रहार गरेको हुँ भनी आरोपित कसुरमा सावित भै बयान गरेको पाइन्छ । सो वारदातमा बच्न सफल भएका पिडित रमित थापाले अनुसन्धान अधिकारीसमक्ष मौकामा कागज गर्दा महोत्तरी जिल्लाको माइस्थान भन्ने ठाउँमा शेखर थापालाई एक महिलासँग झारफुक गरी ल्याएकामा राती घरमा आराम गरी रहेको अवस्थामा अचानक आफ्नो काँधमा धारिलो हतियार हानेको थाहा पाई ब्युँझी हेर्दा प्र.शेखर थापाले हातमा खुकुरी समातेको र सँगै रहेको ईवक आलेको घाँटी काटिएको मैले देखेको हुँ निजैको खुकुरी प्रहारबाट मृतकको मृत्यु र म घाइते भएको भनी लेखाएको पाइन्छ । प्रतिवादीको अदालतसमक्षको साविति बयानसमेतबाट प्रतिवादी शेखर थापाले मृतक ईवक आलेलाई धारिलो हतियार प्रहार गरी कर्तव्य गरी मारेको र घाइते रमित थापालाई खुकुरीसमेत प्रहार गरी ज्यान मार्ने उद्योगको कसुर गरेको भन्ने पुष्टि भै रहेको हुँदा सुरू महोत्तरी जिल्ला अदालतले प्रतिवादी शेखर थापालाई ज्यानसम्बन्धीको महलको १३(१) नं. बमोजिम सर्वस्वसहित जन्मकैदको सजाय गर्ने गरी गरेको फैसलालाई पुनरावेदन अदालत, जनकपुरले सदर गरेको देखियो ।

४. प्रतिवादी शेखर थापाले मेरो मगज बिग्रिएको कारणले गर्दा सो वारदात घटित भएको हुँदा दण्ड सजायको महलको १ नं. बमोजिम मलाई सजायबाट उन्मुक्ति दिइनुपर्छ भन्ने जिकिरका सम्बन्धमा विचार गर्दा मुलुकी ऐन, दण्ड सजायको महलको १ नं. को कानूनी व्यवस्था हेर्दा कानूनबमोजिम अपराध ठहरिने कुनै काम गर्ने व्यक्ति सो काम गर्दा आफूले गरेको कामको प्रकृति र परिणाम थाहा नपाउने गरी मगज बिग्रिएको वा बौलाएको रहेछ भने निजलाई खतबात लाग्न वा कुनै प्रकारको सजाय हुन सक्तैन भन्ने कानूनी व्यवस्था रहेको पाइन्छ । प्रतिवादी शेखरकुमार थापाले अदालतमा बयान गर्दा र यस अदालतमा पुनरावेदन दिँदासमेत सो काम गर्दाको अवस्थामा आफूले गरेको कामको प्रकृति र परिणाम थाहा नपाउने गरी मगज बिग्रिएको प्रमाण पेस गर्न सकेको पाइँदैन । अनुसन्धानको क्रममा प्रतिवादीको मानसिक जाँच गराइँदा निजको शारीरिक र मानसिक परीक्षणपश्चात्‌ दुवै स्थिति सामान्य रहेको भनी जनकपुर अञ्चल अस्पतालको मिति २०६६।२।२८ को पत्रसाथ प्राप्त हुन आएको परीक्षण प्रतिवेदनमा उल्लेख भएको र स्वयम्‌ प्रतिवादीले अदालतमा बयान गर्दा आफ्नो शारीरिक र मानसीक अवस्था ठिक रहेको भनी बयान गरेबाट प्रतिवादीको सो काम घटना हुँदा आफूले गरेको कामको प्रकृति र परिणाम थाहा नपाउने गरी मगज बिग्रिएको थियो भनी मान्न नमिल्ने हुँदा दण्ड सजायको १ नं. बमोजिम सजायबाट उन्मुक्ति पाउनु पर्छ भन्ने पुनरावेदकको पुनरावेदन जिकिरसँग सहमत हुन सकिएन । ज्यान मार्ने उद्योगको वारदात कायम भइसकेपछि सजायको सम्बन्धमा नबोली गरेको फैसला मिलेको छैन भन्ने वादी नेपाल सरकारको पुनरावेदन जिकिरतर्फ हेर्दा सुरू अदालतले फैसला गर्दा प्रतिवादीले ज्यानसम्बन्धीको महलको १५ नं. समेतको कसुर ठहर गरेको पाइन्छ । मुलुकी ऐन, दण्ड सजायको महलको ८ नं. ले एकै जनाले धेरै पटक सर्वस्वसहित जन्मकैद वा अरू कुनै सजाय हुने खत गरेको भएपनि कुनै खतमा सर्वस्वसहित जन्मकैद र जन्मकैदमध्ये ठूलो सजाय भएपछि अरू सानो सजाय हुने खत खापिदैन भन्ने कानूनी व्यवस्था भएबाट सुरूले दावीको ज्यान मार्ने उद्योगसमेतको कसुर प्रतिवादीले गरेको कायम गरी प्रतिवादीलाई ठूलो खत ज्यानसम्बन्धीको महलको १३(१) नं. बमोजिम सर्वस्वसहित जन्मकैद गर्ने गरी गरेको फैसलालाई अन्यथा भन्न मिलेन ।

५. प्रतिवादी मानसिक रोगी भएको र पछिल्लो क्रममा निजलाई मानसिक रोगको कारण धामी झाँक्रीसमेत लगाई उपचार गर्ने प्रयास गरेको भन्ने कुरा देखिन आएको छ । मृतक, पीडित घाइते र प्रतिवादीका बीच पूर्व रिसइबि रहेको भन्ने कुरा पनि देखिन नआई निज पीडित र मृतकले प्रतिवादीलाई लागेको रोगको उपचारको लागि मद्दत गरेको भन्ने कुरा मिसिल संलग्न कागजबाट देखिन आएको छ । प्रतिवादी मौकामा र अदालतमा बयान गर्दा आफूले कसुर गरेको भनी कसुरमा सावित भै न्यायिक प्रक्रियालाई सहयोग पुर्‍याएकोसमेत देखिन आएको पाइन्छ । यी प्रतिवादीले तत्काल उठेको रिस थाम्न नसकी निजको दिमागले सहीरूपबाट काम गर्न नसकेको अवस्थामा खुकुरी प्रहार गरे पनि पूर्व रिसइबि नभएको र मानसिक विचलनको कारणले तत्काल उठेको रिसबाट आफ्नै भान्जा नाताका व्यक्तिलाई मारेको हुँदा निज वर्ष १८ को कलिलो उमेरसमेतको कारण देखाई निजलाई फैसला हुँदा ठहरिएको जन्म कैद गर्दा चर्को पर्ने हुँदा अ.बं.१८८ नं. बमोजिम १० वर्ष कैदको सजाय तोक्न भनी लगाएको रायसमेत मिलेको नै देखियो ।

६. अतः प्रतिवादी शेखरकुमार थापा मगरले अभियोग दावीबमोजिमको कसुर गरेको ठहर्‍याई निजलाई मुलुकी ऐन, ज्यानसम्बन्धीको महलको १३(३) नं.बमोजिम सर्वस्वसहित जन्मकैदको सजाय गर्ने गरेको महोत्तरी जिल्ला अदालतको मिति २०६९।०३।२७ को फैसला सदर गरेको पुनरावेदन अदालत, जनकपुरको मिति २०७०।१०।२२।४ को फैसला मिलेकै देखिँदा साधक सदर हुने ठहर्छ । अरूमा तपसीलबमोजिम गर्नू ।

तपसील

माथि इन्साफ खण्डमा लेखिएबमोजिम प्रतिवादी शेखरकुमार थापा मगरलाई मुलुकी ऐन, ज्यानसम्बन्धीको महलको १३(३) बमोजिम सर्वस्वसहित जन्मकैद हुने ठहरी मुलुकी ऐन, अदालती बन्दोबस्तको महलको १८८ नं. बमोजिम कैद वर्ष १० हुने ठहरेकाले निजलाई सर्वस्वसहित जन्म कैद गर्नेगरी राखेको लगत कट्टा गरी १० वर्षको कैदको लगत कसी कैद असूल गर्नु भनी सुरूमा लगत दिनू --------------१ 

फैसलाको जनाउ थुनामा रहेका प्रतिवादी शेखरकुमार थापा मगरलाई दिनू ----------------------------------२ 

प्रस्तुत मुद्दाको दायरीको लगत कट्टा गरी मिसिल नियमानुसार बुझाइदिनू -----------------------------३

 

उक्त रायमा सहमत छु ।

न्या.जगदीश शर्मा पौडेल

 

इति संवत् २०७१ साल चैत २० गते रोज ६ शुभम् ।

इजलास अधिकृतः – शा.अ. अम्बिकाप्रसाद दाहाल