निर्णय नं. ९६९२ - लागु औषध खैरो हेरोइन

सर्वोच्च अदालत, संयुक्त इजलास 

माननीय न्यायाधीश श्री बैद्यनाथ उपाध्याय

माननीय न्यायाधीश श्री चोलेन्द्र शमशेर ज.ब.रा.

फैसला मिति : २०७२।१२।२४

०७०-CR-१६८२

 

मुद्दाः लागु औषध खैरो हेरोइन

 

पुनरावेदक / वादी : प्रहरी नायब निरीक्षक श्री कृष्ण मानन्धरसमेतको प्रतिवेदनले जाहेरीले नेपाल सरकार 

विरूद्ध

प्रत्यर्थी / प्रतिवादी : जिल्ला ललितपुर, ललितपुर उप.म.न.पा.वडा नं.११ सौगल तथा झापा जिल्ला मेची नगरपालिका वडा नं.३ समेत घर भई हाल का.जि.कपन गा.वि.स.वडा नं.३ आकाशे धारा डेरा गरी बस्ने किरण प्रभात नेपालीसमेत

 

अनुमानकै आधारमा सवारी धनी तथा ऋणीले जानी बुझीकन उक्त सवारी साधन लागु औषधको कारोबारका लागि प्रतिवादीहरूलाई प्रयोग गर्न दिएको भन्न न्यायोचित नहुने ।

(प्रकरण नं. ६)

अभियोगमा लागु औषधको कारोबारमा सङ्गठितरूपमा संलग्न देखाइएका व्यक्तिहरूको बैङ्क खाताको कारोबारको विवरणमा प्रतिवादीको संलग्नता पुष्टि नभएको अवस्थामा शङ्का र अनुमानका आधारमा बैङ्क खातामा रहेको सम्पूर्ण रकम लागु औषधको कारोबारबाट जम्मा गरेका रहेछन् भनी अर्थ गर्न न्यायोचित नहुने ।

(प्रकरण नं. ७)

 

पुनरावेदक / वादीका तर्फबाट : उपन्यायाधिवक्ता चन्द्रकुमार पोखरेल

प्रत्यर्थी / प्रतिवादीको तर्फबाट : 

अवलम्बित नजिर :

सम्बद्ध कानून :

लागु औषध नियन्त्रण ऐन, २०३३

 

सुरू फैसला गर्नेः

माननीय न्यायाधीश श्री महेश प्रसाद पुडासैनी

पुनरावेदन तहमा फैसला गर्नेः

मा. न्यायाधीश श्री द्वारिकामान जोशी

मा. न्यायाधीश श्री सहदेवप्रसाद बास्तोला

फैसला

न्या. बैद्यनाथ उपाध्याय : न्याय प्रशासन ऐन, २०४८ को दफा ९बमोजिम पुनरावेदन अदालत, पाटनको फैसलाउपर वादी नेपाल सरकारका तर्फबाट पुनरावेदन पर्न आएको प्रस्तुत मुद्दाको संक्षिप्त तथ्य र ठहर यसप्रकार छः-

का.जि.का.म.न.पा.वडा नं.११ त्रिपुरेश्वरस्थित दशरथ रङ्गशालाको मूल गेटको अगाडि सार्वजनिक सडक किनारमा बा.२२.प.८४६२ नं. को रातो रङ्गको TVS अपाचे मोटर साइकलमा शङ्कास्पद अवस्थामा किरण प्रभात नेपाली भन्ने व्यक्ति बसिरहेको अवस्थामा फेला परेकोले निजलाई नियन्त्रणमा लिई निजको शरीर कानूनबमोजिम खानतलासी लिँदा निज किरण प्रभात नेपालीले लगाएको कालो रङ्गको ज्याकेटको दाहिने खल्तीमा सेतो नरम प्लास्टिकहरूमा प्याक गरी लागु औषध खैरो हेरोइन लुकाई छिपाई राखेको अवस्थामा ६ प्याकेट फेला परेकोले प्लास्टिक हटाई लागु औषध खैरो हेरोइन मात्र तौल गर्दा २६ ग्राम भएको । निजसँग VERSACE  भनी लेखिएको पर्स १ थान, हजार दरको नोट १९ थान, पाँच सय दरको नोट १ थान, एक सय दरको नोट २५ थान गरी रहेको । माछापुच्छ्रे बैङ्क लिमिटेडको एसिटी कार्ड १ थान, नेपाल इन्भेस्टमेन्ट बैङ्कको भिसा कार्ड थान ३, यातायात व्यवस्था कार्यालय बागमतीबाट जारी भएको विमला क्षेत्रीको नाउँमा दर्ता रहेको बा.३२.प. ८४४६२ नं. को मोटर साइकलको सवारी दर्ता प्रमाण पत्र १ थान, यातायात व्यवस्था कार्यालय मेचीबाट किरण प्रभात नेपालीको नाउँमा जारी भएको सवारी चालक अनुमति पत्र १ थान, च्यासिस नं. MD६२४ HE ३४६२ F १९१८६ इन्जिन नं. OE३ f ६२०१८९१७ को रातो रङ्गको बा.२२.प.८४६ नं. को मोटर साइकल १ थान, रातो रङ्गको हेलमेट १ थान, F१४ लेखिएको कालो रङ्गको २.१ Megapixel भनी लेखिएको मोबाइल र मेरो मोबाइलको ८९९७७०२०५०००३३०४१४ र नं. ८९९७७०२०७०००५४४६२४ लेखिएको सिम कार्ड थान २ प्रयोग भएको थान १ सहित निज किरण प्रभात नेपालीलाई प्रहरीले पक्राउ गरेको ठीक साँचो हो भन्नेसमेत व्यहोराको खानतलासी तथा बरामदी मुचुल्का । 

तपाइँहरूले प्रयोग गर्ने गरेको का.जि.कपन गा.वि.स.वडा नं.३ मा रहेको डेरा कोठा र को.१ च.३३९३ नं. को कारसमेत कानूनबमोजिम खानतलासी लिनुपर्ने भएको हुँदा खानतलासी गर्न दिनु होला भनी किरण प्रभात नेपाली र आदर्श जोशीलाई लेखिएको खानतलासी पुर्जी । 

का.जि. कपन गा.वि.स.वडा नं.३ मा आकाशे धारामा रहेको ज्ञानबहादुर श्रेष्ठको घरको भुँई तलामा रहेको १ फ्ल्याट किरण प्रभात नेपालीले भाडामा लिई बस्दै आएको, सो कोठाहरूमध्येको किचन रूममा रहेको काठको दराजको पूर्वतर्फ पुरानो कपडाहरू रहेको स्थानमा २ थान रिभल्भर रहेको, सोमध्ये १ थान रिभल्भरमा ४ राउन्ड गोली लोड भएको अवस्थामा रहेको, सो रिभल्भर रहेको नजिक खाली म्यागजिन १ थान रहेको, आदर्श जोशीले समेत प्रयोग गर्ने गरेको कोठामा रहेको टि.भि. रहेको र्‍याक मुनी कालो प्लास्टिकको झोला १ थान रहेको, सो झोला खोली हेर्दा सोभित्र सेतो नरम प्लास्टिकभित्र ९ पोका लागु औषध खैरो हेरोइन फेला परेकोले प्लास्टिक हटाई लागु औषध मात्र तौल गर्दा प्रत्येक पोकामा १०० ग्रामको दरले ९ पोकामा जम्मा ९०० ग्राम लागु औषध खैरो हेरोइन भएको । सोही कोठामा रहेका आदर्श जोशीको शरीर कानूनको रितपूर्वक तलासी लिँदा निजले लगाएको कालो रङ्गको पाइन्टको पछाडिको खल्तीमा दाहिनेतर्फ निजको नाउँको चालक अनुमति पत्र १ थान, भिसा कार्ड २ थान, नगद नेपाली रू.२४,०००।- भा.रू.५,८००।- आदर्श जोशीको नाउँमा रकम जम्मा गरेको भौचर १५ थान फेला परेको, निज जोशीको दाहिने हातमा सोनी इरिक्सन मोबाइल थान १ रहेको । किरण प्रभात नेपालीको बेड रूममा रहेको दराजको सेफभित्र रू.१,५०,०००।- र भा.रू.१२,५००।- पलङको सिरानतर्फ रहेको र्‍याकमा नोकिया मोबाइल १ थान युटिएल मोबाइल १ समेत २ थान फेला परेको । सोही स्थानमा नेपाल इन्भेस्टमेन्ट बैङ्क लि.को चेक बुक १ थान, माछापुच्छ्रे बैङ्क लिमिटेडको चेक बुक १ थानसमेत रहेको । सोही पलङको घर्रामा किरण प्रभात नेपाली नामको राहदानी १ थान, मतदाता परिचय पत्र १, को.१.च.३३९३ नं. को कारको सवारी दर्ता प्रमाण पत्र रहेको, सोही ठाउँमा मारूती लेखिएको साँचो १ थान, शिव भुबाली राउतको नाममा रकम जम्मा गरेको भौचर ६ थान, मेथाडोन जस्तो देखिने सानो सिसीमा राखिएको रातो तरल पदार्थसमेत रहेको, किरण प्रभात नेपालीले प्रयोग गर्ने गरेको को.१.च.३३९३ नं. को कार घरको मूल ढोकानजिक पार्किङ गरी राखेको अवस्थामा रहेकोले सो कारको खानतलासी लिँदा कारको चालक बस्ने सिट मुनी सेतो नरम प्लास्टिकमा पोका पारी सोभित्र अन्य स-साना पोका पारेको अवस्थामा २० पोका लागु औषध खैरो हेरोइन फेला परेकोले प्लास्टिक हटाई लागु औषध मात्र तौल गर्दा १०० ग्राम लागु औषध खैरो हेरोइन भएको । सो कारको ड्यासबोर्डनजिक तौल गर्ने डिजिटल तराजु १ थान फेला परेकोले नियन्त्रणमा लिएका किरण प्रभात नेपाली र आदर्श जोशीलाई पक्राउ गरी फेला परेको लागु औषधसहितको सामान प्रहरीले बरामद गरेको ठीक साँचो हो भन्नेसमेतको खानतलासी बरामदी मुचुल्का । 

झापा जिल्ला मेचीनगर नगरपालिका वडा नं.३ घर भएका किरण प्रभात नेपालीले लागु औषध खैरो हेरोइन सङ्कलन गरी ल्याई काठमाडौंंमा बिक्रीसमेतको कारोबार गर्दै आएका छन् भन्ने विशेष सुराकद्वारा जानकारी प्राप्त भएकोले विशेष सुराक लगाई निजको खोजतलास गर्दै जाँदा मिति ०६५/६/९ गते दिउसो १५.३० बजेको समयमा का.जि.का.म.न.पा.वडा नं.११ त्रिपुरेश्वर दशरथ रङ्गशालाको मूल गेट अगाडि सडक किनारामा बा.२२.प.८४६२ नं. को मोटरसाइकलमा शङ्कास्पद अवस्थामा नियन्त्रणमा लिई निजको शरीर कानूनबमोजिम खानतलासी लिँदा अवैध लागु औषध हेरोइन २६ ग्रामसहित अन्य सामानहरू समेत फेला परेकोले बरामद गरी निजलाई साथमा नै लिई निज किरण प्रभात नेपाली बस्ने गर्दै आएको का.जि.कपन गा.वि.स.वडा नं.३ आकाशे धारास्थित रहेको डेरा कोठा र निजले प्रयोग गर्ने गरेको को १ च ३९३ नं. को कार खानतलासी लिँदा निज बस्ने कोठाको दराजमा हातहतियार खरखजाना रिभल्भर-२ थान, गोली ४ राउन्ड र म्यागजिन १ थान तथा  निजको बेड रहेको कोठामा भएको टि.भि. र्‍याक मुनी ९०० ग्राम लागु औषध खैरो हेरोइन र को १ च ३३९३ नं. को कारमा समेत १०० ग्राम लागु औषध खैरो हेरोइनसहितको डिजिटल तराजु १ थानलगायतका चिज वस्तुहरू फेला परेकोले कानूनबमोजिम बरामद गरी नियन्त्रणमा लिएका किरण प्रभात नेपाली र आदर्श जोशीलाई आवश्यक कानूनी कारवाहीको लागि दाखिला गराएका छौं भन्नेसमेत व्यहोराको प्र.ना.नी. श्रीकृष्ण मानन्धरसमेतको प्रतिवेदन । 

केही वर्षअगाडि काठमाडौंं बानेश्वरमा डेरा गरी बस्दा सँगै बसेका हाल जेलमा रहेको निराज राज पन्तबाट लागु औषध खैरो हेरोइनको बारेमा सबै कुरा जानकारी भएको हो । लागु औषधको कारोबार गरे आर्थिक फाइदा हुने थाहा पाई कारोबार गर्ने सिलसिलामा वीरगञ्जमा भेट हुने केस टु भन्ने व्यक्तिसँग सम्पर्क भयो ।  निजमार्फत सन्तोष यादवबाट लागु औषध खैरो हेरोइन खरिद गरी कारोबार गर्दै आएको थिएँ ।  करिब ११ महिना अगाडि मोटर साइकल दुर्घटनामा परी म घाइते भएपछि मेरो कारोबारमा सहयोग गर्नको लागि मेरो डेरा कोठामा लागु औषध खैरो हेरोइन खरिद तथा बिक्री गर्नको लागि आदर्श जोशी राखेको थिएँ । विगत ५/६ महिना अगाडिदेखि आदर्श जोशी र म दुवैले लागु औषध खैरो हेरोइन खरिद तथा बिक्री गर्ने गर्दै आएका थियौँ । महेश अधिकारीसँग चिनजान भई मैले नै लागु औषध खैरो हेरोइन निजलाई बिक्री वितरण गर्दै आएको थिएँ । मिति २०६५/६/९ गतेका दिनमा म पक्राउमा पर्दा मेरो साथबाट र डेरा कोठा घरबाट फेला परी बरामद भएको १०२६ ग्राम लागु औषध खैरो हेरोइन पनि सन्तोष यादवबाट खरिद गरेको हुँ । लागु औषध खैरो हेरोइन खरिद गर्दा कहिले सम्बन्धित व्यक्तिलाई नै पैसा पठाउने गरेको र कहिले काहीँ शिव भुबाली राउतको नाउँमा बैङ्कमा रकम जम्मा गर्ने गरेको 

थिएँ । निज सन्तोष यादवबाट प्राप्त गरी कोठामा एवं कारमा सुरक्षित सञ्चय गरी राखेको लागु औषध हेरोइन बिक्री गर्ने क्रममा का.जि.का.म.न.पा.वडा नं.११ त्रिपुरेश्वरमा लागु औषध खैरो हेरोइन खरिद गर्ने मानिस आउँछु भनी भनेकोले मैले लागु औषध २६ ग्राम बिक्री गर्न कुरी रहेको थिएँ । त्यहाँ पक्राउ परी त्यसपश्चात् मेरो डेराको खानतलास गर्दा ९०० ग्राम लागु औषध खैरो हेरोइन, को१च ३३९३ नं. को कारबाट १०० ग्राम लागु औषध खैरो हेरोइनसमेतका सामान बरामद भई कोठामा रहेको आदर्श जोशीलाई समेत प्रहरीले पक्राउ गरेको हो भन्ने व्यहोरासमेतको पक्राउमा परेका प्रतिवादी किरण प्रभात नेपालीले अधिकारप्राप्त अधिकारीसमक्ष गरेको बयान कागज । 

करिब १ वर्ष अगाडि मेरो पहिलादेखिको चिनजानका साथी किरण प्रभात नेपालीको का.जि.कपन गा.वि.स.वडा नं.३ मा रहेको डेरा कोठामा बस्दै आएको छु । निज किरण प्रभात नेपालीले लागु औषध खैरो हेरोइन खरिद गरी ल्याई डेरा कोठामा सञ्चय गरी  बिक्री वितरण गर्ने रहेछन् ।  निजले गर्ने गरेको कारोबारमा मलाई सहयोग गर तिमीलाई पनि फाइदा हुन्छ । तिमीलाई आवश्यक खर्च व्यवस्था म गरुँला । खाने बस्ने व्यवस्था पनि मेरो डेरा कोठामा गरुँला भनेको र त्यसको केही दिनपछि किरण प्रभात नेपालीको खुट्टा भाँचिएकोले हिँड्डुल गर्न नसक्ने अवस्थामा पुगे । त्यसपछि निजले भनेअनुसारको मानिससँग सम्पर्क गरी लागु औषध खैरो हेरोइन बिक्री एवं ओसार पसारसमेतको कार्य गर्ने गरेको र निज हिँडडुल गर्न सक्ने भएपछि निजसमेत भई लागु औषध खैरो हेरोइनको कारोबारमा सहयोग गर्दै आएको छु । मिति २०६५/६/९ गते किरण प्रभात नेपाली २६ ग्राम लागु औषध खैरो हेरोइन बिक्री गर्न गएको अवस्थामा लागु औषधसहित पक्राउमा परेको, सोही दिनको साँझ प्रहरीले किरण प्रभात नेपालीको डेरा कोठा खानतलासी लिँदा म सुत्ने गरेको कोठाको टि.भि. र्याक मुनिबाट लागु औषध खैरो हेरोइन ९०० ग्राम, सोही डेरा कोठाको कम्पाउन्डमा पार्क गरी राखेको बा.१.च.३३९३ नं. कारबाट १०० ग्राम बरामद भएको र मलाईसमेत प्रहरीले पक्राउ गरेको हो । मैले लागु औषध बिक्री वितरण गर्दा महेश अधिकारीसमेतका प्रतिवादीहरूलाई बिक्री वितरण गर्ने गरेको थिएँ भन्नेसमेतको पक्राउ प्रतिवादी आदर्श जोशीले अधिकारप्राप्त अधिकारीसमक्ष गरेको बयान कागज । 

शिव भुबाली राउतको नेपाली नागरिकता एवं नेपाल इन्भेस्टमेन्ट बैङ्क लिमिटेडको फाराममा टाँस गरेको फोटोसमेत देखाउँदा देखी पाएँ । मलाई देखाएको फोटो भएको व्यक्ति नै मलाई लागु औषध खैरो हेरोइन बिक्री वितरण गर्ने सन्तोष यादव नाउँका व्यक्ति हुन् । निज सन्तोष यादवले आफ्नो नाउँ शिव भुबाली राउत भनी बताएका थिएनन् । तर, शिव भुबाली राउतको नाउँमा बैङ्कमा पैसा आएपछि मैले पाउँछु भनेका 

थिए । निजले वतन भन्दा रक्सौल बताए । तर, निज शिव भुबाली राउतको नागरिकतामा बारा जिल्ला भोडाहा गा.वि.स.वडा नं.३ उल्लेख रहेछ । सन्तोष यादव भन्ने शिव भुबाली राउतको फोटो चिनी सनाखतसमेत गरी दिएँ । उक्त फोटो भएको व्यक्ति नै सन्तोष यादव भनिएका शिव भुबाली राउत हुन् भन्ने व्यहोराको प्रतिवादी किरण प्रभात नेपालीले गरी दिएको सनाखत कागज । 

पक्राउ परेका किरण प्रभात नेपाली र आदर्श जोशी दुवै जना मेरा नाता सम्बन्धका व्यक्ति 

होइनन् । ५ महिना अगाडि मासिक रू.३,५००।- दिने गरी मेरो घरको तल्लो फ्ल्याट भाँडामा लिई बस्दै आएका थिए । किरण प्रभात नेपालीको श्रीमती पनि बस्ने गरेकी थिइन् । दुवै जना कहिले कारमा कहिले मोटरसाइकलमा आवतजावत गर्दथे । म साहुको गाडी चलाउने कामले बिहानदेखि साँझसम्म व्यस्त हुने हुँदा निजहरू कहाँ जान्छन्, के गर्छन् चासो लिने गरेको थिइँन । मिति २०६५।६।९ गते त्रिपुरेश्वरबाट किरण प्रभात नेपालीलाई लागु औषधसहित प्रहरीले पक्राउ गरेको रहेछ । निजहरूको डेरा कोठा खानतलासी गर्दा ९०० ग्राम हेरोइनसहितका दशीका सामान, कार, मोटरसाइकलसहित निजहरू पक्राउ परेको साँझ घरमा गएपछि थाहा पाएँ । म र मेरो परिवारको कुनै संलग्नता छैन भन्नेसमेत व्यहोराको घरधनी ज्ञानबहादुर श्रेष्ठले अनुसन्धान अधिकारीसँग गरेको कागज । 

प्रतिवादी किरण प्रभात नेपालीको सँगसाथ र डेरा कोठा गाडीसमेतबाट बरामद भएको लागु औषध खैरो हेरोइन १०२६ ग्राममध्येबाट कानूनबमोजिम निकालिएको नमुनाहरू परीक्षण गर्दा नमुनामा लागु औषध हेरोइन पाइयो भन्ने व्यहोरासमेतको राष्ट्रिय विधि विज्ञान प्रयोगशाला ललितपुरको परीक्षण प्रतिवेदन । 

प्रतिवादी किरण प्रभात नेपालीसमेत भएको लागु औषध खैरो हेरोइन मुद्दामा प्रतिवादी किरण प्रभात नेपालीको डेरा कोठाबाट फेला परी बरामद भएको मेथाडोन जस्तो देखिने तरल पदार्थ परीक्षण गर्नको लागि पठाउँदा उक्त परीक्षण नमुनामा लागु औषध मेथाडोन पाइयो भन्ने व्यहोरासमेतको राष्ट्रिय विधि विज्ञान प्रयोगशाला ललितपुरको परीक्षण प्रतिवेदन । 

प्रतिवादी किरण प्रभात नेपालीसमेत भएको लागु औषध खैरो हेरोइन मुद्दामा वारदातमा संलग्न फरार रहेको प्रतिवादीहरू सन्तोष यादव भन्ने शिव भुबाली राउत, केश टु भन्ने, असलम, असरफ, रमेश घले, माइला, गोपाल भन्ने व्यक्तिहरूलाई खोजतलास गर्दा हालसम्म फेला नपरेको भन्नेसमेत प्र.ना.नी. श्री कृष्ण श्रेष्ठको प्रतिवेदन । 

प्रतिवादीहरूको कार्य लागु औषध (नियन्त्रण) ऐन, २०३३ को दफा ४ को (घ) (ङ) र (च)बमोजिमको निषेधित कसुर अपराध हुँदा निज प्रतिवादीहरू सन्तोष यादव भन्ने शिव भुबाली राउत, किरण प्रभात नेपाली, आदर्श जोशीउपर सोही ऐनको दफा १४(१)(छ)(३) बमोजिम सजाय गरी बरामद भई आएको सवारी साधन बा२२प ८४६३ नं. को मोटरसाइकल, को १ च ३३९३ नं. को कार, हेलमेट, तराजु, ऐ. ऐनको दफा १८ बमोजिम जफत एवं बरामद भई आएको नगद र प्रतिवादीहरूको नाममा माछापुच्छ्रे बैङ्क लिमिटेड, पुतलीसडक, वीरगञ्ज शाखा र नेपाल इन्भेस्टमेन्ट बैङ्क पुल्चोक शाखामा रहेका खाताहरूमा मौज्दात रहेको रकमसमेत ऐ. ऐनको दफा १८क बमोजिम जफत गरिपाउँ भन्नेसमेत व्यहोराको अभियोग पत्र । 

मैले प्रतिवादी किरण प्रभातसँग मिली लागु औषध हिरोइनको कारोबार गरेको छैन किन मेरो नामसमेत पोल गरेको हो भन्न सक्दिन । निजको बयान झुट्टा हो । मैले सेवनसम्म गर्ने हो । मलाई माग दाबीबमोजिम सजाय गर्नुपर्ने होइन । सफाइ पाउँ भन्नेसमेत व्यहोराको प्रतिवादी आदर्श जोशीले अदालतमा गरेको बयान ।

महेश अधिकारी, आदर्श जोशी, शिव भुबाली राउतसमेतलाई चिन्दिन । बरामदी मुचुल्काको व्यहोरा सुनेँ । मलाई बरामदी मुचुल्का र प्रहरी प्रतिवेदनमा लेखिएबमोजिम दशरथ रङ्गशाला अगाडिबाट पक्राउ गरेको होइन, नरदेवी चोकबाट पक्राउ गरेको हो । प्रहरीले २६ ग्राम लागु औषध बरामद भएको भनी झुट्टो व्यहोरा लेखी सही गराएको हो । बरामदीमा उल्लेख भएका पर्स नगद रू.२७,०००।-, भिसा कार्ड, लाइसेन्स, सिमकार्ड र मोबाइल सेट मेरो आफ्नै हो । मैले ज्ञानबहादुर श्रेष्ठको घरमा कोठा लिएको होइन । आदर्श जोशीले लिएका हुन् होइनन् म भन्न सक्दिन । मलाई पक्राउ गरी त्यहाँ लगेको होइन । व्यहोरा झुट्टा हो । मौकामा भएको मेरो बयान मैले भनेबमोजिम लेखिएको होइन । प्रहरीले आफैँले मलाई भुँईमा राखी व्यहोरा लेखी नसुनाई सहि गराएको हो । मैले कसुर अपराध नगरेको हुँदा सजाय हुनुपर्ने होइन भन्नेसमेत व्यहोराको प्रतिवादी किरण प्रभात नेपालीले अदालतमा गरेको बयान ।

प्रतिवादीहरू मुद्दा पुर्पक्षको लागि अदालतका आदेश अनुसार थुनामा बसेका । 

मैले का.जि.का.म.न.पा. वडा नं.११ त्रिपुरेश्वरस्थित रङ्गशालाको गेटबाट झापा जिल्ला मेची नगरपालिका वडा नं.३ बस्ने किरण प्रभात नेपाली बा२२प ८४६२ नं. को मोटर साइकल र अवैध लागु औषध खैरो हेरोइन २६(छब्बीस) ग्रामसहित पक्राउ गरेको हो । तत्‌पश्चात् निज किरण प्रभात नेपालीसमेतको डेरामा ९०० (नौ सय) ग्राम अवैध लागु औषध खैरो हेरोइन बरामद भएको हो । ललितपुर जिल्ला ल.उ.म.न.पा. सुन्धारा बस्ने आदर्श जोशी पनि कोठाबाट पक्राउ परेका हुन् । त्यसपछि निजहरूकै डेरा कोठाको गेट अगाडिबाट को १ च ३३९३ को कारबाट अवैध लागु औषध खैरो हेरोइन १०० (एक सय) ग्राम बरामद भएको थियो । निजहरूको डेरा कोठा खान तलासी गर्ने क्रममा २ (दुई) थान पेस्तोल, ऐ. को गोली राउन्ड ४ (चार) र खाली म्याग्जिन १ (एक) थान बरामद भएको हो । निजहरूको डेरा कोठा का.जि. कपन गा.वि.स. वडा नं.३ मा रहेको थियो भन्नेसमेत व्यहोराको प्रतिवेदक प्रहरी नायब निरीक्षक श्रीकृष्ण मानन्धरको बकपत्र ।

मिति २०६५।६।९ गतेका दिन विशेष सुराकको आधारमा खोज तलास गर्दै जाँदा का.जि.का.म.न.पा. वडा नं.११ त्रिपुरेश्वर रङ्गशाला गेट अगाडि सडक किनारा छेउ बा२२प ८४६२ नं. को मोटरसाइकल माथि कसैको प्रतिक्षा गरी बसेको अवस्थामा प्र. किरण प्रभात नेपालीलाई फेला पारी तत्काल आफ्नो परिचय दिई स्थानीय भद्रभलाद्‌मी भेला जम्मा गराई निजको शरीरमा एक एक गरी खान तलासी गर्दा लागु औषध खैरो हेरोइन २६ (छब्बीस) ग्राम फेला परेको हो । निजलाई तत्कालै सोधपुछ गर्दा निजले बाँकी अरू मेरो कोठामा लागु औषध खैरो हेरोइन छ भनेको हो । मसमेतको प्रहरी टोली का.जि. कपन गा.वि.स. वडा नं.३ आकाशे धारास्थित भाडामा बसेको ज्ञानबहादुर श्रेष्ठको घरमा रितपूर्वक प्रवेश गरी खान तलासी गर्दा लागु औषध खैरो हेरोइन ९०० ग्राम फेला परेको र निजकै डेरा कोठामा बसी रहेका आदर्श जोशीलाई पनि त्यही कोठामा फेला पारेको 

हो । उक्त कोठामा २ थान रिभल्भर, ऐ. को गोली राउन्ड ४(चार) थान, म्याग्जिन थान १ (एक), गाडीको चाबी थान १ (एक) फेला परेको र निजको डेरा मूल गेट अगाडि को १ च ३३९३ नं. को गाडी फेला परेको । सो गाडीलाई रितपूर्वक खानतलासी गर्दा १०० (एक सय) ग्राम खैरो हेरोइन फेला परेको हो । निजले प्रयोग गर्दै आएको को १ च ३३९३ नं. को गाडीसहित आवश्यक कारवाहीको लागि किरण प्रभात नेपाली र आदर्श जोशीलाई बुझाइएको हो भन्नेसमेत व्यहोराको बरामदी मुचुल्काका साक्षी झुपलाल खड्काले गरेको बकपत्र ।

मैले किरण प्रभात नेपालीलाई विगत ८/९ वर्षदेखि चिन्दै आएको छु । निज कुनै गैरकानूनी कार्य गर्ने गराउने व्यक्ति होइनन् । निज ज्याकेटहरू बाहिरबाट ल्याउने र बिक्री गर्ने तथा व्यवसायिकरूपमा च्याउ खेती गर्दै आएका व्यक्ति हुन् । बरामद वस्तुहरू निजको डेरामा भएको जस्तो लाग्दैन । निज काठमाडौंंको नरदेवीभित्र डेरा गरी बस्दथे । निजले लागु औषध सेवन गर्ने कुरा निजका आफन्तहरूले निजलाई Re-habitation Center मा राखेपछि थाहा भएको हो भन्नेसमेत व्यहोराको प्रतिवादी प्रभात किरण नेपालीका साक्षी नीलहरि काफ्लेले गरेको बकपत्र ।

गोप्य सुराकीको आधारमा प्रतिवादी प्रभात किरण नेपालीलाई खोजतलास गर्ने क्रममा मिति २०६५।६।९ गते त्रिपुरेश्वरमा भेटाई निजको साथबाट २६ (छब्बीस) ग्राम लागु औषध र मोटरसाइकलसमेत बरामद गरी निजले बताएको डेरा कोठामा गई खानतलासी गर्दा ९०० ग्राम अवैध लागु औषध, कारबाट १०० ग्राम लागु औषध र गोलीगठ्ठासमेत बरामद गरी कारवाहीको लागि बुझाएको हो भन्नेसमेत व्यहोराको बरामदी मुचुल्काका साक्षी बाबुकाजी गिरीले गरेको बकपत्र ।

प्रभात किरण नेपालीलाई नरदेवीबाट पक्राउ गरेको हो । कुनै प्रकारको लागु औषध निजको साथबाट बरामद भएको होइन । निजलाई Re-habitation Center मा ३ महिना राखिएको थियो भन्नेसमेत व्यहोराको प्रतिवादी प्रभात किरण नेपालीका साक्षी गणेश प्रधानले गरेको बकपत्र ।

आदर्श जोशी पहिला कलेज पढ्थे । केही वर्ष अगाडि उनले लागु पदार्थ सेवन गरेको कारण परिवारका सदस्यहरूले Re-habitation Center मा राखेका थिए । उनले लागु औषधको कारोबार गर्छन् भन्ने मलाई विश्वास लाग्दैन भन्नेसमेत व्यहोराको प्रतिवादी आदर्श जोशीका साक्षी रूपेन्द्र जोशीले गरेको बकपत्र ।

मेरो अगाडि बरामद भएको हैन । कपनमा बरामद भएको हो भनी मुचुल्कामा  गौशाला प्रहरीमा सही गराएको हो । कसको साथबाट के के बरामद भयो मलाई थाहा छैन भन्नेसमेत व्यहोराको बरामदी मुचुल्काका साक्षी रञ्जित श्रेष्ठले गरेको बकपत्र ।

किरण प्रभात नेपालीबाट लागु औषध बरामद भएको होइन । निजले सेवन चाहीँ गर्दथे । कुन ठाउँमा बरामद भएको हो मलाई थाहा भएन । प्रहरीले मुचुल्कामा सही गर भनेकोले मुचुल्कामा सही गरी दिएको हो भन्नेसमेत व्यहोराको बरामदी मुचुल्काका साक्षी टिकाराम अधिकारीले गरेको बकपत्र ।

नमुना परीक्षण गर्दा लागु औषध हेरोइन भेटिएको हो । जाँच भएको लागु औषध अनुसन्धान अधिकारीले पत्रद्वारा अनुरोध गरेबमोजिम लागु औषध भए नभएको विषयमा परीक्षण गरी प्रतिवेदन पठाएको हो भन्नेसमेत व्यहोराको लागु औषध परीक्षण गर्ने विशेषज्ञ राजकुमार गुभाजूले गरेको बकपत्र । 

प्रतिवादी किरण प्रभात नेपालीलाई त्रिपुरेश्वरमा खरिद गर्ने मानिस कुरी बसेको शङ्कास्पद अवस्थामा पक्राउ गरी खानतलासी लिँदा निजको साथबाट २६ ग्राम, कारबाट १०० ग्राम, डेरा कोठाबाट ९०० ग्राम र डिजिटल तराजुसमेत मिति २०६५/६/९ मा बरामद भएको र सोही दिन भएको बरामदी मुचुल्कामा निज प्रतिवादी किरण प्रभात नेपाली र आदर्श जोशी  रोहबरमा रहेको अवस्था छ । वादीका साक्षीले अदालतमा बकपत्र गर्दा सो कुरा पुष्टि हुने गरी बकपत्र गरिदिएको र मिति २०६५/६/३० को परीक्षण प्रतिवेदनबाट लागु औषध (हेरोइन) हो भनी उल्लेख गरिएकोसमेतका आधार, प्रमाणबाट अभियोग दाबीअनुसार कसुरदार देखिन आएकोले प्रतिवादी किरण प्रभात नेपालीलाई लागु औषध (नियन्त्रण) ऐन, २०३३ को दफा १४(१)(छ)(३) अनुसार १५(पन्ध्र) वर्ष १ (एक) महिना कैद तथा ५ लाख ५ हजार जरिवाना हुन्छ । प्रतिवादी आदर्श जोशी मौकामा साबित भए पनि निजले सन्तोष यादवलाई नचिन्ने, किरण प्रभात नेपालीले कहाँबाट र कोसँग लागु औषध खरिद बिक्री ओसार पसार के कतिका दरले खरिद बिक्री गर्दछन् भनी कारोबार सम्बन्धमा मलाई थाहा छैन भनी अदालतमा इन्कार रहेको देखिएको । बरामदी मुचुल्कामा रोहबरमा रहेको, परीक्षणबाट लागु औषध (हेरोइन) पाइएकोसमेतका आधार प्रमाणबाट किरण प्रभात नेपालीसरह समकक्षी अवस्था नभई मतियार देखिँदा प्रतिवादी आदर्श जोशीलाई लागु औषध (नियन्त्रण) ऐन, २०३३ को दफा १४(१)(छ)(३) ले हुने सजायको आधा दफा १७ अनुसार कैद ७ वर्ष ६ महिना १५ दिन तथा जरिवाना रू.२,५२,५५०।- (दुई लाख बाउन्न हजार पाँच सय पचास रूपैयाँँ) हुन्छ । बरामद भई आएको एक तराजु र बरामद भएको नगद बरामद हुने, बरामद सवारी साधनको अर्कै व्यक्ति ऋणी र धनी बैङ्क तथा वित्तीय संस्था भएको, निजहरूले जानी बुझीकन लागु औषधको कारोबारमा प्रयोग गर्न दिएको भन्न नमिल्ने हुँदा कार र मोटरसाइकल जफततर्फ वादी दाबी पुग्न सक्दैन भन्नेसमेतको मिति २०६७/१०/१९ गते काठमाडौंं जिल्ला अदालतले गरेको फैसला ।

प्रतिवादी किरण प्रभात नेपालीले लागु औषध खैरो हेरोइन कारोबार, खरिद बिक्री, ओसार पसार गर्ने आदर्श जोशीलाई मेरो डेरा कोठामा राखेको हुँ भनी मौकामा कागज गरेको, बरामद मुचुल्कामा प्रतिवादी आदर्श जोशी रोहबरमा रहेको, प्रतिवादी आदर्श जोशीले मौकामा बयान कागज गर्दा सो कारोबार, खरिद बिक्री, ओसारपसारमा पूर्णतः संलग्न रहेको भनी उल्लेख गरेकोले मतियार मानी सजाय गरेको र प्रतिवादी किरण प्रभात नेपालीको घर कम्पाउन्डमा रहेको निजले प्रयोग गर्ने को १ च. ३३९३ नं. को कार र प्रतिवादी किरण प्रभात नेपालीले नै प्रयोग गरेको बा.२२.प.८४६२ नं. को मोटरसाइकलबाट लागु पदार्थ (खैरो हेरोइन) बरामद भएको अवस्था विद्यमान हुँदा हुँदै सो लागु औषध कारोबारमा प्रयोग गर्न सवारी साधन जफत नगर्ने गरी भएको फैसला सो हदसम्म बदर गरी माग दाबीबमोजिम जफत गरिपाउँ भन्ने वादी नेपाल सरकारको पुनरावेदन जिकिर ।

यसै लगाउको ०६८-CS-११२० को मुद्दामा दोहोरो पुनरावेदन परी अ.बं.२०२ नं. बमोजिम एकापसमा सुनाउने प्रयोजनार्थ आदेश भएको र प्रस्तुत मुद्दासमेत अन्तर प्रभावी हुँदा प्रतिवादी किरण प्रभात नेपाली र आदर्श जोशीलाई झिकाई नियमानुसार पेस गर्नु भन्ने पुनरावेदन अदालत, पाटनको मिति २०६९/१२/२७ को आदेश । 

किरण प्रभात नेपालीलाई लागु औषध (नियन्त्रण) ऐन, २०३३ को दफा १४(१)(छ)(३) अनुसार १५(पन्ध्र) वर्ष १ (एक) महिना कैद तथा ५ लाख ५ हजार जरिवाना र प्रतिवादी आदर्श जोशीलाई लागु औषध (नियन्त्रण) ऐन, २०३३ को दफा १४(१)(छ)(३) ले हुने सजायको आधा दफा १७ अनुसार कैद ७ वर्ष ६ महिना १५ दिन तथा जरिवाना रू.२,५२,५५०।- (दुई लाख बाउन्न हजार पाँच सय पचास रूपैयाँँ) एवं डीजिटल तराजु र बरामद रकमसम्म जफत हुने भनी सुरू अदालतबाट भएको फैसला सदर हुने र  बैङ्कमा भएको रकम कति थियो, सो सम्बन्धमा अनुसन्धान गरी यति रकम जफत हुनु पर्छ भनी दाबी नगरी समुच्चा सबै खाताको रकम जफत हुन लिएको माग दाबी तथा अर्कै व्यक्ति ऋणि धनि भएको सवारी साधन जफत नहुने ठहर्‍याई सुरू काठमाडौंं जिल्ला अदालतले मिति २०६७/१०/१९ मा गरेको फैसला मिलेकै देखिँदा सदर हुने ठहर्छ । वादीको पुनरावेदन जिकिर पुग्न सक्दैन भन्नेसमेत व्यहोराको पुनरावेदन अदालत, पाटनबाट मिति २०७०।६।१ मा भएको फैसला ।

किरण प्रभात नेपालीसँगै प्रतिवादी आदर्श जोशी बस्ने गरेकोमा विवाद छैन । कारोबारमा सहयोग गर्न प्रतिवादी आदर्श जोशीलाई राखेको हुँ भनी प्रतिवादी किरण प्रभातले अनुसन्धानको क्रममा खुलाएको 

छ । प्रतिवादी किरण प्रभातको डेरा कोठा खानतलासी गर्दाको मुचुल्कामा समेत प्रतिवादी आदर्श जोशी रहेको अवस्थामा निजलाई कारोबार कर्तामध्येको व्यक्ति होइनन् भनी निर्क्योल निकाली मतियारसरह ठहर गरी भएको फैसलामा मिसिल संलग्न तथ्यको उचित मूल्याङ्कन भएको छैन । सवारी साधन सवारी दर्ता प्रमाणपत्रसाथ भेटिएको अवस्था छ । लागु औषध कारोबारमा संलग्न व्यक्तिले नितान्त निजी प्रयोजनका लागि घर कम्पाउन्डमा लागु औषध साथै रहेको कार बरामद भई आएकोमा अन्यथा अर्थ गर्न उचित हुँदैन । निज प्रतिवादीहरूको बैङ्क खातामा रहेको रकम लागु औषधको कारोबारबाट प्राप्त गरेको होइन भन्ने प्रमाण प्रतिवादीहरूले पेस गर्न नसकेको अवस्थामा बैङ्क खातामा रहेको रकमसमेतका सम्बन्धमा अनुसन्धान नभएको भनी सवारी तथा बैङ्क खाताको रकम जफत नगर्ने र प्रतिवादी आदर्श जोशीको हकमा कम सजाय गर्ने गरी भएको फैसला त्रुटिपूर्ण हुँदा बदर गरी  अभियोग माग दाबीबमोजिम सजाय गरी सवारी तथा बैङ्क खाताको रकम जफतसमेत गरिपाउँ भन्ने वादी नेपाल सरकारको पुनरावेदन पत्र ।

नियमबमोजिम आजको पेसी सूचीमा चढी पेस भएको प्रस्तुत पुनरावेदन संलग्न मिसिल अध्ययन गरी पुनरावेदक वादी नेपाल सरकारको तर्फबाट उपस्थित विद्वान्‌ उपन्यायाधिवक्ता श्री चन्द्रकुमार पोखरेलले प्रतिवादी आदर्श जोशीले दाबीबमोजिम अभियोग ठहर भएका प्रतिवादी प्रभात नेपालीसँग १ वर्ष अगाडिदेखि सँगै डेरा कोठामा बसेको भनी अनुसन्धानका क्रममा बयान गर्दा स्वीकार गरेको छ । किरण प्रभात नेपालीको डेरा कोठाबाट लागु औषध खैरो (हेरोइन) ९०० ग्रामसमेत बरामद भएको छ । बरामदी मुचुल्कामा आदर्श जोशीको सहिछाप परेको छ । प्रतिवादी किरण प्रभातले प्रयोग गरेको बा.२२प ८४६२ नं. मोटरसाइकल र को १ च ३३९३ नं. को कारसमेत निज बसेको घर कम्पाउन्डबाट लागु औषधसहित बरामद भई आएको छ । निजहरूले बैङ्क खातामा जम्मा भएको रकम लागु औषधको कारोबारबाट प्राप्त गरेको होइन भनी प्रमाणित गर्न सकेका छैनन् । प्रतिवादी किरण प्रभातसँग मिली कारोबार गर्ने प्रतिवादी आदर्श जोशीलाई मतियार मात्र ठहर गरी बरामद सवारी साधन र बैङ्क खाताको रकम जफत नगर्ने गरी पुनरावेदन अदालतबाट भएको फैसला नमिलेको हुँदा तत्काल छलफलका लागि प्रत्यर्थी झिकाउने आदेश गरिपाउँ भनी गर्नुभएको बहस सुनियो ।

२. निर्णयतर्फ विचार गर्दा प्रतिवादीहरू किरण प्रभात नेपाली, आदर्श जोशी र सन्तोष यादव भन्ने शिव भुबाली राउतसमेतले लागु औषध नियन्त्रण ऐन, २०३३ को दफा ४ को खण्ड (घ)(ङ)(च) विपरीतको कसुर गरेको हुँदा निजहरूलाई ऐ. ऐनको दफा १४(१) को खण्ड (छ)(३) बमोजिम सजाय हुन र बरामद भई आएको सवारी साधन बा २२ प ८४६३ नं. को मोटरसाइकल, को १ च ३३९३ नं. को कार, हेलमेट, तराजु, ऐ. ऐनको दफा १८ बमोजिम जफत गरिपाउन र बरामद भई आएको नगद र प्रतिवादीहरूको नाममा माछापुच्छ्रे बैङ्क लिमिटेड, पुतलीसडक, विरगञ्ज शाखा र नेपाल इन्भेस्टमेन्ट बैङ्क पुल्चोक शाखामा रहेका खाताहरूमा रहेको मौज्दात रकमसमेत ऐ. ऐनको दफा १८कबमोजिम जफत गरिपाउँ भनी अभियोगपत्रमा दाबी लिएको पाइन्छ ।

३. फरार प्रतिवादी सन्तोष यादव भन्ने शिव भुबाली राउतको हकमा मुलतबीमा राखी दिने, प्रतिवादी किरण प्रभात नेपालीलाई अभियोग दाबीबमोजिम लागु औषध (नियन्त्रण) ऐन, २०३३ को दफा १४(१)(छ)(३) अनुसार पन्ध्र वर्ष एक महिना कैद रू.५,०५,०००।- जरिवाना हुने, प्रतिवादी आदर्श जोशीको कसुर मतियारसरहको कायम गरी ऐ. ऐनको दफा १४(१)(छ)(३) ले हुने सजायको आधारले ऐ. ऐनको दफा १७ अनुसार ७ वर्ष ६ महिना १५ दिन कैद र रू.२,५२,५५०।- हुने, बरामद भई आएको एक तराजु र बरामद भएको नगद जफत हुने, बरामद सवारी साधनको अर्कै व्यक्ति ऋणी र धनी बैङ्क तथा वित्तीय संस्था भएको, निजहरूले जानी बुझीकन लागु औषधको कारोबारमा प्रयोग गर्न दिएको भन्न नमिल्ने हुँदा जफततर्फ वादी दाबी पुग्न सक्दैन भनी काठमाडौंं जिल्ला अदालतबाट फैसला भएको देखिन्छ । उक्त फैसला पुनरावेदन अदालतबाट सदर हुने गरी फैसला भएकोमा प्रतिवादी आदर्श जोशीलाई अभियोग दाबी अनुरूप सजाय नगरेको र बैङ्कको खातामा रहेको रकम र सवारी साधन जफत नगरेको पुनरावेदन अदालतको फैसला मिलेन भनी वादीको पुनरावेदन परेको देखियो ।

४. विद्वान्‌ उपन्यायाधिवक्ताको बहस एवं पुनरावेदन जिकिरसमेतलाई दृष्टिगत गरी सुरू तथा पुनरावेदन अदालतको फैसला मिलेको छ, छैन भनी विचार गर्दा प्रतिवादी किरण प्रभात नेपालीलाई अभियोग दाबीबमोजिम लागु औषध (नियन्त्रण) ऐन, २०३३ को दफा १४(१)(छ)(३)बमोजिम र प्रतिवादी आदर्श जोशीलाई ऐ. दफा र ऐ. ऐनको दफा १७ समेत बमोजिम सजाय गरी बरामद भएको नगद र तराजु जफत गरेको सुरू फैसला सदर गरी पुनरावेदन अदालतबाट भएको फैसलाउपर प्रतिवादीहरूको पुनरावेदन नपरेबाट सोतर्फ विवेचना गरिरहन 

परेन । तर, अभियोग दाबीबमोजिम प्रतिवादी आदर्श जोशीलाई सजाय नगरेको एवं बरामदी मोटरसाइकल र कार तथा बैङ्क खातामा उल्लेख भएका रकमसमेत जफत नहुने गरी जिल्ला तथा पुनरावेदन अदालतबाट भएको फैसलाउपर नेपाल सरकारको पुनरावेदन परेको हुँदा सो हदमा उक्त फैसलाहरू मिलेको छ, छैन । अभियोग दाबी र पुनरावेदन जिकिरअनुरूप प्रतिवादी आदर्श जोशीलाई सजाय गरी बैँक खाताको रकम र सवारी साधन जफत गर्नुपर्ने हो, होइन भन्ने सम्बन्धमा निर्णय गर्नुपर्ने हुन आयो ।

५. प्रत्यर्थी प्रतिवादी आदर्श जोशीलाई अभियोग दाबी अनुरूप सजाय नगरी मतियार ठहर गरी आधा सजाय गरेको मिलेन भन्ने पुनरावेदन जिकिरतर्फ विचार गर्दा किरण प्रभात नेपालीले भाडामा लिएको फ्ल्याटमा आदर्श जोशीले रेखदेख गर्दै आएको, निज आदर्श जोशीसमेतले प्रयोग गर्ने कोठामा ९ पोका लागु औषध खैरो हेरोइन र रकमसमेत बरामद भएको बरामदी मुचुल्कामा उल्लेख भएको 

देखिन्छ । प्रतिवादी आदर्श जोशी सहयोगीको रूपमा रहेका छन् । बरामद भएको रकम कारोबार गरेर बाँकी रहेको हुनुपर्छ । अन्य भौचरबाट जम्मा गरेका रकम विदेशबाट पठाएको भनी निजले भनेका थिए भनी कसुरमा साबित हुने प्र. किरण प्रभात नेपालीले अधिकार प्राप्त अधिकारीसमक्षको बयानमा आदर्श जोशीलाई पोल गरेको पाइन्छ । प्रतिवादी आदर्श जोशीले अवैध लागु औषधको कारोबारलाई स्वीकार गरी अधिकारप्राप्त अधिकारीसमक्ष बयान गरेपनि अदालतमा प्रतिवादी किरणलाई पहिला चिनेको थिइन पक्राउ गरेपछि मात्र देखेको हुँ । मलाई न्युरोडबाट पक्राउ गरेको हो । मसँग मोबाइल र नगद मात्र बरामद गरेको हो भनी लागु औषध बरामद र कारोबारलाई अस्वीकार गरी बयान गरेको पाइन्छ । प्रतिवादी आदर्श जोशी अदालतमा कसुरमा इन्कार रहे पनि किरण प्रभातको डेरा कोठाबाट अवैध लागु औषध बरामद हुँदा रोहबरमा बसेको देखिन्छ । उक्त तथ्य अनुसन्धानका क्रममा बरामदी मुचुल्कामा बस्ने साक्षी झुपलाल खड्का, प्रतिवेदक प्र.ना.नी. श्री कृष्ण मानन्धरसमेतको अदालतमा भएको बकपत्रबाट पुष्टि भएको पाइन्छ । आदर्श जोशी प्रतिवादी किरण प्रभात नेपालीको दैनिक काममा सघाउने व्यक्ति देखिए पनि निज किरण प्रभात नेपालीसँगै समानरूपमा अवैध लागु औषधको कारोबारमा संलग्न भएको पाइँदैन । प्रतिवादी आदर्शको शरीरबाट लागु औषध बरामद भएको पनि छैन । प्र. किरण प्रभातले लागु औषध को कसलाई के कति दरमा बिक्री गर्ने, सोको जानकारी पनि निजलाई रहेको देखिँदैन । मिसिल संलग्न तथ्यको रोहमा यी प्रतिवादीको कसुर अभियोगअनुरूपको कसुर ठहर भएका प्रतिवादी किरण प्रभात नेपाली सरह समान रहेको नहुँदा प्रतिवादी आदर्श जोशीलाई मतियार सरहको कसुरदार कायम गरी लागु औषध (नियन्त्रण) ऐन, २०३३ को दफा १४(१)(छ)(३) र दफा १७ अनुसार ७ वर्ष ६ महिना १५ दिन कैद र जरिवाना रू.२,५२,२५०।- हुने ठहर गरेको पुनरावेदन अदालतको फैसला मिलेको देखिन आयो ।

६. अब बरामद बा२२प ८४६३ नं. को मोटरसाइकल, को १ च ३३९३ नं. को कार जफत नगरेको मिलेन भन्ने पुनरावेदनतर्फ विचार गर्दा बरामद कारसमेतका सवारी साधन र बैङ्क खातामा रहेको रकम लागु औषध कारोबारका लागि प्रयोग गर्न राखेको भनी प्रतिवादी किरण प्रभात नेपालीले अधिकारप्राप्त अधिकारीसमक्ष बयान गर्दा स्वीकार गरेको 

पाइन्छ । तर, अदालतमा भने नगद, पासपोर्ट मतदाता परिचयपत्र मात्र मबाट बरामद भएको हो भनी बयान गरेको देखिन्छ । प्रतिवादी आदर्श जोशीले अधिकारप्राप्त अधिकारीसमक्ष कार मोटरसाइकलसमेतका वस्तुहरू बरामद भएको तथ्यमा साबित रही अदालतमा भने कार मोटरसाइकलसमेतका सवारी साधन बरामद भएको तथ्यलाई अस्वीकार गरी नगद, सवारी चालक अनुमतिपत्र र मोबाइल मात्र बरामद गरेको भनी बयान गरेको पाइन्छ । यातायात व्यवस्था कार्यालयको पत्रबाट बरामद भएको उक्त कार बैङ्क अफ काठमाडौंं लिमिटेड, विराटनगरको नाउँमा दर्ता रही ऋणी लक्ष्मी गणेश रहेको र बा२२प ८४६२ नं. को मोटरसाइकल धनी युनाइटेड फाइनान्स र ऋणीमा विमला क्षेत्री रहेको देखिएको छ । सवारीका ऋणी र प्रतिवादीहरूको लागु औषध कारोबारमा संलग्नता रहेको अनुसन्धानबाट खुलाउन सकेको देखिँदैन । अनुमानकै आधारमा सवारीधनी तथा ऋणीले जानी बुझीकन उक्त सवारी साधन लागु औषधको कारोबारका लागि प्रतिवादीहरूलाई प्रयोग गर्न दिएको भन्न न्यायोचित हुँदैन । तसर्थ, ठोस सबुत प्रमाणको अभावमा उक्त कार र मोटरसाइकल जफत नहुने गरी पुनरावेदन अदालतबाट भएको फैसला मिलेको देखियो ।

७. प्रतिवादीहरूको बैङ्क खातामा रहेको रकम जफत हुने, नहुने भन्नेतर्फ हेर्दा अभियोजन पक्षले तत्काल जफत हुन दाबी गरिएका खाता र सो खातामा भएको रकम रोक्का राखी रकमसमेत यकिन गरी अभियोगमा दाबी लिन सकेको पाइँदैन । अदालतबाट रोक्का राखी बैँक खातका विवरणहरू झिकाई हेर्दा अभियोगमा नाम थर खुल्न नसकेका भनिएका रमेश, माइला, गोपाल, असलम र असरफ भन्ने फरार व्यक्तिहरू र प्रतिवादी सन्तोष यादव भन्ने शिव भुबाली रावतले जम्मा गरिदिएको एवं निजका नाममा जम्मा भएको देखिन आउँदैन । अभियोगमा लागु औषधको कारोबारमा सङ्गठितरूपमा संलग्न देखाइएका व्यक्तिहरूको बैङ्क खाताको कारोबारको विवरणमा प्रतिवादीको संलग्नता पुष्टि नभएको अवस्थामा शङ्का र अनुमानका आधारमा बैङ्क खातामा रहेको सम्पूर्ण रकम लागु औषधको कारोबारबाट जम्मा गरेका रहेछन भनी अर्थ गर्न न्यायोचित हुने देखिँदैन । यसरी मिसिल संलग्न तथ्यले पुष्टि हुन नसकेको बैङ्क खाताको रकम जफत नहुने गरी जिल्ला तथा पुनरावेदन अदालतबाट भएको फैसला न्यायोचित नै रहेको देखियो ।

८. तसर्थ, माथि उल्लिखित आधार र कारणबाट प्रतिवादी आदर्श जोशीलाई लागु औषध (नियन्त्रण) ऐन, २०३३ को दफा १४(१)(छ)(३) र ऐ. ऐनको दफा १७ अनुसार ७ वर्ष ६ महिना १५ दिन कैद र रू.२,५२,५५०।- जरिवाना हुने र बैँक खातामा रहेको रकम र सवारी साधन जफत नहुने ठहरी सुरू काठमाडौंं जिल्ला अदालतबाट भएको फैसला सदर ठहर्‌याई पुनरावेदन अदालत, पाटनबाट मिति २०७०।६।१ मा भएको फैसला मिलेको हुँदा सदर हुने ठहर्छ । वादी नेपाल सरकारको पुनरावेदन जिकिर पुग्न सक्दैन । दायरीको लगत कट्टा गरी मिसिल नियमानुसार गरी बुझाई दिनू ।

 

उक्त रायमा सहमत छु ।

न्या. चोलेन्द्र शमशेर ज.ब.रा.

 

इजलास अधिकृतः  कपिलमणि गौतम

इति संवत् २०७२ साल चैत्र २४ गते रोज ४ शुभम्